Υπάρχουν τεράστιες δυνατότητες ανάπτυξης της κρουαζιέρας στα ελληνικά νησιά και στα παραλιακά λιμάνια της χώρας. Αυτό είναι το θετικό συμπέρασμα που προέκυψε από τις συζητήσεις που διεξήχθησαν στη διάρκεια του συνεδρίου «The Posidonia Sea Tourism Forum», που έγινε στο Ηράκλειο της Κρήτης.
Η επισήμανση του Κρις Θεοφυλλίδη, της Celestyal Cruises, ότι μόνο 25 από τα 75 νησιά της Ελλάδας φιλοξενούν κρουαζιερόπλοια ανοίγει ένα παράθυρο για αξιοποίηση περισσότερων νησιών, αλλά αυτό μπορεί να επιτευχθεί μόνο με στενή συνεργασία των εταιριών και των τοπικών Αρχών, αλλά με την ενίσχυση, βεβαίως, και της κυβέρνησης.
Ενα άλλο στοιχείο το οποίο επισημάνθηκε από τη Θεοδώρα Ρήγα, πρόεδρο της Medcruises και του Οργανισμού Λιμένα Κέρκυρας, είναι ότι μόνο το 5% των επισκεπτών της Σαντορίνης προέρχονται από κρουαζιερόπλοια, δίνοντας άλλη διάσταση στο θέμα του υπερτουρισμού στα νησιά και στις επιπτώσεις από τα κρουαζιερόπλοια.
Επίσης, αίσθηση προκάλεσε η άποψη για το νέο μοντέλο ανάπτυξης της κρουαζιέρας, με προσέγγιση σε ιδιωτικά νησιά, όπως γίνεται στην Καραϊβική. Οι ομιλητές ανέφεραν ότι υπάρχουν πολλά ιδιωτικά νησιά για να διαμορφώσουν ιδανικές συνθήκες για παροχή υψηλών υπηρεσιών για επιβάτες κρουαζιερόπλοιων.
Ο Marcus Puttich, Director of Destinations της TUI Cruises, τόνισε πως τα μοντέλα ιδιωτικών προορισμών μπορούν να συνυπάρχουν με επιτυχία με τον τουρισμό σε ευρύτερες δημοφιλείς περιοχές. Η TUI έχει πρόσφατα αρχίσει να συμπεριλαμβάνει επισκέψεις σε ιδιωτικά νησιά στα δρομολόγιά της στην Αραβική Θάλασσα και ο κ. Puttich εκτίμησε ότι το μοντέλο είναι πολλά υποσχόμενο γι’ αυτήν την περιοχή. «Αν το κάνετε σωστά και το συνδέσετε με την κουλτούρα και την τουριστική ελκυστικότητα της περιοχής, μπορεί να είναι μια αρκετά επιτυχημένη επιλογή» είπε. Ωστόσο, η Ana Karina Santini, Associate VP for International Destination Development του Royal Caribbean Group, εξέφρασε μία πιο επιφυλακτική άποψη, σημειώνοντας ότι, ενώ τα ιδιωτικά νησιά μεταμόρφωσαν την εμπειρία κρουαζιέρας στην Καραϊβική, η αναπαραγωγή του μοντέλου στη Μεσόγειο ή σε άλλες ευρωπαϊκές περιοχές παρουσιάζει μοναδικές προκλήσεις. Από τις προκλήσεις βιωσιμότητας έως τους περιορισμούς στις υποδομές, υπάρχουν παράγοντες που αποτελούν εμπόδια για το μοντέλο του επισκέψιμου ιδιωτικού νησιού. «Κανείς δεν έχει αποδείξει ακόμη ότι αυτό μπορεί να λειτουργήσει» είπε, επισημαίνοντας τις πολλές αβεβαιότητες που αντιμετωπίζουν όσοι επιχειρούν να εφαρμόσουν αυτό το μοντέλο αλλού.
ΤΑ ΟΦΕΛΗ
Η Sandi Weir, Senior Director of Global Government Relations & Public Affairs της Norwegian Cruise Line Holdings (NCLH), υπογράμμισε τα ευρύτερα οφέλη από την ανάπτυξη των ιδιωτικών νησιών. Περιέγραψε πώς οι δραστηριότητες της εταιρίας στις Μπαχάμες και το Μπελίζ έχουν προσφέρει ευκαιρίες απασχόλησης στις τοπικές κοινότητες -από μηχανικούς έως εξειδικευμένους τεχνίτες-, ώστε οι τοπικές οικονομίες να μην εξαρτώνται μόνο από τον τουρισμό. «Τα οφέλη για τις τοπικές κοινότητες πηγαίνουν προς πολλές διαφορετικές κατευθύνσεις» σημείωσε, προτείνοντας ένα σχέδιο για το πώς ο τουρισμός κρουαζιέρας μπορεί να αποτελέσει «καταλύτη» για ανάπτυξη χωρίς αποκλεισμούς.
Το πάνελ αναφέρθηκε, επίσης, στο μεταβαλλόμενο προφίλ των ταξιδιωτών κρουαζιέρας, ιδίως στις αυξημένες προσδοκίες των νεότερων γενεών, που εκτιμούν τη βιωσιμότητα και τη σύνδεση με την κουλτούρα. Αυτή η τάση επηρεάζει ήδη τον τρόπο με τον οποίο οι εταιρίες κρουαζιέρας σχεδιάζουν τα δρομολόγιά τους, αναπτύσσουν προορισμούς και επενδύουν στη μελλοντική ανάπτυξη.
Η Barbara Buczek, Chief Destination Experiences Officer της Cruise Saudi, σημείωσε ότι ο έντονα νεανικός πληθυσμός της Σαουδικής Αραβίας, σχεδόν 70% κάτω των 35 ετών, επαναπροσδιορίζει τον τρόπο με τον οποίο το κοινό της περιοχής ανακαλύπτει και απολαμβάνει τα ταξίδια κρουαζιέρας. «Ο τρόπος με τον οποίο οι νέοι μας βιώνουν τα ταξίδια είναι πολύ διαφορετικός από ό,τι στις παραδοσιακές αγορές κρουαζιέρας» εξήγησε. «Βλέπουμε, π.χ., αγοραστικό ενδιαφέρον που επηρεάζεται από διαφημίσεις που τοποθετούνται σε εφαρμογές παράδοσης φαγητού, καθώς και μια αυξανόμενη τάση κρατήσεων της τελευταίας στιγμής. Υπάρχει, επίσης, μια σημαντική αύξηση στα σόλο ταξίδια και στη ζήτηση για ξεχωριστές, μοναδικές εμπειρίες. Αυτή η γενιά θέλει να ταξιδέψει πιο ψαγμένα, πιο γρήγορα και πιο μακριά – αναζητά ταξίδια με νόημα, όχι μόνο τυπικές διακοπές».
Επαναπροσδιορισμός του θαλάσσιου τουρισμού, με αφετηρία την Κρήτη, από το PSTF
Το Posidonia Sea Tourism Forum (PSTF) έχει καθιερωθεί ως η κορυφαία πλατφόρμα διαλόγου, στρατηγικής και συνεργασίας στους τομείς της κρουαζιέρας και των σκαφών αναψυχής στην ανατολική Μεσόγειο. Η 8η διοργάνωση του φόρουμ, φέτος, συγκέντρωσε τους κορυφαίους παράγοντες του κλάδου, από εταιρίες κρουαζιέρας και λιμενικές Αρχές έως υπευθύνους χάραξης πολιτικής και επαγγελματίες του τουρισμού, για να αναζητήσουν βιώσιμες οδούς για το μέλλον του θαλάσσιου τουρισμού. Οι εργασίες του συνεδρίου ολοκληρώθηκαν με αισιοδοξία, αποφασιστικότητα και κοινό αίσθημα ευθύνης για τη διαμόρφωση μιας βιομηχανίας κρουαζιέρας που υποστηρίζει τόσο την οικονομική ανάπτυξη όσο και τη διατήρηση του πολιτισμού σε όλη τη Μεσόγειο.
Με την υποστήριξη της Περιφέρειας Κρήτης και του Οργανισμού Λιμένος Ηρακλείου το PSTF είναι κάτι περισσότερο από ένα απλό συνέδριο, είναι «καταλύτης» για την εξέλιξη του κλάδου. Το διήμερο πρόγραμμά του περιελάμβανε κεντρικές ομιλίες, συζητήσεις υψηλού επιπέδου και συνεδρίες δικτύωσης, που έχουν σχεδιαστεί για να ενθαρρύνουν την εφαρμογή νέων ιδεών και να προωθήσουν τη διατομεακή συνεργασία. Καθώς ο κλάδος της κρουαζιέρας ανακάμπτει μετά την πανδημία και θέτει νέα φιλόδοξα πρότυπα για την ανάπτυξη και την περιβαλλοντική ευθύνη, το PSTF συνεχίζει να χρησιμεύει ως το απαραίτητο σημείο συνάντησης για τη διαμόρφωση του μέλλοντος του θαλάσσιου τουρισμού στη Μεσόγειο και πέρα από αυτήν.
BOUTIQUE ΕΜΠΕΙΡΙΕΣ
Επίσης, το πάνελ με θέμα τα «Μικρά Πλοία» διερεύνησε την αυξανόμενη ζήτηση για boutique κρουαζιέρες, συζητώντας πώς τα μικρότερα πλοία μπορούν να προσφέρουν εξατομικευμένες εμπειρίες και πρόσβαση σε λιγότερο γνωστά λιμάνια, συμβάλλοντας έτσι στη διαφοροποίηση των δρομολογίων κρουαζιέρας. Ο Σπύρος Αλμπέρτης, αντιπρόεδρος Port and Destination Operations, Guest Port Services της The Ritz-Carlton Yacht Collection, ο Aleksander Bieniek, αντιπρόεδρος Marine Operations της Star Clippers, η Adria Bono, διευθύντρια Destination Experiences της Crystal Cruises, η Elisabetta De Nardo, Senior VP Global Port Relations & Commercial Services της MSC Cruises – Explora Journeys, και ο Κωνσταντίνος Βενετόπουλος, Brand Director της Variety Cruises, αντάλλαξαν απόψεις σχετικά με τον ρόλο που θα διαδραματίσουν τα μικρότερα πλοία στην περαιτέρω ανάπτυξη της βιομηχανίας κρουαζιέρας.
Απόστολος Τζιτζικώστας: Η Ε.E. σχεδιάζει παρεμβάσεις στα λιμάνια
Ο Ευρωπαίος επίτροπος Απόστολος Τζιτζικώστας στην ομιλία του περιέγραψε το μέγεθος της ευκαιρίας και της πρόκλησης που αντιμετωπίζει ο κλάδος της κρουαζιέρας και επισήμανε: «Μόνο στην Ελλάδα το 2024 υπήρξαν σχεδόν 5.500 επισκέψεις κρουαζιερόπλοιων σε λιμάνια, φέρνοντας περίπου 8 εκατ. επιβάτες στις ακτές μας. Αυτός είναι ένας εντυπωσιακός αριθμός, που αντανακλά το πόσο ζωτικής σημασίας είναι αυτός ο κλάδος τόσο για την εθνική οικονομία όσο και για τις τοπικές. Αλλά η ανάπτυξη δεν μπορεί να γίνει εις βάρος της βιωσιμότητας. Η ανταγωνιστικότητα και η περιβαλλοντική ευθύνη πρέπει να συμβαδίζουν, αν θέλουμε να διασφαλίσουμε το μέλλον για την επόμενη γενιά ταξιδιωτών».
Ο ίδιος επέστησε την προσοχή στην αλλαγή του προφίλ και των προτεραιοτήτων των ταξιδιωτών κρουαζιέρας: «Το ενδιαφέρον για διακοπές κρουαζιέρας μεταξύ των νέων έχει αυξηθεί κατά περισσότερο από 55% τα τελευταία πέντε χρόνια, δείχνοντας μια ανανεωμένη διάθεση γι’ αυτό το είδος τουρισμού. Ταυτόχρονα η περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση αυξάνεται, οι ανησυχίες σχετικά με τον αντίκτυπο της κρουαζιέρας στον πλανήτη έχουν αυξηθεί κατά 32% μεταξύ του ίδιου κοινού. Πρέπει να τους ακούσουμε και να ανταποκριθούμε».
Ο Ευρωπαίος επίτροπος αναφέρθηκε επίσης και στην επικείμενη στρατηγική της Ε.Ε. για τα λιμάνια, η οποία αναμένεται να παρουσιαστεί εντός του 2025: «Αυτό το ολοκληρωμένο σχέδιο θα επικεντρωθεί στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των ευρωπαϊκών λιμένων, προωθώντας παράλληλα τη βιωσιμότητα, επιταχύνοντας την ενεργειακή μετάβαση, βελτιώνοντας τις συνθήκες εργασίας και αυξάνοντας την ανθεκτικότητα στις γεωπολιτικές και οικονομικές αναταραχές. Είναι σημαντικό ότι ο κλάδος της κρουαζιέρας θα έχει ουσιαστικό ρόλο στην ανάπτυξη και την εφαρμογή αυτής της στρατηγικής».
Julie Green: «Δεν αποτελούν τα πλοία αιτία υπερτουρισμού»
Η Julie Green, Deputy Director General της Διεθνούς Ενωσης Εταιριών Κρουαζιέρας (CLIA), αμφισβήτησε τις δημόσιες αιτιάσεις για τον υπερτουρισμό: «Ο τουρισμός κρουαζιέρας αντιπροσωπεύει μόλις το 2% των παγκόσμιων τουριστικών μεγεθών, ωστόσο έχει σημαντικό οικονομικό αντίκτυπο, σχεδόν 50 δισ. δολ. ετησίως σε όλη την Ευρώπη. Μόνο στην Ελλάδα το ποσό αυτό ανέρχεται σε περίπου 2 δισ. δολ. Οφείλουμε να επαναπροσδιορίσουμε τη συζήτηση: οι κρουαζιέρες δεν αποτελούν αιτία υπερτουρισμού, είναι συνήθως η πιο οργανωμένη και διαχειρίσιμη μορφή τουρισμού».
Από την πλευρά της η Θεοδώρα Ρήγα, πρόεδρος της MedCruise και του Οργανισμού Λιμένος Κέρκυρας, τόνισε την ανάγκη για στοιχεία και για τοπική συμβολή στην οικοδόμηση εμπιστοσύνης: «Στη Σαντορίνη μόνο το 5% των επισκεπτών φτάνουν με κρουαζιερόπλοιο, ωστόσο οι επιβάτες κρουαζιέρας συχνά χρεώνονται την ευθύνη για τη συμφόρηση. Πρέπει να παρουσιάζουμε καλύτερα τα στοιχεία και να καταδεικνύουμε τα κοινωνικοοικονομικά οφέλη. Στην Κέρκυρα, για παράδειγμα, ο τουρισμός κρουαζιέρας υποστηρίζει περίπου 1.500 θέσεις εργασίας κάθε χρόνο. Οταν οι κοινότητες είναι ενημερωμένες σωστά, η συνεργασία αντικαθιστά τις συγκρούσεις και μπορεί να επιτευχθεί αρμονία».
Η συμφόρηση δεν λύνεται με εντυπωσιακές εκφράσεις
Ο Κρις Θεοφιλίδης, CEO της Celestyal, ζήτησε μεγαλύτερη ακρίβεια στον τρόπο με τον οποίο ο κλάδος ορίζει και αντιμετωπίζει τη συμφόρηση και τόνισε: «Πρέπει να σταματήσουμε να χρησιμοποιούμε αόριστους ή εντυπωσιακούς όρους όπως “υπερτουρισμός”. Το πραγματικό πρόβλημα είναι η διαχείριση των τουριστικών ροών κατά τις ώρες αιχμής. Οι επισκέπτες κρουαζιέρας συχνά αποτελούν ένα μικρό κλάσμα των καθημερινών επισκεπτών σε αυτούς τους προορισμούς. Συνεργαζόμενοι με τις λιμενικές Αρχές, τους δήμους και τους ταξιδιωτικούς πράκτορες, και αξιοποιώντας την έξυπνη τεχνολογία μπορούμε να διαχειριστούμε καλύτερα τις αφίξεις και να δημιουργήσουμε μια πιο ισορροπημένη, ευχάριστη εμπειρία για όλους». Από την πλευρά του ο Κυριάκος Αναστασιάδης, Senior Advisor, Institutional & Maritime Affairs του MSC Group, περιέγραψε μια στρατηγική προσέγγιση που συνδυάζει την καινοτομία με τη φροντίδα των τοπικών κοινοτήτων: «Η μακροπρόθεσμη υγεία του κλάδου μας εξαρτάται από τρία πράγματα: την αποτελεσματική διαχείριση της χωρητικότητας, την ουσιαστική δέσμευση με τις τοπικές κοινότητες και τη στρατηγική ανάπτυξη εναλλακτικών προορισμών. Εχουμε δει πρόοδο, λιμάνια όπως η Μύκονος και η Σαντορίνη εφαρμόζουν συστήματα κατανομής θέσεων ελλιμενισμού που μειώνουν την πίεση στις υποδομές. Αλλά αυτό πρέπει να προχωρήσει περισσότερο. Πρέπει από κοινού με τους δημάρχους, με τα τοπικά επιμελητήρια και τους κατοίκους να συνδιαμορφώσουμε ολιστικά μοντέλα τουρισμού, που προσφέρουν μακροπρόθεσμα αξία – όχι μόνο μεγέθη».
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ (ΦΥΛΛΟ 9/5/2025)
