Σε μια περίοδο όπου ο αθέμιτος ανταγωνισμός πλήττει ολοένα και περισσότερο την ευρωπαϊκή οικονομία, το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Πειραιώς κρούει τον κώδωνα του κινδύνου, καλώντας την Ευρωπαϊκή Ένωση να αναθεωρήσει τα μέσα που διαθέτει για την προστασία της παραγωγής και του υγιούς εμπορίου. Η αύξηση των περιπτώσεων τελωνειακής απάτης, οι διαφυγές εσόδων από δασμούς και ΦΠΑ, καθώς και οι εκτεταμένες έρευνες των ευρωπαϊκών αρχών, υποδεικνύουν την ανάγκη για αυστηρότερα μέτρα και αποτελεσματικότερους ελέγχους. Με χαρακτηριστικό παράδειγμα την υπόθεση παράνομων εισαγωγών μέσω του λιμανιού του Πειραιά, που εκτιμάται ότι κόστισε εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ σε δημόσια έσοδα, αναδεικνύεται η ανάγκη για κοινή και συντονισμένη δράση. Το ζήτημα δεν αφορά μόνο στην καταπολέμηση της απάτης, αλλά και στη διασφάλιση της βιωσιμότητας της ευρωπαϊκής μεταποίησης και εμπορικής δραστηριότητας απέναντι στις επιδοτούμενες εισαγωγές τρίτων χωρών. Αναλυτικότερα, σύμφωνα με την ανακοίνωση:
Το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Πειραιώς επισημαίνει πως η Ευρωπαϊκή Ένωση, για να αντιμετωπίσει τον αθέμιτο ανταγωνισμό, οφείλει να επανεξετάσει την πολιτική και τη μέθοδο επιβολής αντισταθμιστικών και αντιντάμπινγκ δασμών. Τα αρμόδια ευρωπαϊκά όργανα έχουν υποχρέωση να αποκαταστήσουν τον υγιή ανταγωνισμό σε μια χρονική συγκυρία όπου, στο πεδίο του ανταγωνισμού, έχουν καταγραφεί κραυγαλέες περιπτώσεις μεθόδων που καθιστούν, εκ των πραγμάτων, «άκυρα» τα όποια μέτρα ισχύουν για την προστασία της ευρωπαϊκής παραγωγής αγαθών έναντι των εισαγόμενων με προέλευση, κυρίως, από την Ασία. Σε επίπεδο ελέγχων, η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης (OLAF), πέρυσι, επέστρεψε συνολικά 1,25 δις ευρώ στον προϋπολογισμό της Ε.Ε., αφού ανέκτησε 1,04 δις ευρώ από απάτες και ατασθαλίες, ενώ απέτρεψε να δαπανηθούν καταχρηστικά άλλα 209,4 εκ. ευρώ. Οι έρευνες περιελάμβαναν και απάτες τελωνειακού περιεχομένου, όπως λαθρεμπόριο, απομίμηση προϊόντων, απώλειες τελωνειακών πόρων, ελάχιστους δασμούς, συμπεριλαμβανομένης της απάτης με τα «ebikes και escooters». Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, οι εκτιμήσεις για τις απώλειες από τελωνειακές απάτες στην Ε.Ε., όπως η απάτη του «εξαφανισμένου εμπόρου», γνωστή ως MTIC «missing trader fraud», μπορεί να υπερβαίνουν τα 50 δις ευρώ ανά έτος.
Το Γραφείο Ευρωπαίων Εντεταλμένων Εισαγγελέων (EPPO) αποκάλυψε άλλο ένα, μεγάλης κλίμακας, δίκτυο υπεύθυνο για δόλιες εισαγωγές αγαθών από την Κίνα στην ΕΕ, το οποίο λειτουργούσε μέσω του λιμανιού του Πειραιά. Η έρευνα που διεξήγαγε η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, με την κωδική ονομασία «Operation Calypso», εκτείνεται σε 14 χώρες: Βουλγαρία, Κίνα, Τσεχία, Δανία, Γαλλία, Γερμανία, Ελλάδα, Ουγγαρία, Ιταλία, Πολωνία, Πορτογαλία, Σλοβακία, Σλοβενία και Ισπανία. Στο πλαίσιο αυτό, οι αρχές κατάσχεσαν πολλά εκατ. ευρώ, σε πολλά διαφορετικά νομίσματα και σε ψηφιακά πορτοφόλια και κρυπτονομίσματα. Η συγκεκριμένη υπόθεση από τις «οργανωμένες εκπτώσεις» δασμών και ΦΠΑ στις εισαγωγές κινεζικών προϊόντων μέσω του λιμανιού του Πειραιά, εκτιμάται πως κόστισε περίπου 700 εκατ. ευρώ και περιλαμβάνει απώλειες 250 εκατ. ευρώ μόνο σε δασμούς και άλλα 450 εκατ. ευρώ σε απώλειες ΦΠΑ. Ταυτόχρονα, άλλη έρευνα αποκάλυψε πως ένα μικρό κύκλωμα προκάλεσε 92 εκατ. ευρώ απώλειες ΦΠΑ, καθώς και τουλάχιστον 2 εκατ. ευρώ από δασμούς, χωρίς να υπάρχουν αναλυτικά στοιχεία για το μέρος των προϊόντων που πέρασε από τον Πειραιά.
Η ανάγνωση των στοιχείων δείχνει ότι οι τελωνειακές απάτες, άρα και οι απώλειες σε δασμούς, έχουν αυξητική τάση. Ειδικότερα, η 35η Ετήσια Έκθεση PIF «Protection of EU Financial Interests Report» δείχνει ότι ο αριθμός περιπτώσεων απάτης και παρατυπιών αυξήθηκε +8,9% σε 13.563 το 2023 από 12.455 το 2022. Το συνολικό «μη φυσιολογικό ποσό» ξεπέρασε τα 585,8 εκ. ευρώ, δηλαδή κατά +103% «irregular amount» σε σχέση ενός έτους. Στην ετήσια έκθεση 2024 της OLAF, δημοσιεύτηκε πως διενεργήθηκαν 246 έρευνες με 230 νέες υποθέσεις. Αντίστοιχα, στην ετήσια έκθεση 2024 του EPPO, ο αριθμός ενεργών υποθέσεων αυξήθηκε +38% σε 2.666 σε σχέση με 2023. Το εκτιμώμενο ποσό ζημίας στον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό, το 2024, ανέρχεται σε 24,8 δις ευρώ από 19,2 δις ευρώ το 2023, ενώ οι περιπτώσεις απάτης ΦΠΑ αντιστοιχούν στο 53% της συνολικής ζημίας με περίπου 13,15 δις ευρώ. Επίσης, σοβαρές υποθέσεις αφορούσαν στα κονδύλια του «NextGenerationEU» με ζημιά 2,8 δις ευρώ. Εκ των γεγονότων, συνάγεται το εύρος της απάτης, αλλά και επιβεβαιώνεται η ανάγκη ανάληψης δράσης της Ε.Ε. με ένταση των ελέγχων και αυστηροποίηση του υφιστάμενου νομικού πλαισίου. Η αδιάψευστη δύναμη των αριθμών συνηγορούν για την άμεση λήψη μέτρων, αφού είναι αποκαλυπτικοί για το βαθμό των απωλειών που επιφέρουν οι τελωνειακές απάτες.
Η περίπτωση της πρόσφατης επιχείρησης πρέπει να λειτουργήσει ως «καμπανάκι αφύπνισης» για τα αρμόδια ευρωπαϊκά όργανα, δεδομένου ότι η OLAF από το 2024, είχε κοινοποιήσει πληροφοριακό δελτίο στα 27 κράτη μέλη της ΕΕ, για πιθανή πανευρωπαϊκή απάτη, που αφορούσε σε εισαγωγή ηλεκτρικών ποδηλάτων χωρίς την καταβολή συμβατικών δασμών και ΦΠΑ, καθώς και για διαφυγή δασμών, λόγω υποτιμολόγησης. Η Γενική Διεύθυνση Τελωνείων της ΑΑΔΕ, μετά από συστηματική παρακολούθηση, εντόπισε τις αποθήκες που αποθηκεύονται και τα κέντρα προώθησης των αγαθών που είχαν εισαχθεί παράνομα, χωρίς να έχουν καταβάλει τους σωστούς εισαγωγικούς δασμούς στην πύλη εισόδου στο λιμάνι του Πειραιά. Είναι προφανές ότι η αποκάλυψη της εν λόγω απάτης επιβεβαιώνει τους χειρότερους φόβους του ελληνικού εμπορίου το οποίο έχει βρεθεί, εκτός των άλλων, να μάχεται τις διάφορες, εξ Ασίας, πλατφόρμες που πωλούν είδη σε εξευτελιστικές τιμές με μόνο στόχο τον κατακλυσμό της αγοράς και την αποξένωση από ευρωπαϊκά προϊόντα τα οποία αδυνατούν να ανταγωνιστούν τα εισαγόμενα χαμηλού κόστους και ποιότητας. Μάλιστα, η επιβολή τέλους δύο ευρώ για τα 4,6 δις εισαγόμενα ετησίως εξ Ασίας μικροδέματα αξίας έως 150 ευρώ, ουδόλως ανταποκρίνεται στις απώλειες εσόδων από δασμούς στην ΕΕ-27 γεγονός που επίσης επιβάλει την επανεξέτασή του.
Οι συμβατικοί δασμοί είναι μέτρο εμπορικής άμυνας και ποικίλουν ανάλογα με την περιγραφή του ποδηλάτου στη φορτωτική και την δασμολογική κλάση, που ξεκινά από το 6% της αξίας για τα απλά ποδήλατα και φτάνει σχεδόν το 80% για τα ηλεκτρικά. Οι δασμοί αντιντάμπιγκ για τις εισαγωγές ποδηλάτων από την Κίνα και άλλες χώρες φθάνουν έως και το +48,5%. Συγκεκριμένα, από το 2019, στα κινεζικά ηλεκτρικά ποδήλατα που εισάγονται στην ΕΕ επιβάλλονται δασμοί, ώστε να προστατευθούν περίπου 800 μικρομεσαίοι Ευρωπαίοι κατασκευαστές. Η Κομισιόν πρότεινε στα κράτη-μέλη την επιβολή δασμών στα ηλεκτρικά ποδήλατα, που κυμαίνονται μεταξύ 18,8% και 79,3%. Τα κινεζικά ποδήλατα και πατίνια, προκαλούν «υλικές ζημίες» στην ευρωπαϊκή αγορά, όπως αναφέρεται σε σχετική έκθεση της Κομισιόν. Οι εξαγωγές των κινεζικών ηλεκτρικών ποδηλάτων τα τελευταία χρόνια τριπλασιάστηκαν με το μερίδιό τους να αυξάνεται στην ευρωπαϊκή αγορά 35% ετησίως και τη μέση τιμή να μειώνεται δραστικά, αφού οι Κινέζοι παραγωγοί αντιμετωπίζουν ιδιαίτερα ευνοϊκές συνθήκες φοροαπαλλαγής, διότι η παραγωγή στη Κίνα είναι επιδοτούμενη, σύμφωνα με την ίδια έκθεση της Κομισιόν.
Η Ε.Ε. οφείλει να επιβάλει αντιντάμπινγκ δασμούς και να αποκαταστήσει τον υγιή ανταγωνισμό. Οι αντισταθμιστικοί δασμοί «countervailing duties» επιβάλλονται όταν διαπιστώνεται ότι τα εισαγόμενα προϊόντα έχουν επωφεληθεί από κρατικές επιδοτήσεις στη χώρα προέλευσης, με αποτέλεσμα να πωλούνται σε τεχνητά χαμηλές τιμές. Ο στόχος είναι να αντισταθμιστεί το πλεονέκτημα που αποκτά η ξένη εταιρεία μέσω της επιδότησης και να προστατευθεί η εγχώρια παραγωγή, βιοτεχνία και βιομηχανία. Οι δασμοί πρέπει να ακολουθούν τη γενικότερη κατεύθυνση μέτρων που επιβάλει η Ε.Ε. για όλη τη σειρά των «φθηνών» κινεζικών προϊόντων, που εισάγονται στις ευρωπαϊκές χώρες, με την προϋπόθεση, όμως, ότι δηλώνονται σωστά τα προϊόντα στις φορτωτικές που περιγράφονται ως περιεχόμενο. Αξίζει να σημειωθεί ότι το εν λόγω θέμα της ορθής δήλωσης απασχολεί έντονα και τις ναυτιλιακές εταιρίες διακίνησης κοντέινερ. Τα μέτρα πρέπει να εφαρμόζονται για την προστασία της εγχώριας βιομηχανίας και του υγιούς εμπορίου από τον αθέμιτο ανταγωνισμό, τη διατήρηση θέσεων εργασίας και παραγωγικής δραστηριότητας, αλλά και τη διασφάλιση των κανόνων, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου (ΠΟΕ).
Ο πρόεδρος του Ε.Β.Ε.Π., Βασίλης Κορκίδης, επισημαίνει: «Η όλη κατάσταση δεν αφήνει περιθώρια για παρανοήσεις. Δεν πρόκειται για μία ακόμη μάχη στον εμπορικό πόλεμο, αλλά για την πάταξη απάτης που δημιουργεί αθέμιτο ανταγωνισμό. Το υγιές επιχειρείν ευελπιστεί σε μία ουσιαστική παρέμβαση της ΕΕ γιατί, σε διαφορετική περίπτωση, πέραν των οικονομικών απωλειών, η μεταποίηση και το εμπόριο, θα τεθούν εν κινδύνω, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τις ευρωπαϊκές οικονομίες. Οι κινεζικές εταιρείες παρακάμπτουν τους πάντες και πουλάνε διάφορα εμπορεύματα κάτω του κόστους στην ΕΕ χρησιμοποιώντας κινέζο “εξαγωγέα-πωλητή”, αλλά και, πολλές φορές, κινέζο “εισαγωγέα-αγοραστή” στην χώρα παραλαβής. Δηλαδή, ”Κινέζος κερνάει, Κινέζος πίνει”. Σκιώδεις εξαγωγές γίνονται επίσης και από κινεζικά e-shops, απευθείας στον Ευρωπαίο καταναλωτή χωρίς δασμούς “C2c – China to consumer”. Σίγουρα το λιμάνι του Πειραιά, ως βασική πύλη εισόδου των Ασιατικών προϊόντων στην Ευρώπη, θα πρέπει, σε συνεργασία με τις Ελληνικές Αρχές, να εντείνει τα μέτρα ελέγχου, ώστε να προστατεύσει την υγιή εγχώρια επιχειρηματικότητα, τη νομιμότητα εισαγωγών και εξαγωγών, τα γραφεία εκτελωνιστών, τις εταιρείες μεταφορών, αλλά και τους δημόσιους λειτουργούς, από τις αθέμιτες πρακτικές των επιτήδειων ένθεν, κακείθεν.»
