Του ΜΙΧΑΛΗ ΚΟΣΜΕΤΑΤΟΥ
Πόσα χρήματα από τον… πακτωλό των περίπου 12 δισ. ευρώ του ψηφιακού μετασχηματισμού της ελληνικής οικονομίας, σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα, θα μπουν τελικά στα ταμεία των εταιριών πληροφορικής και τηλεπικοινωνιών οι οποίες αναλαμβάνουν την υλοποίηση εκατοντάδων έργων κάθε μεγέθους και πότε;
Σε αυτές τις δύσκολες ερωτήσεις δεν μπορούν, κατά τα φαινόμενα, να απαντήσουν ούτε οι ίδιοι οι επιχειρηματίες, αλλά ούτε ίσως και οι αρμόδιοι φορείς, καθώς το τελευταίο διάστημα γίνεται όλο και συχνότερα αναφορά σε καθυστερήσεις, πιθανές εμπλοκές ή, ακόμα χειρότερα, και σε «εξαίρεση» ορισμένων projects από τις χρηματοδοτήσεις του Ταμείου Ανάκαμψης.
Η «DEALnews» όχι απλά επιβεβαιώθηκε σε όλα τα σχετικά ρεπορτάζ της, τον κώδωνα του κινδύνου κρούει πλέον και το ίδιο το κράτος, αν και προς το παρόν δεν θέτει κάποιος θέμα ευθυνών, διότι, εκφράζοντας ανησυχίες προς διάφορες κατευθύνσεις, το προφανές είναι ότι στο συγκεκριμένο timing δηλώσεις όπως αυτές π.χ. από τον CEO της Κοινωνίας της Πληροφορίας Σταύρο Ασθενίδη αποκτούν προειδοποιητικό χαρακτήρα. Ο απολογισμός, βέβαια, δεν θα γίνει νωρίτερα από το τέλος του 2026, στο deadline, δηλαδή, για την απορρόφηση των κονδυλίων από τις χρηματοδοτήσεις. Ωστόσο, έχει εμφανιστεί και η πιθανότητα ενός «δεύτερου RRF»…
Τα «κακά μαντάτα», πάντως, αυτή την εποχή προέρχονται από την έκθεση του ΟΟΣΑ «OECD Digital Economy Outlook 2024 (Volume 1)», από όπου προκύπτει ότι η Ελλάδα θεωρείται… ουραγός στην ψηφιοποίηση, την ώρα που η αθροιστική αξία των συμβάσεων, οι οποίες έχουν υπογραφεί, έφτανε στα 4,34 δισ. ευρώ τον Οκτώβριο (σ.σ.: για έργα δημοσίου ενδιαφέροντος που πρέπει συνολικά να υλοποιηθούν και να παραδοθούν στην ώρα τους για να… πληρωθούν).
Από τα 4,34 δισ. ευρώ, η μερίδα του λέοντος από μια «ομάδα» 20 αναδόχων ως προς τις υπογεγραμμένες συμβάσεις ανήκει στους τρεις μεγάλους τηλεπικοινωνιακούς παρόχους (ΟΤΕ, Vodafone, Nova) και τις εταιρίες πληροφορικής Netcompany/Intrasoft και Uni Systems. Μόνο ο ΟΤΕ εξασφάλισε συμβόλαια 1,24 δισ. ευρώ.
Το 2021, υπενθυμίζεται, γινόταν λόγος για έργα 7 δισ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης (6 δισ. ευρώ) και το ΕΣΠΑ (1 δισ. ευρώ) για την «Ψηφιακή Βίβλο» του δημοσίου τομέα, ενώ κύκλοι της αγοράς εκτιμούσαν πως ένα επιπλέον ποσό άλλων 5 δισ. ευρώ τουλάχιστον θα κατευθυνθεί και προς τον ιδιωτικό τομέα για την ψηφιοποίηση των διαδικασιών πολλών χιλιάδων επιχειρήσεων και ομίλων κάθε μεγέθους, σε όλους τους κλάδους της οικονομίας. Και κάπως έτσι αθροίστηκε ο… πακτωλός των minimum 12 δισ. ευρώ για την 5ετία έως το 2026.
Δεν είναι τυχαίο, όμως, ότι διαπιστώνονται προβλήματα σε ορισμένους mega διαγωνισμούς, με προϋπολογισμούς εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ, π.χ., σε αυτόν του Ελληνικού Κτηματολογίου για την ψηφιοποίηση των έγχαρτων αρχείων σε 390 υποθηκοφυλακεία (με budget 309,8 εκατ. ευρώ, συμπεριλαμβανομένων ΦΠΑ και δικαιωμάτων προαίρεσης), ενώ σε μια άλλη περίπτωση άνθρωποι που βγαίνουν -ή θέλουν να βγουν- στη σύνταξη καταγγέλλουν ότι ψάχνουν τα ψηφιοποιημένα ένσημα παλαιότερων δεκαετιών και δεν τα βρίσκουν, όπως πίστευαν με όσα άκουγαν τόσο καιρό. Μη λησμονούμε τη ματαίωση του mega διαγωνισμού των 515εκατ. ευρώ για τις νέες ταυτότητες το φθινόπωρο του 2022 (με τη συμμετοχή μεγάλων τεχνολογικών ομίλων, από την Ελλάδα και το εξωτερικό).
Οσον αφορά τα υποθηκοφυλακεία, οι πέντε ανάδοχοι, είτε κοινοπραξίες είτε όμιλοι, που τρέχουν τα ισάριθμα τμήματα του διαγωνισμού, χωρισμένου σε γεωγραφικές ενότητες, υπέβαλαν ενστάσεις λόγω της ξαφνικής, όπως είπαν, αλλαγής όρων, ενώ πηγές του Ελληνικού Κτηματολογίου μιλούν για δικές τους ευθύνες. Το θέμα είναι να καταλήξουν σε μια λύση, χωρίς να πάει η υπόθεση στη Δικαιοσύνη, όπως έχουν πρόθεση να πράξουν εταιρίες-ανάδοχοι αν υπάρξει αδιέξοδο…
Εργα που «βαλτώνουν», που «κόπηκαν» ή δεν θα προκηρυχθούν ποτέ είναι πολλά και ήδη πριν από μερικές ημέρες πηγές της ΚτΠ αποκάλυψαν ότι τέθηκαν «εκτός» 10, αξίας 50 εκατ. ευρώ.
Γραφειοκρατία, καθυστερήσεις, προσφυγές και άλλες αιτίες προκάλεσαν εμπλοκές σε έργα. Το ζητούμενο είναι να επιταχυνθούν οι ρυθμοί για να μη χαθούν προθεσμίες και… κονδύλια. Εξέλιξη υπάρχει, μα δεν δείχνει αρκετή…
Προσπεράσαμε μόνο τη Σλοβακία!
Σύμφωνα με τα στοιχεία της προαναφερόμενης έκθεσης του ΟΟΣΑ, η εικόνα μάλλον απογοητεύει παρά… ενθαρρύνει: σε σύνολο 38 κρατών-μελών του ΟΟΣΑ, η Ελλάδα εμφανίζεται να κατέγραψε από τους χαμηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης στον κλάδο του ICT (Information and Communication Technologies) το 2023, που δεν ξεπέρασαν το «φτωχό» 3,98%.
Με βάση αυτό το ποσοστό, η Ελλάδα κατατάχθηκε στην προτελευταία θέση, κάτω από την Ιταλία (4,05%) και πάνω από την τελευταία Σλοβακία (3,15%).
Στον νευραλγικό τομέα των Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ICT) δέκα χώρες του ΟΟΣΑ πέτυχαν ρυθμούς ανάπτυξης άνω του 9% (Αυστρία, Βέλγιο, Καναδάς, Δανία, Φινλανδία, Γερμανία, Ολλανδία, Ελβετία, Ηνωμένο Βασίλειο, Ηνωμένες Πολιτείες), με τον μέσο όρο να διαμορφώνεται σε 7,65%.
Η Ελλάδα καλείται πλέον να αυξήσει το… 3,98% όσο περισσότερο είναι δυνατόν στο finish ουσιαστικά του RRF και να πράξει εντός διετίας όσα δεν πρόλαβε μέχρι σήμερα.
Η ανάπτυξη του τεχνολογικού κλάδου, παρά την ενεργό παρουσία ισχυρών ελληνικών ομίλων, δεν βοήθησε ως τώρα τη χώρα μας να ανέβει στην κατάταξη της περιόδου 2021-2023, με δεδομένες τις αποκλίσεις από κράτος σε κράτος. Οι ισχυρότερες οικονομίες καταγράφουν ένα… χάσμα υπέρ τους σε επίπεδο προόδου στο κομμάτι του ICT, με τις διαφορές να πλησιάζουν ακόμα και διψήφια ποσοστά, από την κορυφή ως την «ουρά» του πίνακα.
Το «χρυσάφι» του ιδιωτικού τομέα
Το παράδοξο, σε σχέση με όλα αυτά, είναι ότι οι εταιρίες πληροφορικής στην Ελλάδα βιώνουν μια μακρά περίοδο ψηφιακής «κοσμογονίας», με ισχυρούς διψήφιους ρυθμούς ανάπτυξης σε έσοδα και κερδοφορίες από το 2021.
Η επιτάχυνση του ψηφιακού μετασχηματισμού λόγω της πανδημίας δημιούργησε μια «χρυσή» πίτα, όχι μόνο από όσα έργα προχωρούν για το Δημόσιο, έστω και αν μέχρι πέρσι οι εγγραφές χρηματικών ποσών στους ισολογισμούς των τεχνολογικών ομίλων από αυτά ήταν μικρές, αλλά και από την υψηλή ζήτηση στον ιδιωτικό τομέα και από κλάδους αιχμής όπως ο τραπεζικός, ο ενεργειακός, η ναυτιλία, η βιομηχανία κ.λπ., και από τις συνεργασίες στο εξωτερικό για τους πιο διεθνοποιημένους ως προς τις δραστηριότητές τους εγχώριους «παίκτες» της πληροφορικής. Διόλου τυχαία η ραγδαία ανάπτυξη των εταιριών με core αντικείμενο το business software (επιχειρηματικό λογισμικό), όπως οι Epsilon Net και Entersoft, για τις οποίες προηγήθηκαν φέτος την άνοιξη τα mega deals, στην πρώτη για τη μετοχική είσοδο του αμερικανικού fund της General Atlantic και της Εθνικής Τράπεζας και στη δεύτερη για την εξαγορά της από τον Ομιλο Olympia. Ομιλοι όπως η Uni Systems, με συμμετοχή σε έργα για την Ε.Ε. και το ΝΑΤΟ, ή η Profile, leader στον λογισμικό για τον χρηματοοικονομικό τομέα με πελάτες μεγάλα ξένα funds και τράπεζες σε 50 χώρες, «γράφουν» τζίρους πολλών εκατομμυρίων στο εξωτερικό, αφού η ελληνική τεχνογνωσία είναι περιζήτητη. Δεν είναι υπερβολή να ισχυριστεί κάποιος ότι τα τεχνολογικά «άλματα» άλλων κρατών βασίζονται σε μεγάλο ποσοστό σε Ελληνες. Επιβεβαίωση που έρχεται και από την προσέλκυση ξένων επενδυτών στις μετοχικές συνθέσεις ελληνικών εταιριών πληροφορικής. Μέλλον υπάρχει, αρκεί να αξιοποιηθούν οι ευκαιρίες.
Πολλοί επιχειρηματίες του κλάδου του ICT, άλλωστε, μνημονεύουν όχι μόνο την έγκαιρη ολοκλήρωση των ψηφιακών έργων στην Ελλάδα, αλλά και την επόμενη μέρα, προσδιορίζοντας την αθροιστική αξία του τομέα της συντήρησής τους μετά το πέρας των χρηματοδοτήσεων σε ένα ετήσιο προϋπολογισμό 750 εκατ. ευρώ – 1 δισ. ευρώ!
Πληροφορική: «Αγκάθι» οι ελλείψεις εξειδικευμένου προσωπικού
Οι ελλείψεις σε εξειδικευμένο προσωπικό αποτελεί ένα από τα «αγκάθια» του κλάδου της πληροφορικής την τελευταία τουλάχιστον 3ετία, καθώς σε αυτό το διάστημα έχει αυξηθεί κατακόρυφα ο όγκος των έργων ψηφιοποίησης στην Ελλάδα.
Οπως τόνισε το περασμένο καλοκαίρι η πρόεδρος του Δ.Σ. του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Πληροφορικής και Επικοινωνιών Ελλάδας (ΣΕΠΕ) Γιώτα Παπαρίδου, από 60.000 άτομα που έλειπαν από τον κλάδο μέχρι το 2030, εάν προσθέσουμε και την Τεχνητή Νοημοσύνη, έχουμε μία αύξηση κατά 30% και οι κενές θέσεις εκτοξεύονται στις 83.000.
Η εικόνα δεν έχει αλλάξει ουσιαστικά τους τελευταίους μήνες, ενώ οι όμιλοι του κλάδου προσπαθούν με διάφορους τρόπους να δώσουν λύσεις στο μείζον θέμα: με εκπαίδευση και ενσωμάτωση νέων εργαζομένων, «μετεγγραφές» από άλλες εταιρίες, ίδρυση hubs, παροχή κινήτρων για την επιστροφή στελεχών από το εξωτερικό, συνεργασίες με πανεπιστήμια, εξαγορές άλλων εταιριών του κλάδου για πρόσβαση σε ομάδες εξειδικευμένου προσωπικού κ.λπ.
Μια άλλη παράμετρος είναι ότι σημειώνονται απώλειες σε επίπεδο στελεχών από τη… διαρροή προσωπικού και τις αντίστοιχες προσλήψεις από ξένους τεχνολογικούς ομίλους για εργασία είτε στην Ελλάδα είτε στο εξωτερικό. Το βέβαιο είναι ότι οι μισθοί των εργαζομένων στην πληροφορική διατηρούνται σε υψηλά επίπεδα όσο υπάρχουν τόσες ανάγκες για την κάλυψη θέσεων…
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ (29 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2024)