Σημαντικές ελαφρύνσεις στον τρόπο φορολόγησης των επαγγελματιών και αυτοαπασχολούμενων σχεδιάζει το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης, επιχειρώντας να μετριάσει τις επιβαρύνσεις που προκύπτουν από το νέο τεκμαρτό σύστημα, χωρίς να αλλοιωθεί ο βασικός στόχος της μεταρρύθμισης: η αποτελεσματική αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής.
Περίπου 700.000 επαγγελματίες αναμένεται να ωφεληθούν από τις νέες παρεμβάσεις, που έρχονται ως συνέχεια προηγούμενων διορθωτικών κινήσεων στο σύστημα της τεκμαρτής φορολόγησης, καθώς και της πρόσφατης κατάργησης του τέλους επιτηδεύματος.
Η ανάγκη για νέες ρυθμίσεις προκύπτει κυρίως από την επικείμενη αύξηση του κατώτατου μισθού, η οποία από την 1η Απριλίου 2025 θα ανέλθει στα 880 ευρώ. Η αύξηση αυτή συνεπάγεται αντίστοιχη αναπροσαρμογή στο τεκμαρτό ετήσιο εισόδημα, από 11.620 ευρώ το 2024 σε 12.320 ευρώ το 2025, γεγονός που κινδυνεύει να επιβαρύνει υπέρμετρα τους επαγγελματίες που ήδη βρίσκονται στα όρια του νέου καθεστώτος.
Οι παρεμβάσεις που εξετάζονται ενδέχεται να περιλαμβάνουν πρόσθετες εκπτώσεις ή προσαρμογές στους συντελεστές, ώστε να διατηρηθεί η φορολογική δικαιοσύνη, προστατεύοντας παράλληλα τους συνεπείς φορολογούμενους από αδικαιολόγητες επιβαρύνσεις. Το οικονομικό επιτελείο διαβεβαιώνει πως οποιαδήποτε αλλαγή γίνει, δεν θα θίξει τον πυρήνα της μεταρρύθμισης, που έχει ήδη επιτύχει σημαντική πρόοδο στη μείωση της φοροδιαφυγής στον χώρο των ελεύθερων επαγγελματιών.
Το νέο πλαίσιο αναμένεται να οριστικοποιηθεί και να ανακοινωθεί εντός των επόμενων μηνών, ώστε να υπάρχει επαρκής χρόνος προσαρμογής πριν από την έναρξη ισχύος της αναπροσαρμογής του κατώτατου μισθού.
Υπενθυμίζεται ότι ο εκάστοτε κατώτατος μισθός λαμβάνεται πλέον υπόψη ως βάση υπολογισμού των ελάχιστων τεκμαρτών ποσών φορολογητέου εισοδήματος. Στόχος είναι ένας εξορθολογισμός της φορολόγησης των ελεύθερων επαγγελματιών, μετά και την αντίδραση που καταγράφηκε στις πρόσφατες ευρωεκλογές και οδήγησε σε απώλεια ψήφων για το κυβερνών κόμμα. Παράλληλα, σε ορίζοντα διετίας, με την πλήρη απόδοση του συνόλου των μέτρων κατά της φοροδιαφυγής, βούληση της κυβέρνησης είναι να προχωρήσει στην πλήρη κατάργηση του τεκμαρτού εισοδήματος.
Οι τελικές αποφάσεις δεν πρόκειται να οριστικοποιηθούν πριν από τον προσεχή Αύγουστο, οπότε θα έχει κλειδώσει και ο σχεδιασμός για τις παρεμβάσεις που εξετάζονται στη φορολογική κλίμακα για τα φυσικά πρόσωπα. Και αυτό διότι ενδεχόμενη μείωση του συντελεστή 22% ή η προσθήκη ενός ενδιάμεσου συντελεστή για τα εισοδήματα μεταξύ 10.000 και 20.000 ευρώ θα εξουδετερώσει τις επιβαρύνσεις για τους επαγγελματίες. Κατά συνέπεια, οι ελαφρύνσεις για τους επαγγελματίες είναι δεδομένες, αλλά οι παρεμβάσεις θα εξαρτηθούν από την προσαρμογή της φορολογικής κλίμακας.
Ιδιαίτερη βαρύτητα θα έχει, τόσο για την κυβέρνηση όσο και τους επαγγελματίες, η έκβαση της προσφυγής τους ενώπιον του ΣτΕ για το ελάχιστο τεκμαρτό εισόδημα. Στο Συμβούλιο της Επικρατείας έχουν προσφύγει δικηγορικοί σύλλογοι και άλλοι επιστήμονες και επαγγελματικοί φορείς που στρέφονται κατά της απόφασης με την οποία καθορίζεται η διαδικασία αμφισβήτησης του ελάχιστου ετήσιου εισοδήματος από επιχειρηματική δραστηριότητα, δηλαδή προσδιορίζεται ο φόρος με βάση το τεκμαρτό εισόδημα.
ΑΥΞΗΣΗ ΚΑΤΩΤΑΤΟΥ
Με βάση το ισχύον καθεστώς, ο κατώτατος μισθός λαμβάνεται υπόψη ως βάση υπολογισμού του ελάχιστου τεκμαρτού εισοδήματος που οφείλουν να εμφανίζουν στην εφορία για κάθε φορολογικό έτος οι επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενοι. Στο πλαίσιο αυτό, οι φόροι που θα κληθούν να πληρώσουν το 2026 οι φορολογούμενοι θα είναι αυξημένοι ακόμα και πάνω από 30%, λόγω της αναπροσαρμογής του κατώτατου μισθού στον ιδιωτικό τομέα από τα 830 ευρώ στα 880 ευρώ από την 1η Απριλίου 2025. Και αυτό διότι το τεκμαρτό εισόδημα, από 11.620 ευρώ που ήταν για το 2024, ανεβαίνει στα 12.320 ευρώ για το 2025, “φουσκώνοντας” τους φόρους για τους επαγγελματίες. Τις μεγαλύτερες επιβαρύνσεις θα υποστούν όσοι δηλώνουν σχετικά χαμηλά εισοδήματα, που δεν ξεπερνούν τα 15.000 ευρώ ετησίως.
Οι περσινές δηλώσεις έγιναν με ελάχιστο τεκμήριο τα 10.920 ευρώ (780 ευρώ x 14), αλλά φέτος η αφετηρία είναι τα 11.620 ευρώ (830 ευρώ x 14). Για τους παλαιότερους ισχύει κανονικά η προσαύξηση του 10% για κάθε τριετία πέραν της δεύτερης από τη δήλωση έναρξης επαγγελματικής δραστηριότητας. Σύμφωνα με τις φορολογικές δηλώσεις του 2024, το 56% των ελεύθερων επαγγελματιών, επιτηδευματιών και ατομικών επιχειρήσεων φορολογήθηκε με τα τεκμήρια και κατέβαλε επιπλέον φόρο σε σχέση με αυτόν που αναλογεί στο δηλωθέν εισόδημα ύψους 470 εκατ. ευρώ. Το 34,45% ή 235.511 των επαγγελματιών δήλωσε έως 10.000 ευρώ, ενώ από 10.001 έως 15.000 ευρώ δήλωσε το 36,24% των ατομικών επιχειρήσεων ή 247.765 ατομικές επιχειρήσεις, γεγονός που σημαίνει ότι εισόδημα μέχρι 20.000 ευρώ δήλωσε το 82,01% η 560.670 φορολογούμενοι και πάνω από 100.000 ευρώ το 0,55% η 3.746 φορολογούμενοι.
ΟΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
Στο υπουργείο Οικονομικών έχουν στα χέρια τους διάφορες προτάσεις, που συνδέονται με την αύξηση του ποσοστού έκπτωσης για επαγγελματίες και ατομικές επιχειρήσεις χωρίς υπαλλήλους που μέσα στο 2025 συμπλήρωσαν 4 έτη λειτουργίας και την αναπροσαρμογή του μέσου τζίρου του Κωδικού Αριθμού Δραστηριότητας, ο οποίος θα οδηγήσει αυτόματα σε περιορισμό της προσαύξησης του ελάχιστου εισοδήματος για τους επαγγελματίες των οποίων ο τζίρος ξεπερνά τον μέσο όρο του αντίστοιχου ΚΑΔ.
Στην πρώτη περίπτωση, σύμφωνα με το υφιστάμενο καθεστώς, για 4 έτη λειτουργίας το ελάχιστο εισόδημα μειώνεται κατά 67% και για 5 έτη η μείωση ανέρχεται σε 33%, ενώ οι επαγγελματίες και ατομικές επιχειρήσεις που ασκούν το επάγγελμα για λιγότερα από 4 έτη απαλλάσσονται πλήρως από τα τεκμήρια. Όσον αφορά την αναπροσαρμογή λόγω ΚΑΔ, σήμερα, σε περίπτωση που ο τζίρος του ελεύθερου επαγγελματία υπερβαίνει τον μέσο ετήσιο τζίρο του Κωδικού Αριθμού Δραστηριότητας του κλάδου όπου ανήκει, επί της διαφοράς επιβάλλεται προσαύξηση 5% στην ελάχιστη τεκμαρτή αμοιβή.
ΚΑΤΑΡΓΗΣΗ ΤΕΚΜΗΡΙΩΝ
Το τεκμαρτό σύστημα φορολόγησης αναμένεται να καταργηθεί πλήρως τα επόμενα χρόνια, με την απόλυτη χρήση των δεδομένων του myDATA. Τα ηλεκτρονικά βιβλία, οι προσυμπληρωμένες και “κλειδωμένες” φοροδηλώσεις, τα νέα ψηφιακά εργαλεία, η αυτόματη βεβαίωση και είσπραξη των φόρων, αλλά κυρίως η μείωση του κενού ΦΠΑ, αναμένεται να σβήσουν από τον φορολογικό χάρτη τα τεκμήρια για πάνω από 700.000 ελεύθερους επαγγελματίες και αυτοαπασχολουμένους.
Καθώς τα δεδομένα από τα ηλεκτρονικά τιμολόγια που εκδίδονται και διαβιβάζονται στο myDATA στηρίζονται σε πραγματικά δεδομένα συναλλαγών, θα εκλείψει και η διαμαρτυρία ότι οι επαγγελματίες επιβαρύνονται για εισοδήματα που δεν αποκτούν στην πραγματικότητα. Σύμφωνα με τον σχεδιασμό, και υπό την προϋπόθεση ότι τα έσοδα από την πάταξη της φοροδιαφυγής θα φτάσουν τα 2,5 δισ. ευρώ, το σύστημα της τεκμαρτής φορολόγησης των επαγγελματιών θα καταργηθεί το 2027 ή το 2028.