Τα big deals των τελευταίων ετών και οι ισχυροί διεθνείς «παίκτες»
Αυξημένος εμφανίζεται ο αριθμός των ελληνικών επιχειρήσεων οι οποίες βρέθηκαν στα χέρια ξένων ομίλων τα τελευταία χρόνια, είτε πουλήθηκαν ολόκληρες είτε συνέβη αυτό για ένα σημαντικό ποσοστό της μετοχικής τους σύνθεσης. Κάθε νόμισμα φυσικά διαθέτει πάντα δύο όψεις. Η μία είναι ότι κάποιες προσέλκυσαν ισχυρούς διεθνείς επενδυτές που προσέφεραν δελεαστικά τιμήματα για να τις αποκτήσουν. Η άλλη ότι δεν ήταν τελικά λίγα τα πωλητήρια για το εγχώριο επιχειρείν, με ό,τι σημαίνει αυτό.
Του ΜΙΧΑΛΗ ΚΟΣΜΕΤΑΤΟΥ
Και βέβαια όταν ένα deal αποφέρει υπεραξίες, κανείς δεν μπορεί να τις αρνηθεί εύκολα. Είναι όμως πάντα έτσι; Στην ενδεικτική «λίστα» που καταγράφει σήμερα η «DEALnews» συμπεριλαμβάνονται όλες οι εκδοχές. Ακόμα και για εταιρίες οι οποίες αναζήτησαν τη διάσωσή τους μέσα από αυτές τις συμφωνίες…
Υπάρχουν, ωστόσο, και οι ξένοι επιχειρηματίες που επενδύουν σταθερά σε ελληνικές επιχειρήσεις, συγκεκριμένων κλάδων. Παράλληλα, αναδεικνύεται ο ρόλος των ξένων funds με Ελληνες μάνατζερ στο «τιμόνι» τους. Ολα αυτά σε ένα σερί που διαρκεί τουλάχιστον μια 8ετία και δεν φαίνεται να σταματά!
Ξεχωρίζουν ορισμένα mega deals από την περίοδο αναφοράς, όπως ήταν αυτά για τις Chipita, Pharmathen και BETA CAE Systems, με ποσά άνω του 1 δισ. ευρώ, στις αγορές των τροφίμων, αντίστοιχα, του φαρμάκου και της τεχνολογίας.
Η πώληση της Chipita, κυρίαρχου στον χώρο των κρουασάν και των σνακ, διατηρεί το ρεκόρ, με συναλλαγή ύψους 2 δισ. δολ. (ή 1,7 δισ. ευρώ, τότε) και αγοραστή τον αμερικανικό όμιλο της Mondelez, η οποία ολοκληρώθηκε, με βάση σχετική ανακοίνωση, στις 3 Ιανουαρίου του 2022. Η «χρυσή» συμφωνία πιστώνεται στον πρόεδρο του ΣΕΒ Σπύρο Θεοδωρόπουλο, δημιουργό και διοικητικό επικεφαλής της εξωστρεφούς ελληνικής βιομηχανίας πριν από την πώλησή της. Ο ίδιος κατείχε προηγουμένως μετοχικό μερίδιο 14%, 80% ο σαουδαραβικός Ομιλος Ολάγιαν και 6% λοιποί μέτοχοι.
Τον Ιούλιο του 2021 είχε γίνει το deal των 1,6 δισ. ευρώ για την πώληση της φαρμακοβιομηχανίας Pharmathen, με πωλητές τη διεθνή επενδυτική εταιρία BC Partners, με έδρα το Λονδίνο, και ισχυρό άνδρα τον Νίκο Σταθόπουλο (80%) και την οικογένεια Κάτσου (20%) και αγοραστή την ελβετική Partners Group. Νωρίτερα, το 2015, η BC Partners είχε εξαγοράσει το ποσοστό της από τον Βασίλη Κάτσο και την αδελφή του Νέλλη αντί 475-500 εκατ. ευρώ.
Με μικρή χρονική διαφορά, σημειώνεται, το καλοκαίρι του 2021, η BC Partners είχε συμφωνήσει να προσαρτήσει στο χαρτοφυλάκιό της τη νυν Nova, πρώην Wind Hellas, με ποσό άνω του 1 δισ. ευρώ και ενσωμάτωση της Forthnet (σ.σ.: που είχε εξαγοραστεί το 2020), ενώ από το 2024 έθεσε προς πώληση τον έναν από τους τρεις μεγάλους «παίκτες» των τηλεπικοινωνιών στην Ελλάδα, χωρίς να έχει καρποφορήσει ως τώρα η διαδικασία, παρά το επενδυτικό ενδιαφέρον από ομίλους αραβικών και αμερικανικών συμφερόντων (η υπόθεση δεν έχει κλείσει οριστικά). Οι επενδύσεις της εντούτοις επεκτείνονται και σε άλλους χώρους (ιδιωτική εκπαίδευση, προϊόντα και υπηρεσίες για κατοικίδια ζώα).
ΤΑ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΑ DEALS
Σούπερ deal και για την πώληση της BETA CAE Systems, Μάρτιο του 2024, αντί 1,15 δισ. ευρώ (με μετρητά και μετοχές) στον αμερικανικό εισηγμένο όμιλο στο Nasdaq Cadence Design Systems. Τεχνολογική εταιρία με «ρίζες» στο Κάτω Σχολάρι Θεσσαλονίκης, επιχειρηματικό «τέκνο» ενός καθηγητή, ενός βοηθού καθηγητή και δύο φοιτητών του ΑΠΘ, η οποία εξελίχθηκε σε ηγέτιδα δύναμη στην παγκόσμια αγορά λογισμικού προσομοίωσης και ανάλυσης.
Ψηλά στην ιεραρχία, αν και δεν πουλήθηκε όλη, τοποθετείται και η Viva Wallet, του Χάρη Καρώνη: Δεκέμβριος του 2022 υπογράφηκε η συμφωνία για το 48,5% της neobank από τους πρώην πλέον μετόχους μειοψηφίας (Hedosophia, Latsco Family Office, Deca Investments/Diorama I), με αγοραστή τον αμερικανικό τραπεζικό «κολοσσό» της JP Morgan, με οικονομικό αντάλλαγμα που υπολογίστηκε πάνω από τα 800 εκατ. ευρώ, και ακολούθησε η γνωστή δικαστική διαμάχη Καρώνη – JP Morgan…
ΓΕΡΜΑΝΟΙ, ΔΑΝΟΙ, ΣΟΥΗΔΟΙ, ΙΣΠΑΝΟΙ
Από τις πιο πρόσφατες μεγάλες συμφωνίες, που ενδεχομένως να παρουσιάσει νεότερες εξελίξεις φέτος ή το αργότερο τη νέα χρονιά, είναι και αυτή που αφορά την πώληση του 20% της ACS, θυγατρικής του Ομίλου Quest (Θεόδωρος Φέσσας) στις ταχυμεταφορές, στη γερμανική GLS, αντί 74 εκατ. ευρώ (21/10/2024). Οι όροι της προβλέπουν ότι οι αγοραστές μπορούν να ασκήσουν δικαίωμα απόκτησης του υπόλοιπου 80% στις 31/10/2025 ή στις 30/10/2026 έναντι προσυμφωνημένου ελάχιστου τιμήματος 296 εκατ. ευρώ.
Στα ελληνικά deals, είναι αλήθεια, εμπλέκονται αρκετές άλλες… εθνικότητες, πλην των Αμερικανών. Για παράδειγμα, οι Δανοί της εισηγμένης Netcompany εξαγόρασαν την Intrasoft, η οποία ανήκε στον όμιλο της Intracom Holdings (Σωκράτης Κόκκαλης), Οκτώβριος του 2021, στον ταχέως αναπτυσσόμενο κλάδο της πληροφορικής στην Ελλάδα, για 235 εκατ. ευρώ. Μεγάλη εξέλιξη υπήρξε πέρσι και η μετοχική είσοδος (με 29,58%, έναντι λίγο κάτω των 200 εκατ. ευρώ) του αμερικανικού mega fund της General Atlantic στην εταιρία πληροφορικής Epsilon Net (Ιωάννης Μίχος).
Ιούλιο του ίδιου έτους οι Σουηδοί της Beijer Ref απέκτησαν το 80% της ελληνικής Inventor (οικογένεια Ασημακόπουλου), από τους βασικούς «παίκτες» της εγχώριας αγοράς κλιματιστικών, χωρίς να ανακοινωθεί τίμημα, με οψιόν για το εναπομείναν 20%.
Μερικά χρόνια πριν, τον Μάρτιο του 2017, ο ισπανικός Ομιλος Puig εξαγόρασε το πλειοψηφικό πακέτο της ελληνικής εταιρίας φυσικών καλλυντικών Apivita από την οικογένεια Κουτσιανά (σ.σ.: δεν επιβεβαιώθηκαν οι αναφορές σε ποσό 40 εκατ. ευρώ) και Δεκέμβριο του 2020 με αρχές 2021 πήρε και τις μετοχές μειοψηφίας από τον Νίκο Κουτσιανά. Στον ίδιο κλάδο, επίσης το 2017, η Morgan Stanley, με τη συμμετοχή της κινεζικής Profex, προχώρησε στην απόκτηση της πλειοψηφίας των µετοχών της Κορρές, ιδρυτής της οποίας είναι ο Γιώργος Κορρές.
ΤΟ «ΣΕΡΙ» ΤΟΥ ΙΝΔΟΥ
Επιστρέφοντας στον κλάδο των τροφίμων, ο Ινδός Ταϊτζούν Κορακιουάλα, του Ομίλου Switzgroup, συνεχίζει ένα «κρεσέντο» επενδύσεων στην ελληνική αγορά από το 2017 έως σήμερα (Κουλουράδες, Ιωνική Σφολιάτα, Κρητών Αρτος κ.ά.), με το τελευταίο του «χτύπημα» να στοχεύει στα καταστήματα καφεστίασης και αρτοσκευασμάτων The Bakers in the Hood, της οικογένειας Κώτση.
Οι εξαγορές των startups και ένα… άδοξο τέλος
Το ελληνικό startup οικοσύστημα τέθηκε στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος των ξένων επενδυτών, με αρκετά εντυπωσιακά αποτελέσματα κατά την τελευταία πενταετία. Η εξαγορά της InstaShop από τον γερμανικό Ομιλο Delivery Hero, αντί του ποσού ρεκόρ των 360 εκατ. δολ. για την εποχή (σ.σ.: που καταρρίπτεται από την περσινή «επίδοση» της BETA CAE Systems, εάν η συγκεκριμένη θεωρηθεί νεοφυής), παρά το αρχικό ενθουσιώδες κλίμα, συνοδεύτηκε από το άδοξο τέλος της πλατφόρμας παραγγελιών από σουπερμάρκετ αλλά και τοπικά καταστήματα (online delivery) στην ελληνική αγορά στην εκπνοή του 2023.
Big deal για τα δεδομένα του 2017 υπήρξε και αυτό για την απόκτηση της TaxiBeat από τον επίσης γερμανικό «κολοσσό» της αυτοκίνησης, την Daimler (Mercedez Benz), με τίμημα 43 εκατ. ευρώ.
Ο πήχης ανέβηκε και στην περίπτωση της εξαγοράς των ελληνικών startups Augmenta (αγροτεχνολογία) το 2023 από τη CNH Industrial, της ιταλικής επιχειρηματικής δυναστείας των Ανιέλι, αντί 110 εκατ. ευρώ, της Accusonus (επεξεργασία ήχου) από την αμερικανική Meta/Facebook, του μεγιστάνα της τεχνολογίας Μαρκ Ζούκερμπεργκ, αντί ποσού έως 100 εκατ. ευρώ, ενώ καταγράφηκαν ακόμα αυτές των Softomotive, MarineTraffic, με συμφωνίες άνω των 100 εκατ. ευρώ, όπως και για τις Helic, Pollfish, Niometrics, Lenses.io άνω των 70 εκατ. ευρώ κ.ά.
Ενα χαρακτηριστικό αυτών των εξαγορών θεωρήθηκε το «πρέσινγκ» των Αμερικανών στο ελληνικό οικοσύστημα, αλλά από εκεί και πέρα η προσοχή για την «επόμενη μέρα» των deals στράφηκε στην πιθανή ενσωμάτωση των ομάδων κάποιων εγχώριων startups στο δυναμικό των μεγάλων ξένων ομίλων και το ενδεχόμενο δημιουργίας ελληνικών θυγατρικών…
Το σερί των Αράβων σε ενέργεια, υγεία και η τουρκική είσοδος στα ψάρια
Μία από τις μεγάλες εξαγορές που απασχόλησε για αρκετό χρονικό διάστημα την αγορά μέχρι να πραγματοποιηθεί, με πρωταγωνιστή ισχυρό ξένο όμιλο και ειδικότερα σε έναν κλάδο αιχμής για την ελληνική οικονομία -και όχι μόνο-, όπως αυτός της ενέργειας, ήταν το deal για την ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή. Η διαδικασία για την απόκτηση του υπολοίπου 30% των μετοχών της από την Abu Dhabi Future Energy Company PJSC – Masdar, μέσω υποχρεωτικής δημόσιας πρότασης, ολοκληρώθηκε στις αρχές Απριλίου φέτος. Υπενθυμίζεται ότι η αραβική Masdar απέκτησε το 70% της ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή τον Νοέμβριο του 2024 από τη ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ Α.Ε. και άλλους μετόχους, σε μία συμφωνία που αποτίμησε την εταιρία στα 3,2 δισ. ευρώ – τη μεγαλύτερη ενεργειακή συναλλαγή στην ιστορία του Χρηματιστηρίου Αθηνών και μία από τις σημαντικότερες στον κλάδο των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) στην Ε.Ε.
Στα big deals του 2025 με διεθνές ενδιαφέρον προστέθηκε για την Ελλάδα, με την είσοδο του έτους στον ιδιαίτερα νευραλγικό κλάδο της υγείας, η εξαγορά του 60% της Hellenic Healthcare Group, από την αραβική ΡureHealth Holding PJSC, αντί 1,38 δισ. ευρώ, με κύριο πωλητή το mega fund CVC (Αλεξ Φωτακίδης), που κράτησε το 35% (έδωσε το 55%), και με μικρότερο ποσοστό τον CEO Δημήτρη Σπυρίδη (το 5% από 10%).
Το σερί των… Αράβων στην Ελλάδα δεν σταματά σε ενέργεια και υγεία, αλλά επεκτείνεται και σε άλλους κλάδους. Θεωρητικά, αν και με πολλές καθυστερήσεις ως τώρα, ο χρόνος αρχίζει να μετρά αντίστροφα και για την πώληση της εταιρίας ιχθυοκαλλιεργειών Avramar, από την αραβικών συμφερόντων Aqua Bridge.
Αν δεν συμβούν απρόοπτα, ικανά να ανατρέψουν τα δεδομένα στη μακρά προσπάθεια διάσωσης της εταιρίας που σχηματίστηκε κάποτε από τους άλλοτε εν Ελλάδι leaders του κλάδου της (Ανδρομέδα, Νηρέας, Σελόντα, Περσέας) και απέτυχε να γίνει ο «εθνικός πρωταθλητής» του, θα «διευθετηθεί» ουσιαστικά μια υπόθεση άνω του μισού δισ. ευρώ (όσο το άνοιγμα των δανείων και των υποχρεώσεων της Avramar), με απαραίτητο ένα «γερό κούρεμα».
Αρχικά, η Avramar είχε τη χρηματοδοτική υποστήριξη δύο σημαντικών ξένων funds (Amerra Capital, Mubadala), εκ των οποίων το δεύτερο αποχώρησε στην πορεία.
Η «ώρα μηδέν» πλησιάζει, με την ευχή να αποφευχθεί ένα πιθανό ναυάγιο…
Αντίθετα, με ό,τι συμβαίνει μέχρι στιγμής στην Avramar, μια ελληνική εταιρία, σε έναν κατά κάποιον τρόπο «συγγενή» κλάδο, η Καλλιμάνης (της ομώνυμης οικογένειας), που κάποτε μεσουρανούσε στην κατηγορία των κατεψυγμένων αλιευμάτων, διασώθηκε το 2022, όταν πέρασε, έπειτα από… βαθύ «haircut» των υποχρεώσεών της, στον έλεγχο του Τούρκου επιχειρηματία Νιγιαζί Ονούν, της Dardanel, και οδηγήθηκε στην επικύρωση/ολοκλήρωση της συμφωνίας εξυγίανσής της.
ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑ, LOGISTICS, ΑΜΥΝΤΙΚΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ
Η αποεπενδύσεις του αμερικανικού fund CVC από υγεία (HHG), τρόφιμα (Μπάρμπα Στάθης, Δωδώνη) και ασφάλειες (Εθνική Ασφαλιστική) δημιούργησε την εντύπωση της προετοιμασίας μιας ενδεχόμενης γενικότερης αποχώρησής του από την ελληνική αγορά, πλην όμως η απάντηση που δίνεται είναι ότι εξακολουθεί το επενδυτικό ενδιαφέρον για κλάδους αιχμής όπως η ενέργεια, όπου διατηρεί σημαντικό ποσοστό (10%) στη ΔΕΗ.
Η HIG, από την πλευρά της, προχώρησε σε επενδύσεις άνω του 1,5 δισ. ευρώ στην Ελλάδα, με εστίαση σε ξενοδοχεία και logistics.
Νέα είσοδο έκανε φέτος η Oak Hill Advisors, επενδυτικού «κολοσσού» με έδρα τη Νέα Υόρκη, επενδύοντας αρχικά 61,5 εκατ. ευρώ για την εξαγορά ποσοστού 15% σε κοινό εταιρικό όχημα με την εισηγμένη Ideal Holdings (Λάμπρος Παπακωνσταντίνου), η οποία διατηρεί παρουσία σε τρόφιμα, πληροφορική, λιανικό εμπόριο και ετοιμάζει νέα deals, με οψιόν για επιπλέον 10%, αντί 41 εκατ. ευρώ.
Στις μεγάλες συμφωνίες προηγούμενων ετών συμπεριλαμβάνεται και η αγορά από την Israel Aerospace Industries του 90,91% της Intracom Defense, αντί 60 εκατ. ευρώ, στην αμυντική βιομηχανία.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ (ΦΥΛΛΟ 27/6/2025)
