Οι γυναίκες τα τελευταία χρόνια καταρρίπτουν όλα τα ανδρικά στερεότυπα στο ναυτικό επάγγελμα. Κάθε χρόνο όλο και περισσότερες γυναίκες ολοκληρώνουν τις σπουδές τους στις Ακαδημίες Εμπορικού Ναυτικού και αρχίζουν να σταδιοδρομούν στα πλοία. Πολλές γυναίκες στελεχώνουν τα επιβατηγά πλοία και τα σκάφη αναψυχής σε διάφορες θέσεις. Επίσης παρατηρείται το γεγονός να προωθούνται σε θέσεις ευθύνες στα ναυτιλιακά γραφεία γυναίκες που προηγουμένως έχουν θητεύσει σε πλοία.
Παρά το γεγονός ότι το ναυτικό επάγγελμα παραμένει «ανδροκρατούμενο», η γυναικεία ναυτική απασχόληση συνεχίζει να παρουσιάζει ισχυρή αυξητική τάση. Κάτι που επιβεβαιώνεται και από τα πρόσφατα συμπεράσματα από την 3η Εκθεση του Ναυτικού Απομαχικού Ταμείου. Ο συνολικός αριθμός των γυναικών εγγεγραμμένων ναυτικών για το 2024 (2.048 άτομα) παρουσιάζει ετήσια αύξηση 11,4% σε σχέση με το 2023 (1.838 άτομα) και συνολική αύξηση 65,6% εντός της τελευταίας 5ετίας, ειδικά τον 8ο μήνα του 2024 η εγγεγραμμένη γυναικεία ναυτική απασχόληση (1.415 άτομα) σημείωσε αύξηση 11,8% σε σχέση με τον 8ο μήνα του 2023 (1.265 άτομα). Το ποσοστό των γυναικών δοκίμων και εκπαιδευόμενων ναυτικών διευρύνεται συνεχώς, έχοντας ήδη φτάσει το 11,8% και σημειώνοντας αύξηση σχεδόν δύο ποσοστιαίων μονάδων σε σχέση με το 2023 (10%).
Βασικό χαρακτηριστικό του εγγεγραμμένου γυναικείου ναυτικού δυναμικού είναι ότι στη μεγάλη του πλειονότητα απασχολείται στην ευρύτερη κατηγορία των επιβατηγών (68,3% το 2024, με αύξηση 2% σε σχέση με το 2023), γεγονός που επιβεβαιώνει τον διαχρονικά κρίσιμο ρόλο του τουρισμού στη γυναικεία ναυτική απασχόληση.
Ωστόσο, αξιόλογη αύξηση της γυναικείας απασχόλησης παρατηρήθηκε το 2024 και στην κατηγορία των δεξαμενόπλοιων (αύξηση 17,7% σε σχέση με το 2023). Ειδικότερα, η συμμετοχή των νέων ηλικίας 18-30 ετών στην εγγεγραμμένη ναυτική απασχόληση αντιστοιχούσε κατά το 2024 στο 34,1% του συνόλου των εγγεγραμμένων ναυτικών και στο 48,7% των εγγεγραμμένων γυναικών ναυτικών.
Ο πληθυσμός των εγγεγραμμένων ενεργών δοκίμων και εκπαιδευόμενων ναυτικών ανήλθε το 2024 σε 3.140 άτομα, σημειώνοντας αύξηση 23,4% σε σχέση με το 2023 (2.543 άτομα). Επιπροσθέτως, άλλοι 529 δόκιμοι και εκπαιδευόμενοι ναυτικοί εξαγόρασαν ναυτική υπηρεσία έτους 2024 σε πλοία ξένης σημαίας μη συμβεβλημένα με το ΝΑΤ. Επισημαίνεται ότι ποσοστό 11,8% των εγγεγραμμένων ενεργών δοκίμων και εκπαιδευόμενων ναυτικών ήταν γυναίκες (με τις μισές σχεδόν να έχουν ναυτολογηθεί με ειδικότητα δόκιμης εκπαιδευόμενης πλοιάρχου).
Σημαντική παρουσία στις νεότερες ηλικιακές ομάδες
Αναφορικά με τη συσχέτιση ηλικίας και φύλου, η συμμετοχή των νεαρότερων ηλικιακών ομάδων είναι εντονότερη στις γυναίκες, φαινόμενο που εξηγείται από τη σχετικά πρόσφατη είσοδο του γυναικείου φύλου στην ελληνική ναυτική αγορά εργασίας.
Το ποσοστό συμμετοχής των γυναικών στην ηλικιακή ομάδα 18-30 ετών (11,2%) είναι σχεδόν το διπλάσιο σε σχέση με το ποσοστό συμμετοχής τους στις υπόλοιπες ηλικιακές ομάδες.
Το συγκεκριμένο εύρημα καταδεικνύει ότι το ποσοστό των γυναικών στις νεότερες ηλικιακές ομάδες είναι αναλογικά πιο αυξημένο σε σχέση με το αντίστοιχο ποσοστό των ανδρών.
Το συμπέρασμα αυτό επιβεβαιώνεται από την κατανομή και την αθροιστική κατανομή ανδρών και γυναικών στις διάφορες ηλικιακές ομάδες, καθώς παρατηρούνται τα εξής:
– Ηλικίας έως 30 ετών είναι το 48,8% των γυναικών ναυτικών (έναντι 32,8% των ανδρών ναυτικών).
– Ηλικίας έως 45 ετών είναι το 80,2% των γυναικών ναυτικών (έναντι 70% των ανδρών ναυτικών).
– Η μέση ηλικία των γυναικών ναυτικών είναι 31,2 έτη και η μέση ηλικία των ανδρών ναυτικών είναι 36,7 έτη.
Η ανάλυση των δεδομένων της ΑΠΔΝ για το 2024 τεκμηριώνει ότι οι γυναίκες ναυτικοί αποτελούν πλέον το 7,8% της συνολικής εγγεγραμμένης ναυτικής απασχόλησης στην Ελλάδα, με τις εγγεγραμμένες ναυτικούς να είναι σχεδόν όλες Ελληνίδες (ποσοστό άνω του 99%, 2.030 άτομα).
Οι εξελίξεις ως προς τη γυναικεία ναυτική απασχόληση συνεχίζουν να είναι ιδιαίτερα ευοίωνες, καθώς ο συνολικός αριθμός των γυναικών εγγεγραμμένων ναυτικών (2.048 άτομα) παρουσιάζει συνολική αύξηση 65,6% εντός της τελευταίας 5ετίας, ενώ επί του συνόλου των εγγεγραμμένων γυναικών ναυτικών το 2024 ποσοστό 80,1% ήταν ηλικίας έως 45 ετών και ποσοστό 48,7% ήταν ηλικίας έως 30 ετών.
Οι τομείς απασχόλησης και οι ειδικότητες ναυτολόγησης
Στη μεγάλη τους πλειονότητα οι γυναίκες ναυτικοί απασχολήθηκαν στην ευρύτερη κατηγορία των επιβατηγών. Η συμβολή, μάλιστα, των επιβατηγών στη γυναικεία ναυτική απασχόληση τείνει να αυξάνεται με ταχύ ρυθμό, καθώς το ποσοστό των γυναικών ναυτικών που εργάστηκαν στη συγκεκριμένη ευρύτερη κατηγορία πλοίων αυξήθηκε κατά 2 ποσοστιαίες μονάδες μέσα σε έναν χρόνο (68,3% το 2024, από 66,3% το 2023).
Ωστόσο, το 2024 συνεχίστηκε και η αυξητική τάση της απασχόλησης των γυναικών στον τομέα μεταφοράς εμπορευμάτων, που είχε ήδη παρατηρηθεί από το 2023. Αξιοσημείωτη είναι, κυρίως, η αύξηση της γυναικείας απασχόλησης στα δεξαμενόπλοια κατά 17,7% (13% αύξηση είχε παρατηρηθεί το 2023). Από την άλλη πλευρά, η ισχυρή σύνδεση της γυναικείας ναυτικής απασχόλησης με τον θερινό τουρισμό συνεπάγεται τον έντονο εποχικό χαρακτήρα της. Είναι ενδεικτικό ότι το ποσοστό των γυναικών ναυτικών που απασχολήθηκε κατά το 2024 για διάστημα άνω των επτά μηνών (43%) ήταν χαμηλότερο από το αντίστοιχο ποσοστό των ανδρών ναυτικών (53,2%).
Οι ειδικότητες ναυτολόγησης με τον μεγαλύτερο αριθμό εγγεγραμμένων στις επαγγελματίες γυναίκες ναυτικούς είναι της ανθυποπλοιάρχου (222 άτομα), για τις αξιωματικούς και της θαλαμηπόλου (743 άτομα) και για τα μέλη κατώτερων πληρωμάτων. Αντίστοιχα, η ειδικότητα ναυτολόγησης με τον μεγαλύτερο αριθμό εγγεγραμμένων στις δοκίμους και εκπαιδευόμενες ναυτικούς είναι της εκπαιδευόμενης δόκιμης πλοιάρχου, με ποσοστό 47,8% (46% το 2023).
Σε ό,τι αφορά τις γυναίκες ναυτικούς που δεν απασχολούνται ως μέλη πληρωμάτων αλλά υπάγονται σε άλλες κατηγορίες που δεν προσμετρώνται στην εγγεγραμμένη γυναικεία ναυτική απασχόληση, η σχετική ανάλυση των στοιχείων της ΑΠΔΝ για το 2024 εντόπισε έξι καθηγήτριες ΑΕΝ (ποσοστό 5,6% του συνολικού διδακτικού προσωπικού των ΑΕΝ) και ένα ανώτερο στέλεχος ναυτικής συνδικαλιστικής οργάνωσης (ποσοστό 3% επί του συνόλου των ανώτερων στελεχών ναυτικών συνδικαλιστικών οργανώσεων).
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ (ΦΥΛΛΟ 11/7/2025)
