Από την ευημερία των αριθμών, στην κατάρρευση της πραγματικής οικονομίας: Η άλλη όψη της επιχειρηματικότητας στη Θεσσαλονίκη
Την ώρα που οι δείκτες της οικονομίας, σύμφωνα με κυβερνητικά στελέχη, ευημερούν, πολύ μικρές επιχειρήσεις στη Θεσσαλονίκη πνέουν τα λοίσθια, αναγκάζοντας τους ιδιοκτήτες τους να γράψουν το τέλος της ιστορίας τους, πωλώντας τες ακόμα και για ελάχιστες εκατοντάδες ευρώ. Η καταναλωτική άπνοια σε συνδυασμό με το «τσουνάμι» υποχρεώσεων, που πνιγεί κάποιους επιχειρηματίες ακόμα και με πορεία ετών, εξωθεί σε κάποιες περιπτώσεις σε ξεπούλημα του εξοπλισμού και της άδειας λειτουργίας, προκειμένου οι ιδιοκτήτες τους να βρουν διέξοδο από το τέλμα, στο οποίο βρίσκονται για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Μόνο τυχαίο δεν μπορεί να χαρακτηριστεί το γεγονός πως σε ιστοσελίδες αναζήτησης ακινήτων υπάρχουν τουλάχιστον 250 επιχειρήσεις στη Θεσσαλονίκη που πωλούνται σε μια ευρεία γκάμα τιμών, όπως αποκαλύπτει δημοσίευμα της εφημερίδας «Θεσσαλονίκη». Αυτό δεν σημαίνει πως είναι οι μοναδικές, καθώς δεν λείπουν και περιπτώσεις που το deal γίνεται από στόμα σε στόμα, χωρίς να περνά από το «ραντάρ» μεσιτικών γραφείων. Μεταξύ, πάντως, των αγγελιών φιγουράρουν περίπτωση επιχείρησης καφέ που πωλείται προς… 999 (!) ευρώ και άλλης που πωλείται προς 1.100 ευρώ.
Και αν αυτές οι περιπτώσεις επιχειρήσεων είναι περιορισμένες, υπάρχουν άλλες που πωλούνται προς 6.000 ή 9.000 ευρώ, με τους ιδιοκτήτες τους να αναζητούν μια δεύτερη ευκαιρία, πηγαίνοντας ακόμα και ως υπάλληλοι σε άλλες ομοειδείς επιχειρήσεις. Χαρακτηριστική περίπτωση γνωστού ζαχαροπλαστείου στην περιοχή της Τούμπας που τα γλυκά του γεύτηκαν γενιές και γενιές, ωστόσο μια σειρά οικονομικών προβλημάτων οδήγησαν στο λουκέτο και τον μέχρι πρότινος ιδιοκτήτη του να δουλεύει, πλέον, ως υπάλληλος σε άλλο ζαχαροπλαστείο.
ΟΙ… ΣΥΝΗΘΕΙΣ ΥΠΟΠΤΟΙ
Ως… συνήθεις ύποπτοι για πώληση επιχείρησης εμφανίζονται συχνότερα ταχυφαγεία και καφέ. Οπως λένε γνώστες της συγκεκριμένης δραστηριότητας, άτομα που δεν έχουν γνώση του χώρου αυτού τον επιλέγουν ως λύση ανάγκης, με αποτέλεσμα να οδηγούνται σε σύντομο χρονικό διάστημα σε λουκέτο. Η ζωή των εν λόγω επιχειρήσεων, σύμφωνα με μελέτες, είναι συχνά βραχύβια, καθώς ενίοτε δεν ξεπερνούν τα δύο χρόνια.
Ωστόσο, δεν λείπουν και οι περιπτώσεις ραφείων, καταστημάτων ξηρών καρπών, πρακτορείων ΟΠΑΠ, κομμωτηρίων, γυμναστηρίων, καταστημάτων ένδυσης που οι ιδιοκτήτες τους αναζητούν διέξοδο, προσπαθώντας να αποτινάξουν από πάνω τους την επιχείρηση, που γι’ αυτούς έχει γίνει βαρίδι.
Στις περιπτώσεις μάλιστα που το ενοίκιο είναι χαμηλό, αυτό αναγράφεται στην αγγελία, προκειμένου ο ενδιαφερόμενος πωλητής επιχειρηματίας να ενημερώσει εκ των προτέρων τον εν δυνάμει αγοραστή.
Αξίζει να σημειωθεί πως η πλειονότητα των επιχειρηματιών αναζητούν αγοραστές ως απόρροια της δικής τους αδυναμίας να κρατήσουν την επιχείρησή τους, ωστόσο υπάρχουν και κάποιες περιπτώσεις που αφορούν συνταξιοδότηση, ασθένεια ή αλλαγή τόπου διαμονής.
Κακό… timing, που οδηγεί σε αδιέξοδα
Για την Αννα η έναρξη δικής της επιχείρησης ήταν όνειρο ζωής, προερχόταν, άλλωστε, από γονείς που είχαν μικρό κατάστημα ενδυμάτων στα δυτικά της πόλης -που τα πήγαινε καλά- και πίστευε πως γνώριζε το επιχειρείν. Ανοιξε το δικό της κατάστημα στην άλλη πλευρά της πόλης, λίγο πριν από την υγειονομική κρίση και λίγο μετά τη λήξη της οικονομικής. «Ηταν κακό το timing, κρατήθηκα με νύχια και με δόντια την περίοδο της πανδημίας, έλεγα πως είναι κακή η περίοδος για όλους. Με τα περιοριστικά μέτρα δανείστηκα, άνοιξα e-shop, που τελικά, ούτε αυτό τα πήγε καλά. Οι οικονομικές υποχρεώσεις αυξάνονταν συνεχώς, οι ανελαστικές υποχρεώσεις επίσης, οι πελάτες ήταν περιορισμένοι με ιδιαίτερα χαμηλό διαθέσιμο ποσό για τις όποιες αγορές τους. Κατέρρευσα ψυχολογικά, δανειστικά από τους δικούς μου, ξανά και ξανά, για τραπεζικό δανεισμό ούτε λόγος, δεν υπάρχει δυνατότητα πρόσβασης για πολύ μικρές επιχειρήσεις. Αποφάσισα, λοιπόν, να πουλήσω την επιχείρησή μου για 5.000 ευρώ. Το αποτέλεσμα; Δεν βρίσκω κανένα ενδιαφερόμενο και είμαι σε απόγνωση» λέει χαρακτηριστικά η Αννα.
Η λίστα με τα παραδείγματα επιχειρήσεων που πωλούνται σε εξευτελιστική τιμή δεν τελειώνει εδώ. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, επιχείρηση, με μακρά πορεία 40 ετών στο ιστορικό κέντρο της πόλης, που ασχολείται με επιδιορθώσεις ρούχων, «πλήρως εξοπλισμένη με μεγάλο πελατολόγιο», όπως αναφέρεται στην αγγελία, που πωλείται προς 1.000 ευρώ, λόγω συνταξιοδότησης.
Στη διπλάσια τιμή πωλείται κατάστημα 200 τ.μ. (πρακτορείο ΟΠΑΠ) στην περιοχή του Φαλήρου, το οποίο μάλιστα διαθέτει, όπως αναφέρεται, και άδεια υγειονομικού ενδιαφέροντος, με την αιτούμενη τιμή να φτάνει τα 2.222 ευρώ.
Αναμφίβολα, οι παραπάνω περιπτώσεις δεν αποτελούν τον κανόνα, καθώς υπάρχουν επιχειρήσεις που πωλούνται για αρκετές χιλιάδες ευρώ, ωστόσο αποτυπώνουν την ασφυκτική κατάσταση που επικρατεί στο επιχειρείν, καθώς και το γεγονός πως σε αρκετές περιπτώσεις δεν υπάρχει διάδοχη κατάσταση, με αποτέλεσμα όταν ο επιχειρηματίας συνταξιοδοτείται να πουλά την επιχείρησή του.
Πιο εμπορεύσιμες για πετυχημένο deal όσες διαθέτουν φουγάρο
Πόσο εύκολο τελικά είναι να πουληθούν ή ακόμα και να… ξεπουληθούν οι επιχειρήσεις; Στο ερώτημα απαντά ο Σάββας Αλβανούδης, της Alvanoudis Real Estate, καλός γνώστης του κέντρου της Θεσσαλονίκης, καθώς δραστηριοποιείται σε αυτό ως μεσίτης και αναλαμβάνει περιπτώσεις επιχειρήσεων που βγαίνουν προς πώληση, «οι επιχειρήσεις που πωλούνται αυξάνονται συνεχώς, το αποτέλεσμα είναι μην πωλούνται εύκολα. Στις περιπτώσεις take away επιχειρήσεων ο βαθμός δυσκολίας αυξάνεται, καθώς συχνά βρίσκονται σε δρόμους που υπάρχουν αντίστοιχες επιχειρήσεις, άρα γίνονται λιγότερο ανταγωνιστικές ως επιλογή, ακόμα και αν η τιμή πώλησή τους είναι χαμηλή».
Όπως εξηγεί ο κ. Αλβανούδης, κύριες προϋποθέσεις για την πώληση μιας επιχείρησης είναι το σημείο στο οποίο βρίσκεται, τα χαρακτηριστικά της και το κόστος.
Καλύτερη τύχη, πάντως, έχουν οι περιπτώσεις επιχειρήσεων που διαθέτουν φουγάρο (εστιατόρια), καθώς είναι ελάχιστα στο κέντρο της Θεσσαλονίκης τα καταστήματα που διαθέτουν αυτό το χαρακτηριστικό. Παράλληλα, είναι πολύ δύσκολο να ληφθεί απόφαση για κατασκευή φουγάρου και αυτό γιατί δύσκολα συναινούν οι ένοικοι μιας πολυκατοικίας, όταν το κατάστημα βρίσκεται στο ισόγειο της οικοδομής.
Λουκέτα για να αποφευχθούν τα χρέη
Σύμφωνα με γνώστες της αγοράς, στις περισσότερες περιπτώσεις οι υποχρεώσεις που τρέχουν, τα λειτουργικά έξοδα, το υψηλό κόστος ενέργειας και πρώτων υλών, όταν πρόκειται για χώρους εστίασης, η έλλειψη χρηματοδότησης και η περιορισμένη καταναλωτική κίνηση μετατρέπονται σε «θηλιά» για επιχειρήσεις που τελικά καταλήγουν στο λουκέτο προκειμένου να μη συσσωρεύουν και άλλα χρέη, που σε ορισμένες περιπτώσεις μοιάζουν με βουνό.
«Αγνωστος x» η τιμώμενη χώρα στη φετινή ΔΕΘ, μετά το ναυάγιο της Κοινότητας των Ανδεων
Σε εκκρεμότητα παραμένει, ενώ είμαστε ήδη προς τα μέσα Μαΐου, το θέμα της τιμώμενης χώρας στη φετινή, 89η ΔΕΘ (6-15 Σεπτεμβρίου 2025), όπως αποκαλύπτει η εφημερίδα «Θεσσαλονίκη». Σύμφωνα με τις νεότερες πληροφορίες, η μεγάλη προσπάθεια που έγινε από τον εθνικό εκθεσιακό φορέα -σε ευθυγράμμιση με την κεντρική πολιτική εξωστρέφειας της κυβέρνησης- για επίτιμη συμμετοχή των χωρών της Κοινότητας των Ανδεων σκόνταψε σε εμπόδια εκ μέρους κάποιων από τις χώρες-μέλη. Ωστόσο μέχρι σήμερα δεν είναι ακόμη ανακοινώσιμη κάποια εναλλακτική πρόταση για επίτιμη συμμετοχή κάποιας άλλης χώρας στη φετινή ΔΕΘ, η οποία μάλιστα είναι και επετειακή.
Τον Οκτώβριο του 2024 είχε γίνει γνωστό ότι ο διευθύνων σύμβουλος του εθνικού εκθεσιακού φορέα, Κυριάκος Ποζρικίδης, πραγματοποίησε ταξίδι στις χώρες της Κοινότητας – Ζώνης των ανδεων (Comunidad Andina/CAN), δηλαδή Περού, Βολιβία, Ισημερινός (Εκουαδόρ) και Κολομβία, με στόχο τη συμμετοχή των συγκεκριμένων χωρών ως «τιμώμενη χώρα» στη φετινή, 89η ΔΕΘ. Μεταξύ των εν λόγω χωρών, τις κατάλληλες προϋποθέσεις, όσον αφορά την οικονομική κατάσταση και τη δυνατότητα για μια τέτοια επίτιμη εκθεσιακή συμμετοχή, είναι σαφές ότι διαθέτει κυρίως το Περού. Γι’ αυτό και το ενδιαφέρον του εθνικού εκθεσιακού φορέα στράφηκε και στη Χιλή, η οποία δεν ανήκει πλέον στην εν λόγω Κοινότητα (συμμετείχε αρχικά, αλλά αποχώρησε το 1976, όπως και η Βενεζουέλα που αποχώρησε το 2006), αλλά διαθέτει τα εχέγγυα για μια τέτοια επίτιμη συμμετοχή στη ΔΕΘ.
Στις αρχές του Ιανουαρίου του 2025 ακολούθησαν νέες πληροφορίες ότι οριστική εικόνα για το αν θα επιτευχθεί τελικά επίτιμη συμμετοχή στη φετινή ΔΕΘ των χωρών της Κοινότητας των Ανδεων θα υπήρχε στα τέλη του ίδιου μήνα. Επίσης ότι σε περίπτωση που δεν καταστεί τελικά δυνατή η επίτιμη συμμετοχή των χωρών της CAN υπάρχουν εναλλακτικά σενάρια με άλλες χώρες, μεταξύ των οποίων δύο από την Ε.Ε. και μία από τη Μέση Ανατολή, περιοχή με την οποία -ως γνωστόν- η χώρα μας και η κυβέρνηση επιδιώκουν σύσφιξη των οικονομικών – επενδυτικών σχέσεων τα τελευταία χρόνια. Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, επίσης, το Περού και το Εκουαδόρ (Ισημερινός) είχαν εκφράσει έντονο ενδιαφέρον για μια τέτοια συμμετοχή στη ΔΕΘ, αλλά είχε προκύψει κώλυμα με άλλη χώρα της Κοινότητας των Ανδεων.
Στα μέσα Απριλίου, όμως, ακόμη δεν υπήρχε σαφής απάντηση και εικόνα για το ποια θα είναι η τιμώμενη χώρα στη φετινή ΔΕΘ, ενώ πλέον νεότερες πληροφορίες αναφέρουν ότι δεν θα είναι τιμώμενες οι χώρες των Ανδεων, αλλά και ότι το όλο θέμα δεν έχει ακόμη οριστικοποιηθεί.
«Save the date»
Χαρακτηριστικό είναι εξάλλου το γεγονός ότι στο e-mail με θέμα «Save the date» για τη φετινή, 89η ΔΕΘ, που απέστειλε η ΔΕΘ-Helexpo Α.Ε. στις 28 Απριλίου με στόχο την εκδήλωση ενδιαφέροντος από εκθέτες, δεν υπάρχει κάποια αναφορά σε τιμώμενη χώρα στη φετινή διοργάνωση, ενώ αντιθέτως αναφέρονται τα μεγέθη της έκθεσης (αριθμός εκθετών, αριθμός τ.μ. κ.λπ.). Ο εθνικός εκθεσιακός φορέας, δηλαδή η ΔΕΘ-Helexpo A.E., εδώ και αρκετά χρόνια ευθυγραμμίζεται στο θέμα των τιμώμενων χωρών της ΔΕΘ με τις διπλωματικές κινήσεις και την κεντρική πολιτική εξωστρέφειας της χώρας, γι’ αυτό ακριβώς και επελέγη η Κοινότητα των Ανδεων, καθώς στα μέσα του Ιουνίου του 2023 το συμβούλιο υπουργών Εξωτερικών των κρατών-μελών της έκανε αποδεκτό το ελληνικό αίτημα για συμμετοχή της Ελλάδας στον Οργανισμό, με καθεστώς παρατηρητή.
Η ευθυγράμμιση αυτή της ΔΕΘ με την κεντρική, κυβερνητική πολιτική εξωστρέφειας διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην προσέλκυση επενδύσεων hi-tech από τις ΗΠΑ στη Θεσσαλονίκη τα τελευταία χρόνια, καθώς οι ΗΠΑ ήταν τιμώμενη χώρα το 2018. Αντίστοιχα σημαντικό ρόλο στη σύσφιξη των οικονομικών σχέσεων Ελλάδας – Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων έπαιξε η συμμετοχή των ΗΑΕ ως τιμώμενη χώρα στην 86η ΔΕΘ το 2022.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ (16 ΜΑΙΟΥ 2025)
