Παρά τις εκτεταμένες κυρώσεις της Δύσης και τις προσπάθειες απομόνωσης της Μόσχας από τις διεθνείς αγορές, η Ρωσία καταγράφει σημαντική αύξηση των εξαγωγών της μετά την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία, με την Τουρκία να διαδραματίζει καίριο ρόλο σε αυτήν τη νέα εμπορική πραγματικότητα. Οπως αναφέρει πρόσφατη έκθεση του Γερμανικού Οικονομικού Ινστιτούτου (IW), παρά τις προσπάθειες της Ε.Ε. να περιορίσει τη Ρωσία, η Μόσχα «εκμεταλλεύεται επιδέξια τα κενά στον τομέα των κυρώσεων για να επεκτείνει τους οικονομικούς της πόρους». Αυτό αποδεικνύεται και από την αύξηση κατά 18% των εξαγωγών της Ρωσίας προς τους 20 κορυφαίους εμπορικούς εταίρους της σε σύγκριση με το 2021. Μία αύξηση η οποία έχει μεταφραστεί σε αγαθά αξίας περίπου 330 δισ. δολ.
Η Τουρκία, η οποία διεκδικεί να έχει ρόλο και στον επανεξοπλισμό της Ευρώπης μέσω του ReArm Europe, αναδεικνύεται ως ένας από τους κύριους αποδέκτες ρωσικών εξαγωγών (μαζί με την Κίνα, την Ινδία και τη Βραζιλία) και μάλιστα αναμένεται να αυξηθεί ακόμα περισσότερο αυτή η δυναμική. Από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, το 2022, το διμερές εμπόριο μεταξύ Αγκυρας και Μόσχας έχει υπερδιπλασιαστεί, ενώ, όπως αποκάλυψε κι ο Ρώσος αναπληρωτής πρωθυπουργός Αλεξάντερ Νόβακ στη διάρκεια της πρόσφατης συνάντησης που είχε με τον υπουργό εμπορίου της Τουρκίας Ομέρ Μπολάτ, θα υπάρξει επέκταση της εμπορικής και της οικονομικής συνεργασίας των δύο χωρών. «Οι ηγέτες μας έχουν θέσει ως στόχο την επίτευξη διμερούς εμπορικού κύκλου εργασιών ύψους 100 δισ. δολ.» ανέφερε ο Νόβακ, επισημαίνοντας ότι «το σύνολο του περασμένου έτους ο κύκλος εργασιών ανήλθε σε 58,7 δισ. δολ. και πράγματι βλέπουμε καλούς ρυθμούς ανάπτυξης, με σαφείς δυνατότητες επέκτασης της εμπορικής και της οικονομικής μας συνεργασίας».
Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ TURKSTREAM
Είναι ξεκάθαρο, όπως αποκαλύπτεται και από την έκθεση του Γερμανικού Οικονομικού Ινστιτούτου, ότι το εμπορικό προφίλ της Ρωσίας μετατοπίζεται αποφασιστικά προς τις χώρες του λεγόμενου «Παγκόσμιου Νότου», με την Αγκυρα να κατέχει ιδιαίτερη θέση, τόσο λόγω της γεωστρατηγικής της θέσης όσο και λόγω των ενεργειακών της αναγκών. Η Τουρκία έχει «σκαρφαλώσει» στον πίνακα των χωρών-αγοραστών ρωσικού αργού πετρελαίου και από τη 14η θέση πλέον βρίσκεται στην 3η, ενώ έγινε παράλληλα και ο μεγαλύτερος εισαγωγέας ρωσικών πετρελαϊκών προϊόντων στον κόσμο, απορροφώντας το 21% των παγκόσμιων εξαγωγών καυσίμων της Μόσχας.
Την ίδια ώρα η Τουρκία αποτελεί και τον βασικό τροφοδότη της Ευρώπης σε φυσικό αέριο, μέσω του TurkStream, της μόνης διαδρομής από την οποία παρέχεται συστηματικά ρωσικό φυσικό αέριο στην Ευρώπη. Μεταξύ Ιανουαρίου και Ιουνίου του τρέχοντος έτους τουλάχιστον 8,1 δισ. κυβικά μέτρα ρωσικού φυσικού αερίου μεταφέρθηκαν στην Ευρώπη μέσω του σταθμού συμπίεσης Strandzha-2 στη Βουλγαρία. Οι υψηλότερες ποσότητες καταγράφηκαν στις αρχές του 2025, με τον Ιανουάριο να φτάνει τα 1,535 δισ. κυβικά μέτρα και τον Φεβρουάριο τα 1,529 δισ. κυβικά μέτρα.
Παρά τη συμμετοχή της στο ΝΑΤΟ και τις γενικότερες δυτικές δεσμεύσεις, η Τουρκία διατηρεί ανοιχτούς διαύλους συνεργασίας με τη Μόσχα. Η διμερής οικονομική σχέση έχει ενισχυθεί όχι μόνο στον τομέα της ενέργειας, αλλά και στο εμπόριο πρώτων υλών, αγροτικών προϊόντων και βιομηχανικών αγαθών. Το Ινστιτούτο υπογραμμίζει ότι η Ρωσία «εκμεταλλεύεται με επιδεξιότητα τα κενά του καθεστώτος κυρώσεων για να διευρύνει τους οικονομικούς της πόρους», γεγονός που εντείνει τις ανησυχίες στη Δύση. Την ίδια στιγμή ο Αμερικανός γερουσιαστής Λίντσεϊ Γκράχαμ ηγείται ενός νομοσχεδίου, με το οποίο ζητά την επιβολή δευτερογενών δασμών ύψους 500% σε εισαγωγές από χώρες που αγοράζουν ρωσικό πετρέλαιο και φυσικό αέριο. Ωστόσο, οι αναλυτές του Ινστιτούτου εκφράζουν σκεπτικισμό για την υλοποίηση του μέτρου και αμφιβάλλουν ότι ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ θα υποστηρίξει τη συγκεκριμένη πρόταση.
Ν.Ζ.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ (ΦΥΛΛΟ 11/7/2025)
