Η μείωση των συντάξεων των απόμαχων ναυτικών, μέσα στα χρόνια των Μνημονίων, η υψηλή φορολογία, η κατάργηση όλων των ευεργετικών διατάξεων που υπήρξαν από τη δεκαετία του ’80 για τους ναυτικούς, η δυσκολία στην εξεύρεση ναυτολόγησης για τα υποχρεωτικά εξάμηνα, η άρνηση των περισσότερων ναυτιλιακών εταιριών να προσλάβουν γυναίκες στην κουβέρτα και τη μηχανή αποτελούν ισχυρά αντικίνητρα για αυξηθούν οι ροές των νέων προς τη θάλασσα. Αλλά ας θυμηθούμε τι είπε στις 9 Ιουλίου 2019 ο τότε υπουργός Ναυτιλίας Γιάννης Πλακιωτάκης, όταν ανέλαβε τα καθήκοντά του στην πρώτη κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη: «Η συνεχής αύξηση της φορολογίας, κοντά στα επίπεδα του 45%, έχει προκαλέσει μια αδιέξοδη κατάσταση, η οποία πλήττει την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής ναυτιλίας. Πραγματικά είναι τραγικό τη στιγμή που η Μεγάλη Βρετανία μετά το Brexit φιλοδοξεί να μετατρέψει το Λονδίνο σε φορολογικό παράδεισο στην Ελλάδα να αυξάνουμε συνεχώς τη φορολογία σε όλες τις ναυτιλιακές δραστηριότητες.
Οι πολύ υψηλές ασφαλιστικές εισφορές που καταβάλλουν οι ναυτικοί μας -παρά τις ιδιαιτερότητες του ναυτικού επαγγέλματος-, σε συνδυασμό με τη διόγκωση των ελλειμμάτων στα ασφαλιστικά ταμεία τους και την προοπτική κατάργησης του ΝΑΤ, καθιστούν αβέβαιο το ασφαλιστικό και συνταξιοδοτικό μέλλον των ναυτικών μας.
Τα προβλήματα στη ναυτική εκπαίδευση, επίσης, όπως η έλλειψη πόρων, η απουσία σύγχρονου υλικοτεχνικού εξοπλισμού στις ακαδημίες του εμπορικού ναυτικού, η απουσία μόνιμων καθηγητών, η μη εύρεση πλοίων για την οργάνωση εκπαιδευτικών ταξιδιών των σπουδαστών των ακαδημιών και η απαξίωση των κέντρων εκπαίδευσης των ναυτικών δημιουργούν σειρά αντικινήτρων και αποτρέπουν τους νέους να ακολουθήσουν το ναυτικό επάγγελμα».
Θα αναρωτηθείτε: Από τότε τι άλλαξε στη φορολογία των ναυτικών και στην παροχή κινήτρων προς τους νέους να ακολουθήσουν το ναυτικό επάγγελμα;
Απολύτως τίποτα, μόνο ότι στο φορολογικό σύστημα των ναυτικών εντάχθηκαν τελευταία οι ναυτικοί που είναι ναυτολογημένοι σε ιδιωτικά θαλαμηγά σκάφη.
Τι ισχύει στην Ελλάδα
Το φορολογικό σύστημα των ναυτικών στην Ελλάδα είναι ένα ειδικό καθεστώς, διαχωρισμένο από τη γενική φορολογία εισοδήματος φυσικών προσώπων και κατοχυρώνεται κυρίως από τις διατάξεις του Ν. 27/1975 και τον Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος (Ν. 4172/2013).
Οι ναυτικοί φορολογούνται με ειδικούς φορολογικούς συντελεστές: Οι ναυτικοί που απασχολούνται σε εμπορικά πλοία, ανεξαρτήτως σημαίας (εφόσον είναι φορολογικοί κάτοικοι Ελλάδος), υπάγονται σε ειδική φορολογική κλίμακα, με αυτοτελή φορολόγηση, που εξαντλεί τη φορολογική τους υποχρέωση γι’ αυτά τα εισοδήματα. Οι συντελεστές είναι:
– 10% επί των συνολικών αποδοχών για τα κατώτερα πληρώματα,.
– 15% επί των συνολικών αποδοχών για τους αξιωματικούς.
Σε αυτούς τους συντελεστές υπάγονται: Οι ναυτικοί που υπηρετούν σε πλοία του εμπορικού ναυτικού (Α’ κατηγορίας πλοίων, δηλαδή πλοία ελληνικής σημαίας που υπόκεινται σε φόρο χωρητικότητας). Οι ναυτικοί που υπηρετούν σε πλωτά ναυπηγήματα του άρθρου 267 του Ν. 4555/2018 (π.χ., πλωτές εξέδρες, πλωτές αποθήκες κ.λπ.) φορολογούνται επίσης με τους ίδιους συντελεστές (10% ή 15% ανάλογα με την ιδιότητα).Οι δόκιμοι αξιωματικοί και οι δόκιμοι μηχανικοί χαρακτηρίζονται κατώτερο πλήρωμα και φορολογούνται με 10%.
Για τους ναυτικούς που εργάζονται σε πλοία με ελληνική σημαία ή εκτελούν εσωτερικές πλόες, ανεξαρτήτως σημαίας πλοίου, ο φόρος παρακρατείται από τον εργοδότη (ναυτιλιακή εταιρία) κάθε μήνα και αποδίδεται στο κράτος.
Σε πλοία με ξένη σημαία, τα οποία δεν είναι συμβεβλημένα με το Ναυτικό Απομαχικό Ταμείο (ΝΑΤ), οι μηνιαίες αποδοχές είναι μεικτές. Σε αυτή την περίπτωση οι ναυτικοί είναι υπεύθυνοι να δηλώνουν οι ίδιοι τις αποδοχές τους στην ετήσια φορολογική τους δήλωση και να καταβάλλουν τον αναλογούντα φόρο.
Η ειδική εισφορά αλληλεγγύης και η έδρα διαμονής
Ειδική Εισφορά Αλληλεγγύης: Πέραν του ειδικού αυτού φόρου, οι ναυτικοί υπόκεινται και στην ειδική εισφορά αλληλεγγύης, η οποία έχει καταργηθεί για τους περισσότερους μισθωτούς από το 2023, αλλά μπορεί να εξακολουθεί να ισχύει για κάποιες ειδικές κατηγορίες ή να προβλέπεται για συγκεκριμένα έτη. Οι συντελεστές της εισφοράς αυτής είναι κλιμακωτοί ανάλογα με το ύψος του. Οι ναυτικοί καταβάλλουν και τις προβλεπόμενες ασφαλιστικές εισφορές στο ΝΑΤ (Ναυτικό Απομαχικό Ταμείο), καθώς και εισφορά στην Πανελλήνια Ναυτική Ομοσπονδία (ΠΝΟ). Αυτές οι εισφορές είναι ξεχωριστές από τη φορολογία εισοδήματος.
Φορολογικός κάτοικος Ελλάδας
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι το ειδικό αυτό φορολογικό καθεστώς εφαρμόζεται σε ναυτικούς που είναι φορολογικοί κάτοικοι Ελλάδας. Εάν ένας ναυτικός θεωρείται φορολογικός κάτοικος άλλης χώρας, η φορολογική του μεταχείριση θα καθορίζεται από τη φορολογική νομοθεσία της χώρας κατοικίας του και τυχόν διμερείς συμβάσεις αποφυγής διπλής φορολογίας μεταξύ της Ελλάδας και της εν λόγω χώρας.
Συνοπτικά, το φορολογικό σύστημα των ναυτικών στην Ελλάδα είναι ένα ευνοϊκό και σταθερό καθεστώς με χαμηλούς, αυτοτελείς συντελεστές φόρου επί των αποδοχών τους, το οποίο στοχεύει στην προσέλκυση και τη διατήρηση του ελληνικού ναυτικού δυναμικού.
Ποιο καθεστώς ισχύει σε άλλες χώρες της Ε.Ε.
Ωστόσο, υπάρχουν ναυτικοί σε άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης με ευνοϊκότερο φορολογικό καθεστώς. Η Κύπρος προσφέρει πλήρη απαλλαγή από τον φόρο εισοδήματος για τους μισθούς των αξιωματικών και του πληρώματος που απασχολούνται σε επιλέξιμα πλοία υπό κυπριακή, Ε.Ε. ή ΕΟΧ σημαία, εφόσον είναι φορολογικοί κάτοικοι Κύπρου.
Η Μάλτα για τους ναυτικούς που δεν είναι φορολογικοί κάτοικοι Μάλτας οι αποδοχές τους από εργασία σε πλοία υπό σημαία Μάλτας συνήθως δεν φορολογούνται στη Μάλτα. Για υψηλά ειδικευμένους ναυτικούς που είναι κάτοικοι Μάλτας υπάρχει ένα φορολογικό πρόγραμμα, με σταθερό συντελεστή 15%.
Η Ολλανδία παρέχει μια έκπτωση φόρου ναυτιλίας, η οποία μειώνει τις κρατήσεις φόρου μισθωτών υπηρεσιών και εισφορών κοινωνικής ασφάλισης για τους ναυτικούς. Η έκπτωση μπορεί να φτάσει το 40% της αμοιβής για ναυτικούς που κατοικούν στην Ολλανδία ή σε χώρες Ε.Ε./ΕΟΧ και 10% για άτομα εκτός Ε.Ε./ΕΟΧ.
Στη Γερμανία, αν και οι φορολογικοί κάτοικοί της υπόκεινται στη γενική φορολογική κλίμακα, υπάρχει μια δυνατότητα απαλλαγής για εισοδήματα από εργασία σε πλοία που εκτελούν διεθνείς πλόες, υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις. Το κύριο κίνητρο είναι η κρατική επιδότηση των εργοδοτικών εισφορών κοινωνικής ασφάλισης για ναυτικούς σε πλοία γερμανικής σημαίας.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ (25 ΙΟΥΛΙΟΥ 2025)
