Η εισροή φθηνότερου φυσικού αερίου θα μπορούσε να υπονομεύσει τις προσπάθειες για μετάβαση σε καθαρότερες πηγές ενέργειας, εκτροχιάζοντας αρκετές κρίσιμες επενδύσεις
Καθώς οι Ηνωμένες Πολιτείες συνηγορούν υπέρ μιας ειρηνευτικής συμφωνίας μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας, αναδύεται μια αμφιλεγόμενη συζήτηση μεταξύ διάφορων ηγετών, τόσο στον δημόσιο διάλογο όσο και σε ιδιωτικές συζητήσεις και συσκέψεις, σχετικά με την πιθανή επανάληψη μεγάλων εισαγωγών φαινομενικά φθηνότερου ρωσικού φυσικού αερίου από κράτη-μέλη της Ε.Ε. Η προοπτική του ανοίγματος της στρόφιγγας για την επανέναρξη της εισαγωγής του ρωσικού φυσικού αερίου ενέχει σημαντικό κίνδυνο για την ενότητα μεταξύ των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Σύμφωνα με ανάλυση του Bruegel, η ιδέα της χρήσης αδρανών αγωγών για πρόσβαση στο ρωσικό αέριο μπορεί να φαίνεται ως μία ελκυστική λύση, ιδιαίτερα υπό το φως της κλιμάκωσης των τιμών της ενέργειας και της μείωσης των επιπέδων αποθήκευσης αερίου. Ωστόσο, μια κατακερματισμένη προσέγγιση στις εισαγωγές φυσικού αερίου εντός της Ε.Ε. θα λειτουργούσε υπέρ του Βλαντιμίρ Πούτιν, επιτρέποντάς του να εκμεταλλευτεί τις προμήθειες φυσικού αερίου και να χειραγωγήσει τις τιμές, σπέρνοντας έτσι διχόνοια μεταξύ των κρατών-μελών και θέτοντας σε κίνδυνο τη μακροπρόθεσμη ενεργειακή ασφάλεια της ίδιας της ένωσης. Επιπλέον, η εισροή φθηνότερου φυσικού αερίου θα μπορούσε να υπονομεύσει τις προσπάθειες της Ε.Ε. για μετάβαση σε καθαρότερες πηγές ενέργειας, εκτροχιάζοντας με αυτόν τον τρόπο αρκετές κρίσιμες επενδύσεις μακριά από πρωτοβουλίες για ένα βιώσιμο ενεργειακά οικοσύστημα.
Η ανάλυση υποδηλώνει ότι η εφαρμογή εμπάργκο στις εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου θα μείωνε γρήγορα την εξάρτηση από αυτές τις προμήθειες και θα έκοβε μια σημαντική πηγή εσόδων για τη Ρωσία. Ωστόσο, μια τέτοια πλήρης απαγόρευση θα μπορούσε να οδηγήσει σε βραχυπρόθεσμες αυξήσεις στις τιμές του φυσικού αερίου, επηρεάζοντας ιδιαίτερα χώρες όπως η Ουγγαρία και η Σλοβακία. Αντίθετα, η Ευρωπαϊκή Ενωση θα μπορούσε να διερευνήσει στρατηγικές για τη σταδιακή εξάλειψη των εισαγωγών ρωσικού φυσικού αερίου με τρόπο που θα ήταν λιγότερο επαχθής οικονομικά και πιο πολιτικά βιώσιμος.
ΔΑΣΜΟΙ
Θα μπορούσαν να εξεταστούν δύο πρωταρχικές προσεγγίσεις: οι ποσοστώσεις, που θα επιβάλλουν περιορισμούς στον όγκο του φυσικού αερίου που επιτρέπεται στην Ε.Ε., ή οι εισαγωγικοί δασμοί, που είναι φόροι που θα επιβάλει η ίδια η Ενωση στο ρωσικό αέριο. Οι δασμοί γενικά ευνοούνται έναντι των ποσοστώσεων επειδή παράγουν έσοδα για την Ε.Ε., αντί να ενισχύουν τα έσοδα της Ρωσίας. Νομικά, η Ευρωπαϊκή Ενωση μπορεί να θεσπίσει δασμούς με ειδική πλειοψηφία, σε αντίθεση με ένα εμπάργκο που απαιτεί ομόφωνη συμφωνία μεταξύ των κρατών-μελών. Ενας κρίσιμος παράγοντας για τον καθορισμό της αποτελεσματικότητας των δασμών είναι η αξιολόγηση της εξάρτησης της Ρωσίας από την Ε.Ε. ως αγορά για τις εξαγωγές φυσικού αερίου της και όχι η εξάρτηση της Ε.Ε. από τις ρωσικές προμήθειες. Για να είναι επιτυχείς αυτοί οι δασμοί, η Ενωση πρέπει επίσης να προφυλαχθεί από πρακτικές που συγκαλύπτουν την πραγματική προέλευση του ρωσικού φυσικού αερίου, όπως η Τουρκία που επεξεργάζεται το ρωσικό πετρέλαιο σε ένα λεγόμενο «τουρκικό μείγμα» προτού διαπραγματευτεί.
Συνοψίζοντας, ο Bruegel τονίζει ότι η πρόσφατη ενεργειακή κρίση απέδειξε με ξεκάθαρο τρόπο την επείγουσα ανάγκη της Ε.Ε. να επισπεύσει την απομάκρυνσή της από τα ορυκτά καύσιμα. Αυτός ο στρατηγικός διαχωρισμός είναι ζωτικής σημασίας όχι μόνο για την επίτευξη των κλιματικών στόχων, αλλά και για την εξάλειψη του κινδύνου εργαλειοποίησης της ενέργειας ως όπλο, καθώς και την ενίσχυση της οικονομικής ανταγωνιστικότητας. Υπάρχει άμεση ανάγκη για ένα συνεκτικό πλαίσιο για τη διαχείριση των εισαγωγών ρωσικού φυσικού αερίου, καθώς η Ρωσία μπορεί να εκμεταλλευτεί την κατάσταση για να προκαλέσει διαιρέσεις μεταξύ των κρατών-μελών μέσω επιλεκτικών προμηθειών. Η επιβολή δασμών σε τυχόν εναπομείνασες εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου θα πρέπει να αποτελεί βασική στρατηγική. Αυτή η προσέγγιση είναι πολλά υποσχόμενη, καθώς θα μπορούσε να δώσει κίνητρα στους Ρώσους προμηθευτές να μειώσουν τις τιμές τους, προκειμένου να παραμείνουν ανταγωνιστικοί, δημιουργώντας έτσι τα τόσο αναγκαία έσοδα για να βοηθήσουν τις πιο ευάλωτες χώρες της Ε.Ε.
Α.ΣΚΛ.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ (ΦΥΛΛΟ 11/4/2025)
