Η συνεισφορά της ελληνικής ναυτιλίας στο Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν ανέρχεται σε 14,1 δισ. ευρώ σε ετήσια βάση, σύμφωνα με όλες τις μελέτες και τα επίσημα στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδος. Ωστόσο, το ζητούμενο είναι κατά πόσο μπορεί να διατηρηθεί και να αυξηθεί αυτή η ετήσια «αιμοδότηση» της εθνικής οικονομίας από τους Ελληνες εφοπλιστές και από το ευρύτερο ναυτιλιακό cluster του Πειραιά.
Οι πλοιοκτήτες κατά καιρούς εκφράζουν τις ανησυχίες τους για τις μονομερείς αποφάσεις που λαμβάνονται από διάφορες χώρες, αλλά και προβάλλουν ενστάσεις για αποφάσεις των θεσμικών οργάνων της Ευρωπαϊκής Ενωσης, που επί της ουσίας ζημιώνουν μόνο τα πλοία με ευρωπαϊκή σημαία σε σύγκριση με τα πλοία τρίτων χωρών. Το κλίμα επιβαρύνεται και από γεωστρατηγικές συγκρούσεις που διαταράσσουν συχνά πλέον το θαλάσσιο εμπόριο.
Η πρόεδρος της Ενωσης Ελλήνων Εφοπλιστών, Μελίνα Τραυλού, στην πρόσφατη σύνοδο που έγινε στην Αθήνα, με πρωτοβουλία του Διεθνούς Ναυτιλιακού Επιμελητηρίου, επισήμανε ότι οι πρόσφατες αποφάσεις του ΙΜΟ, που σχετίζονται με τη διαδικασία απανθρακοποίησης, μπορεί να είναι στη σωστή κατεύθυνση, αλλά επιβαρύνουν μόνο τους πλοιοκτήτες. Τη συμφωνία του ΙΜΟ η Μελίνα Τραυλού τη χαρακτήρισε «ανέφικτο συμβιβασμό» και, μεταξύ άλλων, τόνισε: «Οι αποφάσεις που λαμβάνονται στον ΙΜΟ θα πρέπει να είναι κάτι περισσότερο από μια απλή πράξη εξισορρόπησης μεταξύ των συμφερόντων των κρατών-μελών. Θα πρέπει να βασίζονται σε μια πραγματική κατανόηση για το πώς λειτουργεί πραγματικά ο κλάδος, τι είναι εφικτό και τι όχι. Οι αποφάσεις πρέπει να ενσωματώσουν τη θεσμική φωνή του κλάδου της ναυτιλίας, κάτι που, δυστυχώς, δεν συνέβη στις πρόσφατες διαβουλεύσεις του ΙΜΟ».
Στην ίδια σύνοδο η Ιωάννα Προκοπίου αναφέρθηκε στις αποφάσεις του ΙΜΟ και υπογράμμισε ότι παγκοσμίως λειτουργούν 11.000 ναυτιλιακές επιχειρήσεις σε συνθήκες πλήρους ανταγωνισμού, εκ των οποίων το μεγαλύτερο μέρος είναι μικρομεσαίες επιχειρήσεις και επισήμανε: «Αν οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις αφανιστούν, οι συνέπειες θα είναι μεγάλες για τα κόστη μεταφοράς, καθώς θα μειωθεί ο ανταγωνισμός».
«ΑΓΚΑΘΙΑ»
Ενα σημαντικό ζήτημα που αντιμετωπίζουν οι Ελληνες εφοπλιστές είναι και η γραφειοκρατία στο εθνικό νηολόγιο. Ο πρόεδρος της Ελληνικής Επιτροπής Ναυτιλιακής Συνεργασίας του Λονδίνου – Greek Shipping Co-operation Committee Χαράλαμπος Φαφαλιός, αναφερόμενος στο θέμα αυτό, έχει τονίσει: «Η ελκυστικότητα της ελληνικής σημαίας δεν θα ενισχυθεί, αν προηγουμένως δεν μειωθεί σημαντικά η γραφειοκρατία». Στο πλαίσιο αυτό, έχει καλέσει το υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής να μειώσει δραστικά τα γραφειοκρατικά εμπόδια που επιβαρύνουν τα πλοία που φέρουν την ελληνική σημαία, επισημαίνοντας: «Η ελληνική ναυτιλία έχει ανάγκη τη νέα γενιά καλά καταρτισμένων αξιωματικών εμπορικού ναυτικού, που προτίθενται να στελεχώσουν τα ολοένα και πιο εξελιγμένα πλοία του ελληνόκτητου στόλου».
Κλάδος με ισχυρό αναπτυξιακό αποτύπωμα, που παράγει υπεραξία σε θάλασσα και ξηρά
Οσον αφορά τα ευρύτερα οικονομικά και κοινωνικά οφέλη της ναυτιλίας, η επίδραση του κλάδου στην απασχόληση εκτιμάται σε 86.300 θέσεις εργασίας πλήρους απασχόλησης. Επίσης, τα δημόσια έσοδα αυξάνονται περίπου κατά 1,9 δισ. ευρώ από τη ναυτιλία άμεσα ή έμμεσα από τις πολλαπλασιαστικές επιδράσεις.
Υπενθυμίζεται ότι η Ελλάδα, που αντιστοιχεί στο 0,1% του πληθυσμού του πλανήτη και το 0,2% του παγκόσμιου ΑΕΠ, ελέγχει πάνω από το 20% της παγκόσμιας ναυτιλίας.
Η ελληνική και ελληνόκτητη ναυτιλία διαθέτει πάνω από 5.500 πλοία και οι Ελληνες πλοιοκτήτες ελέγχουν πάνω από το 20% της παγκόσμιας χωρητικότητας, διατηρώντας την Ελλάδα στις κορυφαίες ναυτιλιακές χώρες. Την τελευταία, μάλιστα, δεκαετία η συνολική χωρητικότητα του ελληνικού εμπορικού στόλου, η οποία αποτελείται από 5.543 πλοία, έχει αυξηθεί κατά 53,5%.
Αυτή την περίοδο οι Ελληνες εφοπλιστές ναυπηγούν 602 πλοία, σύμφωνα με τη Xclusiv Shipbrokers. Αναλυτικά, ναυπηγούνται 168 πλοία μεταφοράς χύδην ξηρού φορτίου. Το μερίδιο των Ελλήνων πλοιοκτητών στον τομέα των φορτηγών ανέρχεται σε 12%. Στα LNG κατασκευάζονται 48 πλοία, κατέχοντας το 14% της παγκόσμιας αγοράς. Στα πλοία LPG οι Ελληνες εφοπλιστές ναυπηγούν 52 πλοία, με μερίδιο αγοράς 18%. Στα πλοία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων οι Ελληνες ναυπηγούν 46 πλοία, με μερίδιο στην αγορά 6%.
Εξάλλου, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Υπηρεσίας, τον μήνα Απρίλιο του τρέχοντος έτους ο ελληνικός στόλος αριθμούσε 1.833 πλοία, συνολικής χωρητικότητας 35.160.808 κόρους, έναντι 1.821 πλοία και 36.394.197 κόρους που ήταν τον Απρίλιο του 2024. Με άλλα λόγια, η χωρητικότητα μειώθηκε κατά 1. 233.389 κόρους σε σύγκριση με τον Απρίλιο του 2024. Ο στόλος αυξήθηκε κατά 12 πλοία. Ωστόσο, ο στόλος με ελληνική σημαία μειώθηκε κατά επτά φορτηγά πλοία, κατά έξι δεξαμενόπλοια, αλλά αυξήθηκε κατά 19 επιβατηγά πλοία και κατά έξι διάφορα πλοία.
Τον Απρίλιο του 2025 υπήρχαν 351 φορτηγά πλοία (358), 406 τάνκερ (412), 795 επιβατηγά πλοία (776) και 281 διάφορα πλοία (275). Επίσης, το 2024 έστω και για μία ημέρα ασφάλισης εντός του έτους, υπήρχαν 26.232 Ελληνες ναυτικοί, παρουσιάζοντας αύξηση 2,7% σε σχέση με το 2023.
Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση του Ναυτικού Απομαχικού Ταμείου για το έτος 2024, ο αριθμός των εγγεγραμμένων ναυτικών κατά τον 8ο μήνα του 2024 ανήλθε στους 18.080, σημειώνοντας αύξηση 4,8% σε σχέση με τον Αύγουστο του 2023. Την ίδια χρονιά παρατηρήθηκε και μεγάλη αύξηση των συνταξιούχων ναυτικών που επιθυμούν να επιστρέψουν στην αγορά εργασίας (αύξηση 81,5% των αιτήσεων επανάληψης επαγγέλματος, σύμφωνα με τα διαθέσιμα δεδομένα του ΟΠΣ/ΝΑΤ).
Παρά το γεγονός ότι το ναυτικό επάγγελμα παραμένει «ανδροκρατούμενο», η γυναικεία ναυτική απασχόληση συνεχίζει να παρουσιάζει ισχυρή αυξητική τάση. Ο συνολικός αριθμός των γυναικών εγγεγραμμένων ναυτικών για το 2024 (2.048 άτομα) παρουσιάζει ετήσια αύξηση 11,4% σε σχέση με το 2023 (1.838 άτομα) και συνολική αύξηση 65,6% εντός της τελευταίας 5ετίας.
Βασικό χαρακτηριστικό του εγγεγραμμένου γυναικείου ναυτικού δυναμικού είναι ότι στη μεγάλη του πλειονότητα απασχολείται στην ευρύτερη κατηγορία των επιβατηγών (68,3% το 2024, με αύξηση 2% σε σχέση με το 2023), γεγονός που επιβεβαιώνει τον διαχρονικά κρίσιμο ρόλο του τουρισμού στη γυναικεία ναυτική απασχόληση. Ωστόσο, αξιόλογη αύξηση της γυναικείας απασχόλησης παρατηρήθηκε το 2024 και στην κατηγορία των δεξαμενόπλοιων (αύξηση 17,7% σε σχέση με το 2023).
Η εποχικότητα παραμένει βασικό διαχρονικό χαρακτηριστικό της εγγεγραμμένης ναυτικής απασχόλησης και συνδέεται, κυρίως, με τις έντονες εποχικές διακυμάνσεις της τουριστικής κίνησης και, κατ’ επέκταση της απασχόλησης στην κατηγορία των επιβατηγών. Εάν και το 52,4% των εγγεγραμμένων ναυτικών το 2024 απασχολήθηκε για διάστημα επτά μηνών
και άνω εντός του έτους (μη εποχική απασχόληση), το 47,6% απασχολήθηκε για διάστημα από έναν έως έξι μήνες (εποχική απασχόληση) και το 6,7% για διάστημα κάτω του ενός μήνα (περιστασιακή απασχόληση).
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ (ΦΥΛΛΟ 27/6/2025)
