Σε μια Ευρώπη που κρατά απόσταση από τις πολιτικές του Ντόναλντ Τραμπ, σε ένα σημαντικό ποσοστό τους οι νέοι της Ελλάδας ακολουθούν διαφορετική πορεία, όχι αναγκαστικά λόγω ταύτισης, αλλά επειδή το κοινωνικό και πολιτικό υπόβαθρο στο οποίο ζουν διαφέρει. Η νέα έρευνα της SpearMind, με χρήση τεχνητής νοημοσύνης και της τεχνικής του «συνθετικού κοινού», αποτυπώνει με εντυπωσιακή καθαρότητα κάτι που εδώ και καιρό φαινόταν στις παρυφές της κοινωνικής ζωής: η νεολαία της Ελλάδας αναζητά εναλλακτικές πολιτικές αφηγήσεις, ανεξαρτήτως προέλευσης.
Το 55% των νέων Ελλήνων ηλικίας 18-25 ετών δηλώνει ότι έχει πολύ ή κάπως θετική άποψη για τον Τραμπ. Πρόκειται για το υψηλότερο ποσοστό θετικής αποδοχής μεταξύ των νέων σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες που εξετάστηκαν. Συγκεκριμένα, το αντίστοιχο ποσοστό είναι 23% στην Ιταλία, 15% στη Γερμανία, ενώ ακόμα και στις ίδιες τις ΗΠΑ φτάνει το 40%.
Τι σημαίνει αυτό; Ότι για σημαντική μερίδα της ελληνικής νεολαίας, το πρόσωπο του Τραμπ λειτουργεί ως σημείο αναφοράς — όχι τόσο με όρους προσώπου, όσο με όρους εναλλακτικού πολιτικού στίγματος.
Στο μεταναστευτικό: η μεγαλύτερη αποδοχή
Στην πιο φορτισμένη θεματική της σύγχρονης ευρωπαϊκής πολιτικής, αυτή του μεταναστευτικού, οι Έλληνες νέοι εμφανίζουν την υψηλότερη αποδοχή πολιτικών τύπου Τραμπ: το 50% εκφράζεται θετικά απέναντι σε ανάλογες επιλογές, με τους άνδρες να φτάνουν το 60%. Το έμφυλο χάσμα είναι σταθερό και παρατηρείται και σε άλλες χώρες. Στην Ισπανία, για παράδειγμα, οι άνδρες είναι θετικοί κατά 50%, αλλά οι γυναίκες μόλις κατά 25%.
Αυτό που προκύπτει είναι μια συγκροτημένη διαφωνία της νεολαίας με το κυρίαρχο αφήγημα, όχι πάντα για ιδεολογικούς λόγους, αλλά συχνά για λόγους ασφάλειας, προτεραιοτήτων και κοινωνικής πίεσης. Οι νέοι της Ελλάδας, σε μεγάλο ποσοστό, αισθάνονται ότι το υπάρχον μοντέλο δεν τους προστατεύει ούτε τους περιλαμβάνει.
Στην οικονομία: χαμηλή αποδοχή
Παρά τις πιο θετικές αντιλήψεις για το πρόσωπο Τραμπ, η αποδοχή της οικονομικής του πολιτικής (όπως εκφράστηκε με την επιβολή δασμών) είναι χαμηλή στην Ελλάδα — μόλις 15%, το χαμηλότερο ποσοστό στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ. Οι νέοι στην Ελλάδα παραμένουν επιφυλακτικοί απέναντι σε προστατευτικές ή επιθετικές οικονομικές στρατηγικές, εκφράζοντας μεγαλύτερη ταύτιση με τις αρχές της ανοιχτής αγοράς.
Αλλαγή με… άλλους όρους
Το ενδιαφέρον στοιχείο είναι η απάντηση στο ερώτημα αν ο Τραμπ μπορεί να λειτουργήσει ως καταλύτης αλλαγής: το 23% των νέων συνολικά θεωρεί ότι είναι αποτελεσματικός σε αυτόν τον ρόλο. Το 31% θέλει αλλαγή αλλά δεν τον θεωρεί κατάλληλο, ενώ το 54% δηλώνει ότι επιθυμεί διαφορετικές πολιτικές προσεγγίσεις απ’ όσες ισχύουν σήμερα.
Σε ποσοστά που ξεπερνούν το 40%, οι νέοι άνδρες στην Ελλάδα βλέπουν στον Τραμπ κάποιον που — ανεξαρτήτως άποψης για τον ίδιο — αμφισβητεί το κατεστημένο και φέρνει κλυδωνισμούς στο σύστημα. Δεν είναι τόσο η πολιτική του, όσο η διάθεσή του για σύγκρουση που προκαλεί ενδιαφέρον.
Ο εθνικός ηγέτης ή ο «απ’ έξω»;
Η εμπιστοσύνη στον εθνικό ηγέτη είναι μειωμένη στην Ελλάδα σε σχέση με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες. Μόλις το 50% των νέων προτιμά τον εθνικό ηγέτη από τον Τραμπ, ενώ στην Ιταλία το ποσοστό φτάνει το 72,5% και στη Γερμανία το 70%. Το εύρημα δεν είναι φιλοτραμπικό. Είναι αντικατοπτρισμός της χαμηλής εμπιστοσύνης στους εγχώριους θεσμούς και στα πρόσωπα της πολιτικής σκηνής.
