Προβληματισμό και ανησυχία για τις διεθνείς εξελίξεις διατυπώνουν με συνεχείς τους αναφορές και επισημάνσεις η πρόεδρος της Ενωσης Ελλήνων Εφοπλιστών, Μελίνα Τραυλού, η Ιωάννα Προκοπίου και ο Δημήτρης Φαφαλιός.
Αλλά και για τα προβλήματα που υπάρχουν με τη γραφειοκρατία της ελληνικής σημαίας αναφέρθηκε ο πρόεδρος της Ελληνικής Ναυτιλιακής Συνεργασίας του Λονδίνου, Χαράλαμπος Φαφαλιός.
Η πρόεδρος της Ενωσης Ελλήνων Εφοπλιστών, Μελίνα Τραυλού, στην πρόσφατη σύνοδο που έγινε στην Αθήνα, με πρωτοβουλία του Διεθνούς Ναυτιλιακού Επιμελητηρίου, αναφέρθηκε εκτενώς στις πρόσφατες αποφάσεις του ΙΜΟ, που σχετίζονται με τη διαδικασία απανθρακοποίησης και με τον τρόπο που προγραμματίζονται να υλοποιηθούν, διαφωνώντας ευθέως με τη συμφωνία για τις εκπομπές ρύπων. Τη συμφωνία του ΙΜΟ η Μελίνα Τραυλού τη χαρακτήρισε «ανέφικτο συμβιβασμό, που είναι απίθανο να βοηθήσει την προστασία του περιβάλλοντος» και πρόσθεσε: «Οι αποφάσεις που λαμβάνονται στον ΙΜΟ θα πρέπει να είναι κάτι περισσότερο από μια απλή πράξη εξισορρόπησης μεταξύ των συμφερόντων των κρατών-μελών. Θα πρέπει να βασίζονται σε μια πραγματική κατανόηση για το πώς λειτουργεί πραγματικά ο κλάδος, τι είναι εφικτό και τι όχι. Οι αποφάσεις πρέπει να ενσωματώσουν τη θεσμική φωνή του κλάδου της ναυτιλίας, κάτι που δυστυχώς δεν συνέβη στις πρόσφατες διαβουλεύσεις του ΙΜΟ. Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής σε όλο τον κόσμο πρέπει να γνωρίζουν και να θυμούνται ότι καμία μετάβαση και καμία ανάπτυξη δεν είναι δυνατές με βάση αχρησιμοποίητες επενδύσεις. Ο ΙΜΟ ρυθμίζει μόνο τη ναυτιλιακή βιομηχανία και τα μελλοντικά πλοία χαμηλών εκπομπών άνθρακα χρειάζονται παγκοσμίως διαθέσιμα εναλλακτικά καύσιμα για να λειτουργήσουν, που σήμερα δεν υπάρχουν σε διαθεσιμότητα».
Υπενθυμίζεται ότι το σχέδιο απόφασης του ΙΜΟ προβλέπει ότι από το 2027 τα πλοία πρέπει να επιτυγχάνουν τους ετήσιους στόχους μείωσης της έντασης καυσίμων αερίων του θερμοκηπίου (GFI), βάσει ενός συστήματος συμμόρφωσης δύο επιπέδων, σύμφωνα με το οποίο θα εφαρμόζονται κυρώσεις για τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, σε περίπτωση μη επίτευξης αυτών των στόχων.
Η Μελίνα Τραυλού αναφέρθηκε, επίσης, στον αναντικατάστατο ρόλο της ναυτιλίας σε όλες τις δύσκολες περιόδους της ανθρωπότητας, όπως οι πρόσφατες γεωπολιτικές εντάσεις, η πανδημία Covid και οι καταστροφικές κλιματικές κρίσεις.
Υποστήριξε ότι οι πολιτικές και οι κανονισμοί δεν πρέπει να υπονομεύουν τη στρατηγική σημασία της ναυτιλίας.
«Η ναυτιλία είναι ένας σιωπηλός διαμεσολαβητής που εξασφαλίζει με τον πιο οικονομικό τρόπο την ασφάλεια των παγκόσμιων αλυσίδων εφοδιασμού, καθώς και την αυτονομία των κρατών σε όλο τον κόσμο σε θέματα διατροφής και ενέργειας» τόνισε, μεταξύ άλλων, η Μελίνα Τραυλού και πρόσθεσε: «Η ναυτιλία είναι το σωσίβιο της ανθρωπότητας σε πολλές κρίσιμες περιπτώσεις, όπως είναι οι πόλεμοι, οι γεωπολιτικές εντάσεις και οι ανθρωπιστικές κρίσεις. Η ναυτιλία πάντα ανταποκρινόταν στις ανάγκες της παγκόσμιας οικονομίας. Οι πράξεις μας μιλούσαν πάντα πιο δυνατά από τα λόγια μας. Ο αναντικατάστατος ρόλος της ναυτιλιακής βιομηχανίας συχνά παραβλέπεται, αλλά όχι λόγω έλλειψης εκτίμησης, αλλά κυρίως λόγω έλλειψης κατανόησης. Αυτή η κατάσταση πρέπει να αλλάξει, όχι επειδή επιδιώκουμε επαίνους, αλλά για την επίτευξη μιας αποτελεσματικής χάραξης πολιτικής. Οι πολιτικές και η νομοθεσία δεν πρέπει να υπονομεύουν το έργο και τη βιωσιμότητα της ναυτιλίας».
Η πρόεδρος της Ενωσης Ελλήνων Εφοπλιστών επισήμανε τις πολλαπλές προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο κλάδος, με σημαντικότερη την ενεργειακή μετάβαση, και τόνισε με κατηγορηματικό τρόπο ότι η ναυτιλία είναι υπέρ μιας ενεργειακής μετάβασης, αλλά με ρεαλιστικούς, καθορισμένους στόχους και με εξασφάλιση βιώσιμων καυσίμων.
Μ. Τραυλού: Αποφάσεις με «ρίζες» στον τρόπο που πραγματικά λειτουργεί ο κλάδος
Μιλώντας για τον ρόλο του ΙΜΟ είπε: «Η συμβολή των εμπειρογνωμόνων του κλάδου πρέπει να αντικατοπτρίζεται πλήρως στη χάραξη μιας ναυτιλιακής πολιτικής σε εθνικό, περιφερειακό και παγκόσμιο επίπεδο. Αυτό ισχύει και για την παγκόσμια ρυθμιστική Αρχή του κλάδου μας, τον ΙΜΟ. Οι αποφάσεις που λαμβάνονται στον ΙΜΟ απαιτείται να είναι κάτι περισσότερο από μια απλή πράξη εξισορρόπησης μεταξύ των συμφερόντων των κρατών-μελών του. Θα πρέπει να έχουν τις ρίζες τους σε μια πραγματική κατανόηση του τρόπου με τον οποίο λειτουργεί πραγματικά ο κλάδος. Και για να γίνει αυτό πρέπει να ενσωματώσουν τη θεσμική φωνή του κλάδου, κάτι που δυστυχώς δεν συνέβη κατά τη διάρκεια των πρόσφατων διαβουλεύσεων του ΙΜΟ σχετικά με τα μέτρα μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου» και πρόσθεσε, με δικαιολογημένη πικρία: «Ο ΙΜΟ υιοθετεί ρυθμίσεις μόνο για τα πλοία. Δεν ασχολείται με άλλους ενδιαφερόμενους φορείς, όπως τους παραγωγούς καυσίμων, η συμβολή των οποίων όμως στην απαλλαγή από τον άνθρακα είναι απαραίτητη προϋπόθεση. Χωρίς ασφαλή και παγκοσμίως διαθέσιμα εναλλακτικά καύσιμα, η απαλλαγή από τον άνθρακα θα παραμείνει ένας θεωρητικός στόχος».
Επίσης τόνισε ότι «τα κεφάλαια που συγκεντρώνονται από τη ναυτιλία θα πρέπει να επιστρέφουν στη βιομηχανία της ναυτιλίας, για να στηρίξουν την απαλλαγή της από τον άνθρακα». Οι αποφάσεις που αφορούν τη ναυτιλία θα πρέπει να ενσωματώνουν τις απόψεις της ναυτιλίας και επισήμανε: «Ας συνεχίσουμε να ηγούμαστε. Ενωμένοι, με ακλόνητη τη δέσμευση για το βιώσιμο μέλλον της παγκόσμιας ναυτιλίας του κόσμου».
ΑΝΘΕΚΤΙΚΗ ΧΑΡΗ ΣΤΟΥΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ ΤΗΣ
Στην ίδια λογική κινείται και ο δρ Δημήτρης Φαφαλιός και τονίζει ότι η ναυτιλία, ιστορικά, είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τη διαχείριση της αλλαγής και στο πλαίσιο αυτό θα καταφέρει να ανταποκριθεί επαρκώς και στις σύγχρονες προκλήσεις και πρόσθεσε:
«Αυτό που επιχειρούμε να κάνουμε είναι να αναπτύξουμε ένα πλαίσιο που θα εστιάζει κυρίως στην ασφάλεια και τη συνεργασία, προκειμένου να ανταποκριθούμε στις προκλήσεις. Η ναυτιλία είναι εξαιρετικά ανθεκτική λόγω των ανθρώπων της σε στεριά και θάλασσα. Η συνεργασία όλων των stakeholders της ναυτιλίας είχε ως αποτέλεσμα οι επιδράσεις να είναι όσο το δυνατόν μικρότερες, αν και οι εμπορευματικές ροές άλλαξαν άρδην εντός λίγων ωρών. Είμαστε πολύ κοντά. Αυτό είναι που κάνει τη ναυτιλία τόσο αποδοτική, ιδίως την ποντοπόρο ναυτιλία. Είμαι αισιόδοξος ότι η ναυτιλία θα ξεπεράσει τα γεωπολιτικά, τεχνικά ζητήματα».
Ιωάννα Προκοπίου: Απειλή οι νέες ναυτιλιακές νόρμες
Με εξίσου σαφείς προθέσεις αναφέρθηκε και η Ιωάννα Προκοπίου για τις αποφάσεις του ΙΜΟ και υπογράμμισε ότι παγκοσμίως λειτουργούν 11.000 ναυτιλιακές επιχειρήσεις σε συνθήκες πλήρως ανταγωνισμού, εκ των οποίων το μεγαλύτερο μέρος είναι μικρομεσαίες επιχειρήσεις και επισήμανε με έμφαση: «Αν οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις αφανιστούν, οι συνέπειες θα είναι μεγάλες για τα κόστη μεταφοράς, καθώς θα μειωθεί ο ανταγωνισμός. Η ναυτιλία δεσμεύεται στον ΙΜΟ, ωστόσο πρέπει να προστατέψουμε τον ΙΜΟ από γεωπολιτικές ατζέντες και βραχυπρόθεσμο οπορτουνισμό. Χρειαζόμαστε παγκόσμιους, σταθερούς κανονισμούς».
Η Ιωάννα Προκοπίου, η οποία διευθύνει την ναυτιλιακή εταιρία Prominence Maritime και είναι αντιπρόεδρος της BIMCO, υπογράμμισε επίσης ότι υπάρχουν καλοί και κακοί κανονισμοί και στη συνέχεια τόνισε ότι «οι μεν κακοί μπορούν να καταστρέψουν οποιαδήποτε βιομηχανία, ενώ οι καλοί συμβάλλουν ώστε οι βιομηχανίες να ευδοκιμήσουν» και υπογράμμισε «την ανάγκη συνεργασίας όλων των εμπλεκόμενων μερών στη ναυτιλία, όπως οι κατασκευαστές μηχανών, οι ναυλωτές, οι ιδιοκτήτες φορτίων, τα ναυπηγεία, προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι μείωσης του περιβαλλοντικού αποτυπώματος της βιομηχανίας».
H Ιωάννα Προκοπίου προχώρησε με δυναμικό λόγο, αναλύοντας την πραγματική κατάσταση που επικρατεί στο καθεστώς των εναλλακτικών καυσίμων και αποκάλυψε ότι η ναυτιλία χρειάζεται 40 εκατ. τόνους πράσινης μεθανόλης ετησίως, με τη διαθεσιμότητά της να είναι 3 εκατ. ετησίως. Επίσης, θέλει 470 εκατ. τόνους πράσινης αμμωνίας, με τη διαθεσιμότητά της να είναι 6,4 εκατ. ετησίως. Εξάλλου, η ναυτιλία αναζητά 180 εκατ. τόνους πράσινου LNG, με τη διαθεσιμότητά του να είναι 0,01 εκατ. ετησίως, και, τέλος, από τους 70 εκατ. τόνους πράσινου υδρογόνου που απαιτούνται, η διαθεσιμότητά του είναι 1,5 εκατ. ετησίως
Η Ιωάννα Προκοπίου κατέληξε: «Ο ΙΜΟ αποφάσισε για κάποιον λόγο να τιμωρήσει το LNG, το οποίο είναι μεγάλο λάθος. Το LNG έχει πολλά θέματα, όπως η ολίσθηση μεθανίου, αλλά χρειάστηκαν περίπου 40 χρόνια για την ανάπτυξη υποδομών ανεφοδιασμού. Πρόκειται για ένα λάθος μήνυμα προς τους early movers».
Γραφειοκρατία και δασμοί πλήττουν το εθνικό νηολόγιο
Ενα άλλο θέμα που απασχολεί τους Ελληνες εφοπλιστές είναι η γραφειοκρατία του εθνικού νηολογίου και οι δασμοί που επιβάλλονται μονομερώς. Ο πρόεδρος της Ελληνικής Επιτροπής Ναυτιλιακής Συνεργασίας του Λονδίνου – Greek Shipping Co-operation Committee, Χαράλαμπος Φαφαλιός, αναφερόμενος στους δασμούς είπε: «Οι πρόσφατες εξάρσεις των πολεμικών εντάσεων σε Ουκρανία και Μέση Ανατολή, η δασμολογική πολιτική των ΗΠΑ, που εξήγγειλε ο Ντόναλντ Τραμπ, και ο αναδυόμενος εμπορικός πόλεμος αποτελούν σημαντικά εμπόδια στην προσπάθεια ανάπτυξης του κλάδου της ναυτιλίας. Υπό αυτό το πρίσμα, οι όποιες προσπάθειες πρόβλεψης των μελλοντικών τάσεων στις ναυλαγορές, στις χρηματοοικονομικές συναλλαγές και στο εμπόριο φαντάζουν εξαιρετικά δύσκολες».
Επίσης, ο πρόεδρος Χαράλαμπος Φαφαλιός επικεντρώθηκε στις προκλήσεις που αντιμετωπίζει σήμερα ο κλάδος της ναυτιλίας και διαμορφώνουν νέες συνθήκες στην παγκόσμια ναυτιλία και τόνισε ότι «οι Έλληνες πλοιοκτήτες, γαλουχημένοι από τις διαρκείς αναταραχές από το 1930 και έπειτα, επενδύουν αδιάλειπτα σε πλοία υψηλής τεχνολογίας και απόδοσης, ούτως ώστε να προσαρμοστούν στη νέα πραγματικότητα» και πρόσθεσε: «Ως απότοκο αυτής της συνεχούς προσπάθειας, ο ελληνόκτητος εμπορικός στόλος διατηρεί τα πρωτεία του, ως ο μεγαλύτερος του κόσμου. Οι σταθερές αγορές σύγχρονων second hand πλοίων και το orderbook νέων παραγγελιών καθιστούν τον ελληνόκτητο στόλο νεότερο, ενεργειακά αποδοτικότερο και εν τέλει ηγετική δύναμη σε όλους τους τύπους πλοίων».
Αναφερόμενος στα ζητήματα της προστασίας του θαλάσσιου περιβάλλοντος, ο Χαράλαμπος Φαφαλιός υπογράμμισε ότι είναι αναγκαίο η ναυτιλιακή κοινότητα να υποστηρίξει τις αποφάσεις του ΙΜΟ, δεδομένου ότι περιφερειακές αποφάσεις δημιουργούν στρεβλώσεις σε παγκόσμια ζητήματα και τόνισε με έμφαση: «Ο ΙΜΟ πρέπει, ωστόσο, να υιοθετήσει μια πρακτική και ισορροπημένη στάση σε όλη την περιβαλλοντική νομοθεσία και να λάβει υπόψη τις ανησυχίες της ναυτιλιακής κοινότητας».
Στη συνέχεια, ο πρόεδρος του Committee επισήμανε ότι υπάρχουν αρκετές διαθέσιμες επιλογές για την επίτευξη των στόχων απανθρακοποίησης και τόνισε: «Η συνεργασία ναυπηγείων, κατασκευαστών μηχανών, πλοιοκτητών και γενικά των stakeholders του κλάδου είναι ζωτικής σημασίας προκειμένου ο κλάδος να ενισχυθεί με τεχνολογικά προηγμένα πλοία. Δεν είναι παραγωγικό να φορολογείται μόνο η ναυτιλιακή βιομηχανία, όταν δεν υπάρχουν άμεσα διαθέσιμα καύσιμα μηδενικού άνθρακα και δεν θα υπάρχουν στο άμεσο μέλλον. Ομοίως όλες οι υπάρχουσες εναλλακτικές λύσεις για τα καύσιμα χαμηλής περιεκτικότητας σε θείο δεν είναι, μακροπρόθεσμα, ούτε κατά διάνοια απαλλαγμένες από τον άνθρακα. Αντί να δοθούν κίνητρα στους προμηθευτές ενέργειας για την παραγωγή ασφαλών μηδενικού άνθρακα καυσίμων, η φορολόγηση των πλοίων δεν θα επιφέρει την απανθρακοποίηση. Η MEPC θα πρέπει να σκεφτεί το καρότο και όχι μόνο το μαστίγιο».
O πρόεδρος, επίσης, αναφέρθηκε στην αγαστή συνεργασία που υπάρχει μεταξύ του Committee και της Ενωσης Ελλήνων Εφοπλιστών, με αποτέλεσμα να έχει διαμορφωθεί ένα ισχυρό lobbying σε διεθνή fora και τόνισε χαρακτηριστικά: «Οι ισχυρές τεχνικές ικανότητες και η μεγάλη εμπειρία των ελληνικών ναυτιλιακών εταιριών οδήγησαν στο επιτυχές lobbying για τα ενισχυμένα πρότυπα ασφάλειας που υπάρχουν σήμερα (στον κλάδο)». Στη συνέχεια αναφέρθηκε στην αναγκαιότητα διατήρησης ενός ανοιχτού διαλόγου με κορυφαίους ναυτιλιακούς οργανισμούς και φορείς όπως o ΙΜΟ, η INTERCARGO, η ΙΝΤΕRTANKO, o IACS, η BIMCO κ.ά.
Σχετικά με τη συνεχή μείωση της ελληνικής σημαίας, ο πρόεδρος του Committee είπε: «Η ελκυστικότητα της ελληνικής σημαίας δεν θα ενισχυθεί, αν προηγουμένως δεν μειωθεί σημαντικά η γραφειοκρατία» και κάλεσε το υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής «να μειώσει δραστικά τα γραφειοκρατικά εμπόδια που επιβαρύνουν τα πλοία που φέρουν την ελληνική σημαία» και κατέληξε λέγοντας: «Η ελληνική ναυτιλία έχει ανάγκη τη νέα γενιά καλά καταρτισμένων αξιωματικών εμπορικού ναυτικού, που προτίθενται να στελεχώσουν τα ολοένα και πιο εξελιγμένα πλοία του ελληνόκτητου στόλου και, φυσικά, για να καταστεί αυτό δυνατό χρειάζονται, αφενός, περισσότερες θέσεις σε κρατικές και ιδιωτικές σχολές και, αφετέρου, καλύτερα αμειβόμενο και περισσότερο διδακτικό προσωπικό, με την ταυτόχρονη αναβάθμιση των ήδη υπαρχουσών σχολών».
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ (ΦΥΛΛΟ 20/6/2025)
