Η σύγκρουση στη Μέση Ανατολή, αν και βαίνει προς ύφεση, μετά την κήρυξη εκεχειρίας, ήδη έχει επιφέρει αλυσιδωτές επιπτώσεις στον ελληνικό τουρισμό, με το Ισραήλ -μία από τις πιο δυναμικές αγορές για τη χώρα μας- να αποσύρεται, μεταξύ άλλων, από το θερινό «κάδρο», προκαλώντας σοβαρές οικονομικές απώλειες.
ΤΟΥ ΚΩΣΤΑ ΑΠΟΣΤΟΛΟΠΟΥΛΟΥ
Με την πλήρη αναστολή των πτήσεων από και προς το Ισραήλ -πλην των πτήσεων επαναπατρισμού από την πλευρά του Τελ Αβίβ- και την ακύρωση ταξιδιωτικών πακέτων από τους μεγαλύτερους ισραηλινούς tour operators έως και τον Ιούλιο, οι πρώτες εκτιμήσεις από διεθνείς ταξιδιωτικούς οργανισμούς κάνουν λόγο για απώλειες τουλάχιστον 150 εκατ. ευρώ μέχρι στιγμής στα τουριστικά έσοδα, μόνο από τη συγκεκριμένη αγορά. Εφόσον η σύγκρουση αναζωπυρωθεί μέσα στο καλοκαίρι ή και πέραν αυτού, το πλήγμα μπορεί να ξεπεράσει τα 300 εκατ. ευρώ σε ό,τι αφορά τους Ισραηλινούς επισκέπτες. Κύκλοι της εγχώριας αγοράς κάνουν μια συνολικότερη πρόβλεψη, φτάνοντας να μιλούν ακόμα και για πιθανές απώλειες άνω του 1 δισ. ευρώ σε περίπτωση παρατεταμένης αποχής των ταξιδιωτών από την περιοχή, γεγονός που θα επιφέρει καταστροφικές συνέπειες για τον ελληνικό τουρισμό, τόσο βραχυπρόθεσμα όσο και μακροπρόθεσμα.
ΚΡΙΣΙΜΟΣ ΠΑΙΚΤΗΣ
Το 2024 περισσότεροι από 621.000 Ισραηλινοί τουρίστες επισκέφθηκαν την Ελλάδα, με μέση κατά κεφαλήν δαπάνη 676 ευρώ και διαμονή 6,3 ημέρες. Η συνεισφορά τους στα ελληνικά τουριστικά έσοδα ανήλθε σε περίπου 419 εκατ. ευρώ, ήτοι 2% των συνολικών εσόδων από διεθνείς αφίξεις. Πρόκειται για επισκέπτες που επιλέγουν παραδοσιακά περιοχές όπως η Κρήτη, η Ρόδος, η Κως, η Αθήνα και η Θεσσαλονίκη, περιοχές που εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τη θερινή τουριστική ζήτηση.
Σύμφωνα με κύκλους της αγοράς, οι φετινές ακυρώσεις στη «σκιά» του πολέμου εντοπίζονται κυρίως στην Κρήτη, αλλά και στην Αθήνα, επηρεάζοντας μεγάλα ξενοδοχειακά συγκροτήματα και οργανωμένα τουριστικά πακέτα. Το κύμα ακυρώσεων αφορά τουρίστες κυρίως από το Ισραήλ, αλλά και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και τις ΗΠΑ, με ημερήσιες απώλειες εσόδων που υπολογίζονται από 150.000 ευρώ έως και 500.000 ευρώ για τις μεγάλες αλυσίδες. Είναι χαρακτηριστική η περίπτωση του τουριστικού «οροσήμου» της Ελλάδας, της Σαντορίνης: «χτυπημένη» ήδη από τη φετινή σεισμική δραστηριότητα, το νησί των Κυκλάδων, κάτω από το βάρος της έντασης στη Μέση Ανατολή, γνωρίζει αξιοσημείωτες μειώσεις κρατήσεων που ξεπερνούν το 24% συγκριτικά με πέρυσι.
Παράλληλα, ξενοδοχεία που συνδέονται με ισραηλινά επιχειρηματικά συμφέροντα έχουν τριπλασιάσει τα μέτρα ασφαλείας, φοβούμενα στοχευμένα χτυπήματα ή επιθέσεις, γεγονός που ενισχύει το κλίμα αβεβαιότητας και είναι ενδεικτικό της κρίσης στην οποία έχει περιέλθει και το ελληνικό τουριστικό προϊόν εξαιτίας του πολέμου στη Μέση Ανατολή.
Ανατροπές και στις αγορές μεγάλων αποστάσεων
Η σύγκρουση στη Μέση Ανατολή έχει προκαλέσει παρενέργειες και σε άλλες τουριστικές αγορές, όπως ενδεικτικά η Αυστραλία, όπου οι ταξιδιωτικές οδηγίες της κυβέρνησης έχουν οδηγήσει σε καθυστερήσεις, επανασχεδιασμούς ή και ακυρώσεις προγραμματισμένων διακοπών. Πολλοί Αυστραλοί τουρίστες (ανάμεσά τους πολλοί ομογενείς) που είχαν σχεδιάσει να περάσουν μέσω Μέσης Ανατολής ακύρωσαν ή μεταθέτουν για το 2026 τις επισκέψεις τους στην Ελλάδα. Ακόμα κι αν η αυστραλιανή αγορά συνεισφέρει μικρότερο ποσοστό στα συνολικά έσοδα, το πλήγμα είναι υπαρκτό, ιδίως σε αγορές υψηλής δαπάνης.
Όπως αναφέρουν στην «DEALnews» παράγοντες της ελληνικής αγοράς, οι τουριστικοί οργανισμοί και οι ξενοδόχοι βρίσκονται σε κατάσταση αναβρασμού, με συνεχείς κρίσιμες συσκέψεις, καθώς το κλίμα αλλάζει από στιγμή σε στιγμή και χαρακτηρίζεται από αναμονή και νευρικότητα, καθώς ολόκληρος ο κλάδος είναι «κρεμασμένος από τα χείλη» του Ντόναλντ Τραμπ και των ηγετών του Ιράν και του Ισραήλ, αναμένοντας εξελίξεις που θα κρίνουν τη διάρκεια και την έκταση της κρίσης. Πολλοί, ωστόσο, θεωρούν ότι ακόμα και εάν τηρηθεί η ανακωχή, ένα μέρος της ζημιάς είναι μη αναστρέψιμο.
«Κολλημένα» στα αεροδρόμια και τα αεροπλάνα
Οι σχεδιαζόμενες αυξήσεις στην αεροπορική διασυνδεσιμότητα Ελλάδας – Ισραήλ για το 2025 (προβλεπόταν αύξηση κατά 42,3% στις διαθέσιμες αεροπορικές θέσεις, φτάνοντας το 1,3 εκατ., καθώς αναμένονταν περίπου 700.000-800.000 Ισραηλινοί τουρίστες) τίθενται ουσιαστικά σε αναστολή. Οι διμερείς αεροπορικές συμφωνίες που επρόκειτο να ενισχύσουν τη ροή τουριστών και την οικονομική διασύνδεση των δύο χωρών παραμένουν σε εκκρεμότητα, υπό τη σκιά της αστάθειας. Ας σημειωθεί πως όλες οι απευθείας πτήσεις της Aegean στο Τελ Αβίβ έως 12 Ιουλίου έχουν ανασταλεί, καθώς και δρομολόγια προς Λίβανο, Ιορδανία και Ιράκ έως 28 Ιουνίου.
Το υπουργείο Τουρισμού, για παν ενδεχόμενο, αναζητεί εναλλακτικές αντιστάθμισης των απωλειών μέσα από τη διαφοροποίηση της τουριστικής ζήτησης. Στο επίκεντρο βρίσκονται αγορές όπως η Βόρεια Αμερική, η Κίνα, η Ινδία και η ευρύτερη νοτιοανατολική Ασία, με εντατικοποίηση της διαφημιστικής προβολής και αναβάθμιση των υποδομών. Προωθούνται επίσης εναλλακτικές μορφές τουρισμού, ώστε να επανατοποθετηθεί η Ελλάδα ως ασφαλής και ελκυστικός προορισμός.
Η ελληνική τουριστική βιομηχανία έχει στο παρελθόν επιδείξει αξιοσημείωτη ανθεκτικότητα σε εξωτερικές κρίσεις – από την πανδημία έως τις γεωπολιτικές αναταράξεις. Ωστόσο, καμία κρίση δεν είναι σαν την προηγούμενη και το σημερινό πλήγμα από τη Μέση Ανατολή καταδεικνύει την ανάγκη για γεωγραφική διαφοροποίηση και στρατηγική προσαρμοστικότητα. Το στοίχημα δεν είναι μικρό: Τα τουριστικά έσοδα της Ελλάδας αναμένονταν περίπου στα 22 δισ. ευρώ το 2025, δηλαδή περίπου το 13% του ελληνικού ΑΕΠ. Ένα μέγεθος για το οποίο δεν υπάρχει η πολυτέλεια να χαθεί, καθώς μπορεί να εκτροχιάσει πλήρως τη δημοσιονομική πορεία της οικονομίας μας.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ (ΦΥΛΛΟ 27/6/2025)
