Πάμε για ρεκόρ στις αφίξεις επιβατών κρουαζιέρας. Ολα τα στοιχεία και οι ενδείξεις κατατείνουν στο συμπέρασμα ότι φέτος θα έρθουν στα ελληνικά λιμάνια και νησιά περισσότερα κρουαζιερόπλοια που θα μεταφέρουν σε πάνω από εβδομήντα προορισμούς χιλιάδες τουρίστες. Τρεις ειδήμονες από τον χώρο της κρουαζιέρας, ο Γιώργος Κουμπενάς, η Μαρία Δεληγιάννη και ο Γιάννης Μπρας, είναι αισιόδοξοι για την φετινή περίοδο, αλλά και για τις επόμενες σεζόν. Ταυτόχρονα, όμως, διατυπώνουν και προτάσεις για την ολιστική ανάπτυξη της κρουαζιέρας στην Ελλάδα. Η διαπίστωση είναι κοινή: Οι ελληνικοί προορισμοί δεν φαίνεται να επηρεάζονται ιδιαίτερα από τις γεωστρατηγικές συγκρούσεις, καθώς η ασφάλεια των επιβατών και των πληρωμάτων είναι ο πρωταρχικός παράγοντας που καθορίζει τα δρομολόγια των εταιριών κρουαζιέρας. Ταυτόχρονα η Ελλάδα είναι ένας ιδιαίτερα ασφαλής προορισμός και μπορεί να αναπτύξει περαιτέρω την κρουαζιέρα και μάλιστα σε ετήσια βάση.
«Το 2025 αναμένεται να είναι μία ιδιαίτερα δυναμική χρονιά για την παγκόσμια βιομηχανία κρουαζιέρας, καθώς υπάρχουν διάφοροι παράγοντες που οδηγούν σε νέο ρεκόρ αφίξεων και εισπράξεων, τόσο για την Ελλάδα όσο και για άλλες χώρες του κόσμου. Η κρουαζιέρα παγκοσμίως επωφελείται από την αύξηση των επιβατών που επιθυμούν να ταξιδέψουν μετά την πανδημία, από την ανάπτυξη νέων αγορών, καθώς και από την αυξημένη ζήτηση για πολυτελή και εξειδικευμένα ταξίδια» επισημαίνει ο Γιώργος Κουμπενάς, πρόεδρος της Ενωσης Εφοπλιστών Κρουαζιερόπλοιων και Φορέων Ναυτιλίας και ανώτατο στέλεχος της Celestyal Cruise, και προσθέτει: «Επίσης βλέπουμε πολλές νέες ναυπηγήσεις κρουαζιερόπλοιων αλλά και τη δραστηριοποίηση νέων εταιριών στον κλάδο, όπως η Ritz Carlton, Four Seasons, Aroya έχοντας όλες προσεγγίσεις και στα ελληνικά λιμάνια. Η Ελλάδα, ως κεντρικός προορισμός στη Μεσόγειο, αναμένεται να έχει σημαντικό μερίδιο σε αυτή την ανάπτυξη, προσφέροντας μοναδικές εμπειρίες και πρόσβαση σε νέες αγορές. Σύμφωνα με τα μέχρι τώρα στοιχεία οι ελληνικοί προορισμοί αναμένεται να καταγράψουν νέο ρεκόρ αφίξεων και εισπράξεων το 2025. H κρουαζιέρα αποτελεί έναν από τους πιο δυναμικά αναπτυσσόμενους κλάδους του θεματικού τουρισμού τόσο στην Ελλάδα όσο και παγκοσμίως».
Αναφερόμενος στα πλεονεκτήματα που προσφέρει η κρουαζιέρα στα νησιωτικά συμπλέγματα του Αιγαίου και του Ιονίου, ο Γιώργος Κουμπενάς τονίζει: «Η Ελλάδα, με την πλούσια πολιτιστική της κληρονομιά, τη γεωγραφική της θέση και τα πολυάριθμα νησιά της, προσφέρει μοναδικά πλεονεκτήματα για την ανάπτυξη της κρουαζιέρας. Εκτός από τους γνωστούς παραδοσιακούς προορισμούς υπάρχουν πολυάριθμοι ανερχόμενοι προορισμοί και μικρότερα λιμάνια που μπορούν να προσελκύσουν luxury ή boutique κρουαζιέρες. Συνολικά υπάρχουν γύρω στους 70 προορισμούς κρουαζιέρας στη χώρα μας, αριθμός που είναι εντυπωσιακός σε σχέση με το μέγεθος της χώρας. Οι επιβάτες κρουαζιέρας στη χώρα μας προέρχονται από τη Βόρεια Αμερική και την Ευρώπη. Υπάρχουν όμως σημαντικές προοπτικές για περαιτέρω ανάπτυξη στην Ασία (ιδιαίτερα Κίνα και Ινδία), στη Μέση Ανατολή και τη Λατινική Αμερική, με στόχευση σε πελάτες υψηλού εισοδήματος. Η αναβάθμιση των υποδομών και η ψηφιοποίηση υπηρεσιών μπορούν να βελτιώσουν την εμπειρία των επιβατών και να αυξήσουν τη δυναμική των λιμανιών ως homeports ή transit λιμένες.
Η κρουαζιέρα μπορεί να συμβάλει στην επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου, ενισχύοντας την τοπική οικονομία εκτός των μηνών αιχμής. Επίσης, η κρουαζιέρα μπορεί να συνδυαστεί με πολιτιστικό, γαστρονομικό, περιπατητικό, θρησκευτικό ή ιατρικό τουρισμό. Σίγουρα η χώρα μας έχει όλα τα εχέγγυα για να αναδειχθεί σε παγκόσμιο κόμβο κρουαζιέρας στη Μεσόγειο, αρκεί να γίνει η σωστή στρατηγική προβολή της, να βελτιωθούν οι υποδομές και να υιοθετηθούν βιώσιμες πολιτικές διαχείρισης. Η συνεχής σύγκρουση στη Γάζα έχει γενικά αρνητικές επιπτώσεις για την κρουαζιέρα στην ανατολική Μεσόγειο. Ειδικότερα έχουν πληγεί προορισμοί όπως η Αίγυπτος, η Κύπρος, η νότια Τουρκία και φυσικά το Ισραήλ. Ταυτόχρονα κάποιοι ελληνικοί προορισμοί έχουν επωφεληθεί προσωρινά, αντικαθιστώντας τους προορισμούς που έχουν πληγεί.
Παρομοίως οι συνεχείς απειλές στην Ερυθρά Θάλασσα έχουν σαν αντίκτυπο την ακύρωση πολλών κρουαζιέρων που χρησιμοποιούσαν τη διώρυγα του Σουέζ για ταξίδια από και προς την Ασία και τον Περσικό κόλπο. Πολλά πλοία αναγκάστηκαν να κάνουν τον γύρο της Αφρικής για να φτάσουν στις περιοχές που είχαν προγραμματίσει. Και σε αυτήν την περίπτωση οι προορισμοί που ακυρώθηκαν είναι κυρίως στην Αίγυπτο, στην Ιορδανία και στο Ισραήλ».
Βιομηχανία ζωτικής σημασίας, που στηρίζει την ευρωπαϊκή οικονομία
Η Μαρία Δεληγιάννη, διευθύντρια ανατολικής Μεσογείου της Διεθνούς ενωσης Εταιριών Κρουαζιέρας (Cruise Lines International Association – CLIA) με έδρα την Αθήνα, τονίζει ότι «η κρουαζιέρα είναι μια ευρωπαϊκή ιστορία επιτυχίας», υποστηρίζει ότι «η βιομηχανία κρουαζιέρας αποτελεί ζωτικής σημασίας παράγοντα για τις ευρωπαϊκές οικονομίες. Παράγει δισεκατομμύρια ευρώ και στηρίζει εκατοντάδες χιλιάδες θέσεις εργασίας σε όλη την ήπειρο» και προσθέτει: «Ο τουρισμός κρουαζιέρας συμβάλλει σημαντικά στις παράκτιες κοινότητες και τις περιφερειακές περιοχές. Με 50 και πλέον δισ. ευρώ για το 2023, με 440.000 θέσεις εργασίας, που υποστηρίζονται από τη βιομηχανία κρουαζιέρας, και με 350 και άνω λιμάνια που επισκέπτονται ετησίως στην Ευρώπη. Οι κρουαζιέρες είναι μια ευρωπαϊκή ιστορία επιτυχίας, δεδομένου ότι το 97% των ωκεάνιων κρουαζιερόπλοιων παγκοσμίων κατασκευάζονται στην Ευρώπη και τα κρουαζιερόπλοια αντιπροσωπεύουν το 80% της αξίας των παραγγελιών εμπορικών πλοίων για τα ευρωπαϊκά ναυπηγεία. Είμαστε επίσης περήφανοι που κατασκευάζουμε τα πλοία μας στην Ευρώπη». Η Μαρία Δεληγιάννη, επικεντρώνοντας την πολιτική κρουαζιέρας για την Ελλάδα, είπε: «Εστιάζοντας συγκεκριμένα στην Ελλάδα, το 2023 υιοθετήσαμε το λεγόμενο Προτεινόμενο Σχέδιο Δράσης της CLIA για την Ελλάδα για τα επόμενα πέντε χρόνια, το οποίο αναπτύχθηκε για να 
καθοδηγήσει τη δέσμευση της CLIA στην Ελλάδα για τα επόμενα πέντε χρόνια. Ο στόχος του σχεδίου είναι διττός: επιδιώκει να μεγιστοποιήσει τα οφέλη της Ελλάδας από την κρουαζιέρα, ενώ παράλληλα προωθεί τη βιώσιμη ανάπτυξη, μέσω μιας ολοκληρωμένης προσέγγισης. Μπορούμε να τα καταφέρουμε μόνοι μας; Η βιώσιμη ανάπτυξη της βιομηχανίας της κρουαζιέρας στην Ελλάδα και παγκοσμίως εξαρτάται από όλους εμάς. Ο τομέας της κρουαζιέρας είναι ένα σύνθετο οικοσύστημα που αποτελείται από πολλούς εμπλεκόμενους φορείς, οι περισσότεροι από τους οποίους βρίσκονται σήμερα εδώ. Εξαρτόμαστε από όλους για να το καταστήσουμε δυνατό. Είτε είναι λιμάνι, προορισμός, εθνική Αρχή, ναυπηγείο, πάροχος ναυτιλιακών και τεχνικών υπηρεσιών, ναυτιλιακός πράκτορας, τουριστικός πράκτορας, προμηθευτής που υποστηρίζει τις επισιτιστικές και ξενοδοχειακές ανάγκες των εταιριών κρουαζιέρας είτε ταξιδιωτικός πράκτορας. Πρέπει όλοι να συνεργαστούμε για να προστατεύσουμε αυτή τη βιομηχανία και να επιτρέψουμε στις μελλοντικές γενιές να βιώσουν τον καλύτερο τρόπο για να ανακαλύψουν τον κόσμο».
Τα δυνατά «χαρτιά» της Ελλάδας και ο στρατηγικός σχεδιασμός
Ο Γιάννης Μπρας, διευθύνων Σύμβουλος της Five Senses Consulting και ιδρυτικό μέλος του Cruise Professional Advisors Alliance (CPAA.pro), η οποία ειδικεύεται στην ανάπτυξη προορισμών, στη συμμόρφωση και τη στρατηγική σχεδίαση για τον κλάδο της κρουαζιέρας, στο ερώτημα «Τι πρέπει να προσέξει η Ελλάδα για να διατηρήσει και να ενισχύσει τη θέση της στην κρουαζιέρα;», απαντά με ολοκληρωμένη πρόταση ανάπτυξης:
«Η Ελλάδα έχει πολύ δυνατά χαρτιά: γεωγραφία, πολιτισμό, ιστορική αναγνωρισιμότητα. Ομως αυτό δεν είναι αρκετό. Το πρόβλημα αρχίζει από την έλλειψη ουσιαστικής εθνικής στρατηγικής και εξειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού στον τομέα της κρουαζιέρας. Δεν μπορείς να διεκδικείς ρόλο ηγέτη, 
αν δεν ξέρεις πού θες να πας.
Χρειαζόμαστε άμεσα:
Καθορισμό χωρητικοτήτων (capacity) σε κάθε προορισμό, ανάλογα με τις υποδομές θάλασσας αλλά και ξηράς, αλλά και ανάλυση τι είναι κατάλληλο για τον κάθε προορισμό. Ποιες είναι οι εταιρίες στόχος.
Μηχανισμό συντονισμού αφίξεων (Berth Alocation System) και αποτελεσματική διαχείριση ροών.
Εξειδικευμένα στελέχη και εταιρίες που θα τρέξουν τα projects για κάθε προορισμό.
Η απουσία στρατηγικής γεννά υπερσυγκέντρωση και ανασφάλεια. Ο,τι κερδίζουμε από την ποσότητα το χάνουμε στην εμπειρία.
Υπάρχουν περιοχές με γεωγραφική θέση, αυθεντικότητα και πολιτισμική ταυτότητα που μπορούν να αναπτυχθούν δυναμικά στον χάρτη της κρουαζιέρας, εφόσον αποκτήσουν τις κατάλληλες υποδομές και στρατηγική προώθηση. Αυτές οι περιοχές είναι:
Αγιος Νικόλαος Κρήτης: Ενα διαχρονικά φιλόξενο λιμάνι, με έτοιμο αστικό ιστό και ομορφιά που συνδυάζει παράδοση και κοσμοπολιτισμό (Marquee Port). Το λιμάνι του είναι ασφαλές και βρίσκεται ακριβώς δίπλα στην πόλη, κάτι που επιτρέπει σύντομη και αυθεντική επαφή με την τοπική ζωή. Χρειάζεται ενίσχυση μικρο-υποδομών και προσωπικού.
Σύρος: Ισως ο πιο υποτιμημένος αστικός προορισμός στο Αιγαίο. Η Ερμούπολη διαθέτει νεοκλασικό χαρακτήρα, ιστορικό βάθος και ένα λιμάνι κυριολεκτικά εντός πόλης. Είναι ένας ιδανικός προορισμός για μικρές και μεσαίες μονάδες κρουαζιέρας που θέλουν να προσφέρουν στους επιβάτες πολιτιστική εμπειρία, μακριά από την υπερτουριστικοποίηση. Χρειάζονται επικαιροποίηση τα βάθη και ενίσχυση οι χερσαίες υποδομές.
Κύθηρα: Νησί με εξαιρετική ταυτότητα, φυσική ηρεμία και ιστορία, με δυνατότητα να εξελιχθεί σε boutique προορισμό για expedition και luxury μικρά πλοία. Η γεωγραφική του θέση μπορεί να συνδέσει το Ιόνιο με το Αιγαίο, δημιουργώντας ενδιαφέρουσες νησιωτικές διαδρομές. Απαραίτητη η ενίσχυση της οδικής προσβασιμότητας και προβολής στις εταιρίες.
Κάρπαθος: Η αυθεντικότητα της Καρπάθου είναι το ανταγωνιστικό της πλεονέκτημα. Διατηρεί παραδόσεις, γαστρονομία και φυσικό πλούτο. Ενας προορισμός που “λέει ιστορίες”, ιδανικός για αγοραστές εμπειρίας. Χρειάζεται αναγνωρισμένο αγκυροβόλιο, πιο συστηματικό σχέδιο υποδοχής και προβολή στις εταιρίες των διαθέσιμων διευκόλυνση εκδρομών.
Καβάλα: Η Καβάλα έχει όλα τα εφόδια για να γίνει μεγάλος περιφερειακός κόμβος για την ανατολική Μεσόγειο και τα Βαλκάνια. Το λιμάνι βρίσκεται σε άμεση επαφή με την πόλη, διαθέτει ιστορικό ενδιαφέρον και πρόσβαση σε ενδοχώρα με εμπειρίες (Φίλιπποι, Αμφίπολη, Θάσος). Χρειάζεται ενίσχυση στην αναγνωρισιμότητα και αναβάθμιση της εμπειρίας από την προβλήτα στην πόλη.
Βόλος: Μια δυναμική αστική πύλη προς το Πήλιο και τα Μετέωρα. Εχει όλα τα εχέγγυα να προσφέρει “back to back” εμπειρίες φυσικού κάλλους και πολιτιστικού ενδιαφέροντος. Η παρουσία του πανεπιστημίου και η γαστρονομική του ταυτότητα προσδίδουν βάθος. Απαιτείται νέα αναγνωρισμένη βυθομετρική αποτύπωση και στρατηγική με τις εταιρίες καθώς και Fam trips.
Λαύριο: Μόλις μία ώρα από την Αθήνα, αλλά με δική του ξεχωριστή προσωπικότητα. Το Λαύριο έχει βιομηχανική κληρονομιά, αρχαιολογικό ενδιαφέρον και λιμενικές δυνατότητες. Η επιλογή operator, που σύντομα αναμένεται, θα αναβαθμίσει την αξία του και θα το καταστήσει άξια εναλλακτική λύση του Πειραιά. Ιδανικός προορισμός για καλύτερη σύνδεση με το αεροδρόμιο για μεσαία κρουαζιερόπλοια, αλλά και όλης της κατηγορίας Luxury».
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ (30 ΜΑΙΟΥ 2025)
