Η 19η Μαΐου καθιερώθηκε από τη Βουλή των Ελλήνων το 1994, ως Ημέρα μνήμης για τη Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου. 19 Μαΐου του 1919, ο Μουσταφά Κεμάλ (Ατατούρκ) αποβιβάζεται στη Σαμψούντα και ξεκινά η δεύτερη-και πιο άγρια-φάση εξόντωσης των Ελλήνων του Μικρασιατικού Πόντου. Υπολογίζεται πως κατά την περίοδο 1914-1923 έχασαν τη ζωή τους περίπου 200 έως 350 χιλιάδες Έλληνες του Πόντου.
Τιμώντας την Ημέρα μνήμης αυτή, το Αρχείο της ΕΡΤ παρουσιάζει ένα επεισόδιο της σειράς ιστορικών ντοκιμαντέρ «Στο χώρο της Ιστορίας» αφιερωμένο στην ιστορία των Ελλήνων του Πόντου και της Καππαδοκίας.
Το συγκεκριμένο επεισόδιο της σειράς «Στο Χώρο της Ιστορίας», εξετάζει την ιστορία των Ελλήνων του μικρασιατικού Πόντου και της Καππαδοκίας. Γίνεται αναφορά στον ποντιακό ελληνισμό, στις εστίες αντίστασης των Ποντίων απέναντι στους Τούρκους, στο ποντιακό αντάρτικο κίνημα και τη σχέση του με τη Ρωσία στη διάρκεια των ετών 1916-1924, με επίκεντρο το χωριό Σάντα της Τραπεζούντας. Εστιάζεται επίσης, στις πράξεις γενοκτονίας του πληθυσμού από τους Τούρκους, στους εκτοπισμούς των Ελλήνων των παραλιών της Μ.Ασίας κατά την περίοδο της Μικρασιατικής Εκστρατείας, αλλά και στην κατάσταση που διαμορφώθηκε μετά την υποχρεωτική ανταλλαγή πληθυσμών που υπαγόρευε η Συνθήκη της Λοζάνης (1923).
Το δεύτερο μέρος της εκπομπής, ασχολείται με την ιστορία των ελληνικών κοινοτήτων της Καππαδοκίας, παρουσιάζοντας στοιχεία της πολιτιστικής τους ταυτότητας, όπως τη θρησκεία, τη γλώσσα και τις παραδόσεις τους. Ιερέας, καταγόμενος από την κοινότητα των Φαράσων περιγράφει μνήμες από τις διώξεις του πληθυσμού το 1922, ενώ γίνεται επίσης μνεία, στον αναγκαστικό εκπατρισμό των Ελλήνων ορθοδόξων κατοίκων της Καππαδοκίας από τις πατρογονικές τους εστίες το καλοκαίρι του 1924.
- Advertisement -
Την ιστορική αφήγηση του ντοκιμαντέρ εμπλουτίζουν προφορικές μαρτυρίες Ποντίων και Καππαδόκων που ενθυμούνται τα ιστορικά γεγονότα, ενώ μιλούν επίσης, ο καθηγητής πανεπιστημίου Χάρης Ψωμιάδης και η ιστορικός Κατερίνα Μπούρα. Προβάλλεται αρχειακό φωτογραφικό και κινηματογραφικό υλικό.
