Το αφήγημα ευημερίας δεν πείθει: επιχειρήσεις και πολίτες διαβλέπουν αστάθεια στο δεύτερο εξάμηνο του 2025, ενώ η επανεμφάνιση του πληθωρισμού πιέζει αποταμιεύσεις και σημαντικές καταναλωτικές αγορές
Με φόντο ένα διεθνές περιβάλλον διαρκών αναταράξεων και την εσωτερική αγορά να δίνει μεικτά σήματα, ο δείκτης οικονομικού κλίματος στην Ελλάδα υποχώρησε τον Ιούνιο για δεύτερο συνεχή μήνα, αγγίζοντας τις 106,1 μονάδες από 107 τον Μάιο, σύμφωνα με την έκθεση οικονομικής συγκυρίας του ΙΟΒΕ. Πρόκειται για το χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων δέκα μηνών, καθώς, ενώ η οικονομία συνεχίζει να αναπτύσσεται, η ψυχολογία νοικοκυριών και επιχειρήσεων εμφανίζει σημάδια κόπωσης.
Η επιδείνωση αποδίδεται κυρίως στην υποχώρηση των προσδοκιών στη βιομηχανία και την περαιτέρω πτώση της καταναλωτικής εμπιστοσύνης, ενώ άλλοι τομείς, όπως οι υπηρεσίες, το λιανικό εμπόριο και οι κατασκευές, δείχνουν να σταθεροποιούνται ή και να ενισχύονται ελαφρώς. Παρ’ όλα αυτά, η βιομηχανία συνεχίζει να πιέζεται από το κλίμα διεθνούς εμπορικής αβεβαιότητας και την πτώση της εξωτερικής ζήτησης, με τις επιχειρήσεις να καταγράφουν αρνητικό ισοζύγιο τόσο στις παραγγελίες όσο και στις προβλέψεις για την παραγωγή.
Ας σημειωθεί πως ο δείκτης οικονομικού κλίματος θεωρείται πρόδρομος δείκτης στην οικονομική ανάλυση, που σημαίνει ότι αποτυπώνει την κατεύθυνση της οικονομίας προτού αυτή αποτυπωθεί στα μακροοικονομικά στοιχεία. Βασίζεται σε προσδοκίες και εκτιμήσεις επιχειρήσεων και καταναλωτών, επομένως αντικατοπτρίζει την ψυχολογία και τις προθέσεις για μελλοντικές κινήσεις (π.χ., επενδύσεις, προσλήψεις, αγορές).
ΑΝΑΣΦΑΛΕΙΑ
Στην πράξη, όταν ο δείκτης οικονομικού κλίματος ενισχύεται διαδοχικά, αυτό συχνά προοιωνίζεται επιτάχυνση της οικονομικής δραστηριότητας και αντίστροφα πτωτική πορεία του δείκτη μπορεί να υποδεικνύει αναμενόμενη επιδείνωση της οικονομικής κατάστασης. Ενα στοιχείο που εν όψει των εξελίξεων των επόμενων εβδομάδων/μηνών, έως τον Σεπτέμβριο (γεωπολιτική κατάσταση, διαπραγμάτευση ΗΠΑ και Ε.Ε. για δασμούς, πόσο καλά θα πάνε ο τουρισμός και η φοροείσπραξη και ως εκ τούτου ποια μέτρα θα ανακοινωθούν στη ΔΕΘ), δείχνει πως ούτε οι επιχειρήσεις ούτε τα νοικοκυριά στην Ελλάδα δείχνουν να συμμερίζονται το αφήγημα της ευμάρειας και των θετικών προοπτικών.
Οι Ελληνες καταναλωτές εμφανίζονται ακόμα έναν μήνα οι πιο απαισιόδοξοι σε ολόκληρη την Ε.Ε., με τον δείκτη καταναλωτικής εμπιστοσύνης να υποχωρεί στις -46,9 μονάδες, έναντι -42,7 τον Μάιο. Περισσότερα από τα μισά νοικοκυριά (56%) προβλέπουν επιδείνωση των οικονομικών τους τους επόμενους 12 μήνες, ενώ μόλις το 6% αναμένει βελτίωση. Ανησυχητική είναι επίσης η πτώση στην πρόθεση για σημαντικές αγορές, αλλά και για αποταμίευση, υποδηλώνοντας μια γενικευμένη ανασφάλεια σε επίπεδο ιδιωτικής κατανάλωσης.
Στην αγορά ορισμένοι τομείς λειτουργούν αντισταθμιστικά. Οι κατασκευές, ιδίως στις ιδιωτικές επενδύσεις, καταγράφουν σημαντική άνοδο των προσδοκιών, τόσο για νέα έργα όσο και για την απασχόληση. Το λιανικό εμπόριο δείχνει, επίσης, σημάδια ανάκαμψης, κυρίως στα τρόφιμα, στον εξοπλισμό κατοικιών και τον κλάδο οχημάτων, αν και οι προσδοκίες παραμένουν εύθραυστες. Οι υπηρεσίες διατηρούν θετική δυναμική, ιδίως στους κλάδους του τουρισμού και της πληροφορικής, παρότι οι προβλέψεις για τη ζήτηση κινούνται πλέον πτωτικά.
Ωστόσο, η επανεμφάνιση πληθωριστικών πιέσεων προκαλεί νέους πονοκεφάλους. Σχεδόν σε όλους τους τομείς της οικονομίας οι επιχειρήσεις δηλώνουν αυξημένες πληθωριστικές προσδοκίες, με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα τον κλάδο των τροφίμων, όπου το 55% των επιχειρήσεων προβλέπει νέες αυξήσεις τιμών. Η εικόνα αυτή εντείνει τις ανησυχίες για ενδεχόμενη περαιτέρω αναζωπύρωση του πληθωρισμού εντός του καλοκαιριού, επιδεινώνοντας την αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών, γεγονός που επιβεβαιώνεται και από τη νέα άνοδο του πληθωρισμού τον Ιούνιο, σύμφωνα με την έκθεση της ΕΛ.ΣΤΑΤ., που στην Ελλάδα φτάνει πλέον στο 3,6%, ενώ στην Ευρωζώνη μόλις στο 2%.
Τα «καμπανάκια» πρέπει να ηχήσουν στα αρμόδια υπουργεία, καθώς το οικονομικό κλίμα αποτυπώνει μια εντεινόμενη αβεβαιότητα για την πορεία της ελληνικής οικονομίας καθώς μπαίνουμε στο β’ εξάμηνο του 2025. Οι αντοχές της εσωτερικής ζήτησης, σε συνδυασμό με τις επιδόσεις του τουρισμού, θα είναι καθοριστικές για την πορεία των επόμενων μηνών. Ωστόσο, η ψυχολογία των καταναλωτών και η ενδεχόμενη πληθωριστική πίεση αποτελούν πλέον τις δύο βασικές απειλές για την εύθραυστη ισορροπία της εγχώριας οικονομίας.
Κ.Α.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ (ΦΥΛΛΟ 4/7/2025)
