Μία από τις πιο σφοδρές νομικές διαμάχες του ενεργειακού τομέα παγκοσμίως εξετάζεται σήμερα ενώπιον διαιτητικού δικαστηρίου στο Λονδίνο. Στο επίκεντρο βρίσκονται οι δύο πετρελαϊκοί κολοσσοί, ExxonMobil και Chevron, οι οποίοι διεκδικούν την κυριότητα μεριδίου στο τεράστιο κοίτασμα Stabroek στη Γουιάνα, το οποίο εκτιμάται πως κρύβει αποθέματα αξίας έως και 1 τρισ. δολαρίων.
Η διαμάχη αφορά την απόπειρα της Chevron να εξαγοράσει την Hess Corporation – την τρίτη εταίρο του κοιτάσματος – έναντι 53 δισ. δολαρίων, συμφωνία που ανακοινώθηκε το φθινόπωρο του 2023. Η Exxon, που κατέχει ήδη το 45% του κοιτάσματος, αντιτείνει ότι έχει δικαίωμα πρώτης άρνησης (right of first refusal) για την απόκτηση του ποσοστού της Hess, βάσει της συμφωνίας συνεκμετάλλευσης (JOA) στην οποία συμμετέχει και η κινεζική Cnooc (με 25%).
Η υπόθεση έχει προκαλέσει έντονο ενδιαφέρον νομικών κύκλων διεθνώς, καθώς το αποτέλεσμα ενδέχεται να καθορίσει τον τρόπο εφαρμογής ρητρών προτίμησης σε μελλοντικές συμφωνίες συνεκμετάλλευσης κοιτασμάτων.
Το κοίτασμα Stabroek, με εκτιμώμενα αποθέματα 11 δισ. βαρελιών, θεωρείται μία από τις πιο πολύτιμες ανακαλύψεις των τελευταίων δεκαετιών. Έχει αναδείξει τη Γουιάνα σε σημαντικό πετρελαϊκό παίκτη, επιτρέποντας στην Exxon να επανέλθει ως η κορυφαία πετρελαϊκή των ΗΠΑ, μετά από προσωρινή υπεροχή της Chevron το 2020.
Σύμφωνα με τη Wood Mackenzie, τα αναμενόμενα κέρδη των εταίρων του έργου υπολογίζονται σε 182 δισ. δολάρια την επόμενη 15ετία, ενώ η κυβέρνηση της Γουιάνας προβλέπεται να αποκομίσει άνω των 190 δισ. δολαρίων, γεγονός που αλλάζει πλήρως την οικονομική εικόνα της χώρας.
Ο αναλυτής της Wood Mackenzie, Luiz Hayum, σημειώνει πως «η Γουιάνα αποτελεί ένα από τα πιο ελκυστικά πετρελαϊκά assets διεθνώς, με χαμηλό κόστος εξόρυξης και υψηλές αποδόσεις».
Παρότι η Chevron δεν είναι άμεσος διάδικος στη διαιτησία, επιδιώκει την ολοκλήρωση της εξαγοράς της Hess, προκειμένου να ενισχύσει τα πετρελαϊκά της αποθέματα, τα οποία έχουν μειωθεί σημαντικά – από 11,1 δισ. βαρέλια το 2023, σε 9,8 δισ. πέρυσι, το χαμηλότερο επίπεδο της τελευταίας δεκαετίας.
Ο CEO της Chevron, Mike Wirth, δήλωσε πεπεισμένος ότι η συμφωνία θα προχωρήσει, υποστηρίζοντας πως «το νομικό πλαίσιο είναι ξεκάθαρο». Παράλληλα, η εταιρεία έχει ήδη αποκτήσει σχεδόν 5% των μετοχών της Hess μέσω ανοιχτής αγοράς.
Από την πλευρά της, η Exxon δείχνει αποφασισμένη να υπερασπιστεί το δικαίωμά της. Ο CEO της, Darren Woods, χαρακτήρισε το ζήτημα ως «θεμελιώδες», εντείνοντας τη σύγκρουση που αναμένεται να καθορίσει το μέλλον ενός από τα σημαντικότερα ενεργειακά projects της εποχής μας.
