Η εξάρτηση από τον ΕLA και τα «κόκκινα δάνεια» – Η πληγή των συνεχιζόμενων εκροών
Στο επίκεντρο ενδιαφέροντος (και ελέγχου) της Διεύθυνσης Ανταγωνισμού της Κομισιόν (DG Comp) έχουν περιέλθει οι τράπεζες και βεβαίως τα πλάνα αναδιάρθρωσής τους. Στο πλαίσιο των σχεδιαζόμενων νέων crash tests, προκειμένου να διαπιστωθούν οι ανάγκες του τραπεζικού συστήματος κι οι αντοχές των συστημικών τραπεζών στις νέες απαιτήσεις, καταφθάνει στην Αθήνα, στις 256 Μαρτίου, ο αναπληρωτής γενικός διευθυντής της DG Comp Γκερτ Γιαν Κούπμαν.
Αν και -επισήμως τουλάχιστον- ο λόγος της επίσκεψης είναι η συμμετοχή του σε διεθνές συνέδριο, θεωρείται βέβαιο ότι κατά την διήμερη παρουσία του στην Αθήνα ο κ. Κούπμαν θα συναντήσει τις διοικήσεις των τεσσάρων συστημικών τραπεζών.
Απαιτείται αναστροφή του κλίματος
Καθώς η κατάσταση για τις συστημικές επιδεινώνεται συνεχώς, οι συναντήσεις θα σηματοδοτήσουν και την επίσημη έναρξη του διαλόγου για το αν και πώς θα τροποποιηθούν τα εγκεκριμένα από την DG Comp πλάνα αναδιάρθρωσης τα οποία αποτελούν «οδηγό» για την επιστροφή των πιστωτικών ιδρυμάτων στον ιδιωτικό τομέα με αποπληρωμή κάθε είδους κρατικής βοήθειας.
Σε περίπτωση που δεν επέλθει αναστροφή του αρνητικού κλίματος, θεωρείται βέβαιο ότι θα τεθεί θέμα ριζικής τροποποίησης των πλάνων αναδιάρθρωσης, καθώς οι εκτιμήσεις επανόδου στην κερδοφορία από τη φετινή χρήση και επακόλουθα η ακρίβεια των εκτιμήσεων για τη διετία 2016-17 βρίσκονται κυριολεκτικά… στον αέρα.
Να σημειωθεί πως τα πλάνα αναδιάρθρωσης συνυπολογίστηκαν από την ΕΚΤ στην πρόσφατη άσκηση προσομοίωσης για τρεις από τις τέσσερις τράπεζες (μόνο η Alpha Bank πέρασε τη δοκιμασία με το δυσμενές στατικό σενάριο) -συνεπώς μια τυχόν ανατροπή αυτών των πλάνων θα ανοίξει τον «ασκό του Αιόλου» για νέα κεφαλαιακή ενίσχυσή τους.
Το Δημόσιο θα πληρώσει το «μάρμαρο»
Πλέον μέρος του λογαριασμού θα κληθεί να καταβάλει άμεσα το Δημόσιο, καθώς ο πρόσφατος νόμος για τη μετατροπή προσωρινών αναβαλλόμενων φορολογικών απαιτήσεων σε οριστικές επιβάλλει την καταβολή, μέσω ΑΜΚ, του αναβαλλόμενου φόρου που δεν μπορεί να συμψηφισθεί λόγω λειτουργικών ζημιών από το Δημόσιο.
Η DG Comp ενδέχεται να ζητήσει ενέργειες περαιτέρω περικοπής σε κόστη και επιθετικότερο πρόγραμμα πώλησης δραστηριοτήτων στο εξωτερικό, ώστε να μετριαστούν ή και να αντισταθμιστούν οι επιπτώσεις από την επιδείνωση των εν Ελλάδι συνθηκών.
Αν όμως δεν υπάρξει ταχεία αναστροφή του κλίματος στη χώρα ο κίνδυνος προληπτικών αυξήσεων κεφαλαίου είναι ορατός για κάποιες από τις τέσσερις συστημικές τράπεζες. Υπαρκτός είναι και ο κίνδυνος η ΕΚΤ να επανεξετάσει τις παραδοχές με τις οποίες αναγνωρίστηκαν αναβαλλόμενες φορολογικές απαιτήσεις ύψους 13 δισ. ευρώ!
Άλλωστε στην περίπτωση που οι τράπεζες εμφανίσουν ζημίες φέτος το Δημόσιο θα πρέπει να καταβάλει μέρος της αναβαλλόμενης φορολογικής απαίτησης μέσω αύξησης μετοχικού κεφαλαίου και άσκησης των δικαιωμάτων μετατροπής (conversion rights).
Αυτό προβλέπει η τροποποιημένη διάταξη για τη μετατροπή του αναβαλλόμενου φόρου από ζημίες PSI και ζημίες πιστωτικού κινδύνου σε οριστική απαίτηση που ψήφισε η προηγούμενη Βουλή.
Μέχρι τις 26 Μαρτίου, οπότε αναμένεται η άφιξη του κ. Κούπμαν στην Αθήνα, θα πρέπει να έχει ξεκαθαριστεί μια σειρά σοβαρών ζητημάτων, όπως π.χ. οι σχέσεις Ελλάδας – πιστωτών, το πολιτικό τοπίο στη χώρα και η βελτίωση της εικόνας για τις επιπτώσεις της αβεβαιότητας στους ισολογισμούς των τραπεζών.
Στα τέλη του μήνα θα έχουν εγκριθεί και θα έχουν δημοσιοποιηθεί οι οικονομικές καταστάσεις τού 2014 (εκκρεμεί η ανακοίνωση ημερομηνίας γνωστοποίησης από ΕΤΕ) οι οποίες θα περιλαμβάνουν πρόσθετες προβλέψεις με βάση τα αποτελέσματα του AQR, ενώ θα έχει ολοκληρωθεί και η διαδικασία επικαιροποίησης εκτιμήσεων για την τρέχουσα χρήση. Άλλωστε οσονούπω αναλαμβάνει καθήκοντα στην Εθνική η νέα διοίκηση.
Αύξηση κόστους χρηματοδότησης
Οι πληγές που μετρούν οι τράπεζες στα πλάνα αναδιάρθρωσης από την αβεβαιότητα των τελευταίων μηνών είναι ήδη αρκετά υπολογίσιμες. Η πίεση στο καθαρό επιτοκιακό περιθώριο είναι ισχυρή, λόγω της αύξησης του κόστους χρηματοδότησης, της επιτάχυνσης στο ρυθμό δημιουργίας νέων κόκκινων δανείων και της αδυναμίας εξασφάλισης εσόδων από τις σχεδιαζόμενες νέες χορηγήσεις.
Η πληγή των εκροών
Από τις αρχές Δεκεμβρίου έως σήμερα, εκτιμάται ότι από το εγχώριο τραπεζικό σύστημα υπήρξαν εκροές καταθέσεων τουλάχιστον 23 δισ. ευρώ, με αποτέλεσμα το ύψος των καταθέσεων να βρίσκεται σε χαμηλά 10ετίας, την ώρα που επιθετικές κινήσεις απομόχλευσης (πώληση χαρτοφυλακίων δανείων) έχουν παγώσει εξαιτίας τόσο του κλίματος όσο και των εξαγγελιών της κυβέρνησης.
H Moody’s εκτιμά ότι η επιστροφή των καταθέσεων πολύ δύσκολα θα αποκατασταθεί τους επόμενους 12-18 μήνες, ακόμα και αν υπάρξει νέο πρόγραμμα στήριξης της Ελλάδας πριν από τον Ιούνιο.
Η εξάρτηση από τον ΕLA και τα «κόκκινα δάνεια»
Η εξάρτηση από τον ELA εκτινάχθηκε στα 67 δισ. ευρώ, που σημαίνει αύξηση του κόστους χρηματοδότησης σε ετήσια βάση της τάξης των 700 με 800 εκατ. ευρώ, ενώ δεν ανανεώθηκαν συμβάσεις repos και αυξήθηκε κατά περίπου 3 δισ. ευρώ η έκθεση των τραπεζών σε έντοκα γραμμάτια Δημοσίου.
Το δίμηνο Ιανουαρίου – Φεβρουαρίου καταγράφηκε σημαντική αύξηση στο ρυθμό δημιουργίας νέων μη εξυπηρετούμενων δανείων και οι τραπεζίτες διατυπώνουν την ανησυχία ότι στο α΄ τρίμηνο οι νέες καθυστερήσεις θα ξεπεράσουν το 1 δισ. ευρώ, έναντι επιδόσεων 300 με 400 εκατ. ευρώ στα τρία προηγούμενα τρίμηνα.
Ταυτόχρονα η πρόθεση της κυβέρνησης να προωθήσει διαγραφές κόκκινων στεγαστικών δανείων και να παγώσει τους πλειστηριασμούς, πέραν των επιπτώσεων που έχει στην κουλτούρα πληρωμών, ενδέχεται να πλήξει απευθείας και την κεφαλαιακή θέση των τραπεζών.
Στην περίπτωση που κάποια τράπεζα εμφανίσει λογιστικές ζημίες σε μία από τις χρήσεις μετά την 1/1/1/2015, ο αναβαλλόμενος φόρος μετατρέπεται σε απαίτηση και το Δημόσιο υποχρεούται να πληρώσει αμέσως, καλύπτοντας υποχρεωτική αύξηση κεφαλαίου.
Προς το παρόν δεν έχει διευκρινισθεί αν για την κάλυψη της παραπάνω υποχρέωσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν κεφάλαια από τα αδιάθετα του ΤΧΣ, που πλέον διακρατούνται από τον EFSF, ή θα πρέπει να καταβληθούν απευθείας από το Δημόσιο. Στην δεύτερη περίπτωση αυξάνεται το έλλειμμα, εφόσον βέβαια το Δημόσιο δεν πωλήσει σε ιδιώτες τα δικαιώματα μετατροπής ή τις μετοχές που θα αποκτήσει.
