Αμείωτο το ενδιαφέρον για όσα θα συμβούν φέτος στον κλάδο, σε συνδυασμό πάντα με τις συνθήκες που θα επικρατούν για την ελληνική οικονομία
Του ΜΙΧΑΛΗ ΚΟΣΜΕΤΑΤΟΥ
Δυναμική είσοδο πέτυχε το εγχώριο real estate στο 2025, με συμφωνίες οι οποίες αποτιμώνται σε πολλές εκατοντάδες εκατομμυρίων ευρώ η καθεμία, άλλες προδιαγεγραμμένες και αναμενόμενες, άλλες όμως από αυτές προκαλούν έκπληξη και «ταράζουν τα νερά». Με deals και σχεδιαζόμενες (σχετικές με αυτά) επενδύσεις που συνολικά αγγίζουν ήδη το 1,5 δισ. ευρώ, προτού ακόμη συμπληρωθεί το 1/3 της χρονιάς, με την εμπλοκή ηχηρότατων ονομάτων του επιχειρείν.
Μέσα προς τέλη Ιανουαρίου σημειώθηκε η πρώτη, πολύ σημαντική εξέλιξη στην ελληνική αγορά των ακινήτων, με τη γνωστοποίηση προς την Επιτροπή Ανταγωνισμού της συμφωνίας εξαγοράς ενός χαρτοφυλακίου με assets αξίας περίπου 600 εκατ. ευρώ από τον Ομιλο Aktor, με πρόεδρο και CEO τον Αλέξανδρο Εξάρχου, ιδιοκτησίας της Prodea Investments.
Το πρώτο δεκαήμερο του Απριλίου ήρθε και το δεύτερο μεγάλο deal, όταν η Dimand, με επικεφαλής έναν από τους κορυφαίους developers, τον Δημήτρη Ανδριόπουλο, ανακοίνωσε τη συμφωνία για την εξαγορά από τη Reds, θυγατρική της Ελλακτωρ, του κτήματος Καμπά στην Παλλήνη και τις Γούρνες, στον Δήμο Χερσονήσου στο Ηράκλειο Κρήτης, με τη συνολική αξία της μελλοντικής επένδυσης, συμπεριλαμβανομένης της αγοράς των ακινήτων και της ανάπτυξης, να αντιστοιχεί σε ένα ποσό κοντά στα 700 εκατ. ευρώ.
Αν αθροιστούν και άλλα deals, μικρότερου μεγέθους, όπως και αντίστοιχες επενδύσεις, ο «λογαριασμός» ανεβαίνει σε πολύ υψηλότερα επίπεδα, σε μια εποχή μάλιστα που η οικονομία δεν… διάγει την καλύτερη περίοδό της.
Τον ίδιο μήνα, άλλωστε, προ ημερών για την ακρίβεια, η Ευρώπη Holdings (Σωκράτης Κόκκαλης) ενημέρωσε για την πώληση δύο ακινήτων της σε θυγατρική της τράπεζας Alpha Bank (AbInvest II) αντί 54 εκατ. ευρώ. Συγκεκριμένα πρόκειται για δύο καταστήματα επί της οδού Ερμού, ενώ υπεγράφη μεταξύ των δύο μερών και δεσμευτικό προσύμφωνο για την πώληση 18 ιδιοκτησιών και γραφειακών χώρων από την πρώτη στη δεύτερη.
Στο «παιχνίδι» σαφώς παραμένουν και οι ελληνικές ΑΕΕΑΠ. Μεταξύ άλλων, η BriQ Properties (Θεόδωρος Φέσσας) πούλησε τον Μάρτιο δύο οριζόντιες ιδιοκτησίες συνολικής επιφάνειας 1.406 τ.μ. και συγκεκριμένα τον 12ο και τον 13ο όροφο του κτιρίου Α του Πύργου Αθηνών, έναντι συνολικού τιμήματος 4.230.000 ευρώ, και λίγο αργότερα αγόρασε οικόπεδο 1.500,38 τ.μ. εντός οικισμού στη Νάουσα της Πάρου, στη θέση «Αγιος Γεώργιος», όμορο στην ιδιοκτησία της επί της οποίας λειτουργεί το ξενοδοχείο «Mr & Mrs White Paros», με τίμημα 1.250.000 ευρώ.
Η εταιρία εξήγησε ότι σκοπεύει να επεκτείνει το ξενοδοχείο της στο νέο οικόπεδο, αυξάνοντας σημαντικά τη δυναμικότητά του.
Επίσης, στη «λίστα» του 2025 προστίθεται η ολοκλήρωση της συμφωνίας της συνδεδεμένης RB Holding για αγορά του 38,79% των μετοχών της Reds A.E. από την Ελλάκτωρ, αντί 60,14 εκατ. ευρώ. Τον Ιανουάριο του 2025 ολοκληρώθηκε επιπλέον η εξαγορά της Greenhill Voula Estates Α.Ε. από την Τεχνική Ολυμπιακή Α.Ε. με τίμημα 0,7 εκατ. ευρώ.
ΟΙ «ΑΛΛΕΣ» ΚΙΝΗΣΕΙΣ
Στον κλάδο του real estate πιστώνεται και η πρόσφατη μεταβίβαση, τέλη Φεβρουαρίου, από τον Ομιλο Olympia (ιδρυτής Πάνος Γερμανός) και τη VNK Capital (family fund του Βασίλη Κάτσου και της Νέλλης Κάτσου), μέσω του κοινού επενδυτικού τους σχήματος Voxcove Holdings Ltd, του 3,26% της Lamda Development, μειώνοντας έτσι τη συμμετοχή τους σε 6,74%, με αγοραστές των μετοχών διεθνείς θεσμικούς επενδυτές, με επίκεντρο το υπό υλοποίηση mega project του Ελληνικού.
Μια άλλη σημαντική εξίσου εξέλιξη ήταν η απορρόφηση της Intercontinental International από την BriQ Properties (από 2/1 διαπραγματεύονται στο Χρηματιστήριο οι νέες μετοχές). Η κινητικότητα στον ευρύτερο κλάδο του real estate συμπληρώνεται από την απόφαση της
Eurobank να αποκτήσει μειοψηφική συμμετοχή, της τάξεως του 25%, μέσω αύξησης μετοχικού κεφαλαίου στην Prosperty RE Ltd, μια πρωτοπόρο νεοφυή εταιρία τεχνολογίας στον χώρο των ακινήτων (PropTech).
Η τράπεζα προχωρεί στην άμεση προώθηση μέσω της κύριας πλατφόρμας της Prosperty 800 ακινήτων ιδιοκτησίας της (άλλοι μιλούν για 2.000), εκ των οποίων ένα σημαντικό ποσοστό ικανοποιεί τα κριτήρια του προγράμματος «Σπίτι μου ΙΙ».
ΤΑ «ΜΥΣΤΙΚΑ» ΤΟΥ DEAL-ΕΚΠΛΗΞΗ
Το νέο deal-έκπληξη που καταγράφηκε στο ενεργητικό του «Mr. Dimand» Δημήτρη Ανδριόπουλου κρύβει τα δικά του «μυστικά». Οι προοπτικές από τη μελλοντική αξιοποίηση των ακινήτων που περιήλθαν στον έλεγχό του αυτονόητα μεγάλες: το μεν κτήμα Καμπά έχει δυνατότητα ανέγερσης 90.000 τ.μ. μεικτών χρήσεων, εκ των οποίων περίπου 3.600 τ.μ. αφορούν υφιστάμενα διατηρητέα κτίρια, με τη συμφωνία να περιλαμβάνει και δύο ακόμα μικρά οικόπεδα στο τρίγωνο Καμπά του Δήμου Παλλήνης (με οικιστική χρήση κι ένα διατηρητέο), το δε project στις Γούρνες, στο Ηράκλειο Κρήτης, διατηρεί τη δυνατότητα ανέγερσης περίπου 60.000 τ.μ. με χρήσεις hospitality, αλλά και καζίνο.
Ο κ. Ανδριόπουλος, σε παρουσίαση της εταιρίας στην Ενωση Θεσμικών Επενδυτών, είχε αποκαλύψει ότι διεκδικεί πέντε συνολικά projects, αξίας άνω του 1 δισ. ευρώ, τα οποία παρακολουθεί εδώ και χρόνια, πράγμα που σημαίνει ότι θα υπάρξει και… συνέχεια, στο ιδιαίτερα φιλόδοξο νέο αυτό business plan του ομίλου του.
Στην Dimand οφείλεται, άλλωστε, και η «επιστροφή» του εμβληματικού κτιρίου που φιλοξενούσε κάποτε το ιστορικό πολυκατάστημα Μινιόν από φέτος, με πολλαπλή χρήση, οικιστική, καταστήματα και γραφεία. Το enterprise value του ακινήτου τοποθετείται στην περιοχή των 70 εκατ. ευρώ και η Dimand συζητά για το exit της με ενδιαφερομένους.
Η ΔΕΗ ήδη μισθώνει ορόφους του νέου Μινιόν, σε ένα πράσινο κτίριο νέας γενιάς, ενώ προ ημερών το «παζλ» συμπληρώθηκε από το νέο κατάστημα της αλυσίδας Zara, τη νέα «ναυαρχίδα» του ομίλου ένδυσης Inditex στην ελληνική αγορά.
Με δεδομένο ότι δεν έχουν περάσει ακόμα ούτε οι πρώτοι τέσσερις μήνες του 2025, το ενδιαφέρον της αγοράς για όσα θα συμβούν στο επόμενο διάστημα διατηρείται αμείωτο, σε συνδυασμό πάντα με τις συνθήκες που θα επικρατούν για την ελληνική οικονομία…
Τα deals των ξένων και τα σενάρια που συνδέονται με τον πρόεδρο Τραμπ
Η κινητικότητα που παρατηρείται από ξένους επενδυτές στο ελληνικό real estate δημιουργεί θετικό κλίμα για τη συνέχεια, χωρίς αυτή τη στιγμή να μπορεί κάποιος να κάνει ακριβή πρόβλεψη για όσα θα συμβούν μέσα στους αμέσως επόμενους μήνες.
Τα σενάρια φτάνουν μέχρι την πιθανή ανέγερση ενός «Trump Tower» στην Ελλάδα, αν και μέχρι στιγμής το μόνο δεδομένο ως προς τις προθέσεις που εκδηλώνονται από επιχειρηματικά σχήματα τα οποία συνδέονται με τον πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ στον κλάδο των ακινήτων είναι αυτά που αφορούν την Dar Global.
Ο αραβικών συμφερόντων όμιλος, που συνεργάζεται σε μεγάλα projects με την Trump Organization, σχεδιάζει να επεκτείνει τη δραστηριότητά του και στη χώρα μας, όπως είχε αποκαλύψει στις αρχές του περασμένου Ιανουαρίου δημοσίευμα του Reuters, με το ενδιαφέρον του να στρέφεται και προς το Ελληνικό, μετά τις φημολογούμενες επαφές με τη Lamda Development.
Στις ειδήσεις των ημερών συμπεριλαμβάνεται η έναρξη των έργων για τη νέα οικιστική επένδυση Athens Sansevieria, στη λεωφόρο Ποσειδώνος, που αποκτήθηκε αρχικά από την ισραηλινών συμφερόντων G4 BZPW (νυν Gnosis Investments) το 2019, με πωλητή, τότε, την Τράπεζα της Ελλάδος. Στην πορεία ενεπλάκη από το 2023 στο project η QG Investments και ήδη άρχισε η κατασκευή της πολυτελούς ελληνοκαταριανής οικιστικής επένδυσης (των 64 διαμερισμάτων).
Σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος, οι ξένοι έχουν επενδύσει σχεδόν 5 δισ. ευρώ σε μια διετία σε ακίνητα στην Ελλάδα, με το 2024 να σημειώνεται αύξηση 30% (για επενδύσεις από διαμερίσματα που μπορεί να αγοράζονται για την Golden Visa ως τις τοποθετήσεις σε εμπορικά ακίνητα), με τις προβλέψεις να διατηρούν ανοδικές τάσεις και για το 2025.
ΤΟ «ΧΡΥΣΟ ΡΑΛΙ» ΤΩΝ ΑΕΕΑΠ
Πώς αύξησαν 26,17% την αξία των χαρτοφυλακίων τους
Με κεκτημένη ταχύτητα μπήκαν στο 2025 και οι ΑΕΕΑΠ, αν και τα νέα deals αλλάζουν τους συσχετισμούς της αγοράς των ακινήτων. Αυτό ισχύει, βέβαια, τουλάχιστον «μέχρι νεωτέρας», καθώς απομένουν άλλοι οκτώ μήνες για να «βγει» το έτος και θεωρείται μάλλον… αδύνατον να προβλεφθούν όλες οι επερχόμενες συναλλαγές. Κυρίως όσες μπορεί αυτή την εποχή να δρομολογούνται εχέμυθα, μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας…
Την προηγούμενη χρονιά, ωστόσο, οι εισηγμένες στο Χρηματιστήριο Αθηνών Ανώνυμες Εταιρίες Επένδυσης σε Ακίνητη Περιουσία κατάφεραν να αυξήσουν τη συνολική αξία των επενδυτικών portfolio τους κατά 1,228 δισ. ευρώ, από 4,690 δισ. ευρώ το 2023, σε 5,918 δισ. ευρώ το 2024. Η αύξηση ανέρχεται, δηλαδή, σε ένα ποσοστό της τάξης του 26,17% από έτος σε έτος, διόλου ευκαταφρόνητο.
Στα επενδυτικά monitor τους περιλαμβάνονται ακίνητα όλων των κατηγοριών, από καταστήματα, γραφεία, διαμερίσματα, μέχρι logistics και ξενοδοχεία. Πέρα από την οργανική ανάπτυξη, μέσω προγραμματισμένων επενδύσεων, υπάρχουν οι εξαγορές και οι συγχωνεύσεις (με απτό, πρόσφατο παράδειγμα την απορρόφηση της ICI από την BriQ Properties), αλλά και η επανεκτίμηση της αξίας των ακινήτων κάθε ομίλου από ανεξάρτητους εκτιμητές. Στο ίδιο διάστημα, δε, η συνολική αξία ενεργητικού των ΑΕΕΑΠ αυξήθηκε από 5,51 δισ. ευρώ σε 6,61 δισ. ευρώ (+19,81%).
Ο leader του κλάδου παραμένει η Prodea, ΑΕΕΑΠ με το μεγαλύτερο χαρτοφυλάκιο, εκτιμώμενης αξίας άνω των 3 δισ. ευρώ το 2024, αν και μεταβιβάζει ακίνητα περίπου 600 εκατ. ευρώ φέτος προς την Aktor Ακίνητα (project ΜΙΛΟΡΑ), έχει ταξινομήσει άλλα assets ως διακρατούμενα προς πώληση, αναμένοντας έσοδα επιπλέον 133 εκατ. ευρώ εσόδων και δεν αποκλείει άλλα exits από ώριμες επενδύσεις (π.χ., Πύργος Πειραιά).
Trastor και Premia Properties νέες επενδύσεις αλλά και ΑΜΚ για άντληση κεφαλαίων μέσα στο 2025 που θα κατευθυνθούν εν μέρει σε νέα deals (120 εκατ. ευρώ αντίστοιχα και 450 εκατ. ευρώ), ενώ η BriQ Properties εξετάζει επανεπένδυση μελλοντικών μερισμάτων στη χρηματοδότηση νέων εξαγορών ακινήτων (σ.σ.: θα προταθεί η έγκριση του σχετικού προγράμματος στους μετόχους στην επικείμενη Γ.Σ.) Η Trade Estates (Ομιλος Fourlis) υλοποιεί επενδύσεις άνω των 172 εκατ. ευρώ έως το 2028, με στόχο ένα portfolio 750 εκατ. ευρώ, με τη Noval Properties (συνδεδεμένη με τον Ομιλο Viohalco) να προχωρά, επίσης, το δικό της πλάνο.
Υπενθυμίζεται ότι πίσω από την Prodea ακολουθούν οι Trastor και Noval Properties, με χαρτοφυλάκια 670 εκατ. ευρώ και 616,7 εκατ. ευρώ, και έπονται Trade Estates (541,53 εκατ. ευρώ), Premia Properties (497,36 εκατ. ευρώ), BriQ Properties (277,4 εκατ. ευρώ), Orilina (150,139 εκατ. Ευρώ), Μπλε Κέδρος (στα 127,7 εκατ. ευρώ).
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ (ΦΥΛΛΟ 25/4/2025)
