Την έναρξη ενός νέου κύκλου κρατικών ενισχύσεων σηματοδοτεί η 3η προκήρυξη του θεματικού καθεστώτος του αναπτυξιακού νόμου, που αφορά αποκλειστικά τη μεταποίηση και την εφοδιαστική αλυσίδα.
Του ΚΩΣΤΑ ΑΠΟΣΤΟΛΟΠΟΥΛΟΥ
Η σχετική υπουργική απόφαση δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ (Β’ 3283/26.06.2025) και άνοιξε επισήμως τη διαδικασία υποβολής αιτήσεων υπαγωγής επενδυτικών σχεδίων, από την 1η Ιουλίου 2025 και έως τη 10η Σεπτεμβρίου 2025, στο πλαίσιο της τρίτης προκήρυξης του καθεστώτος «Μεταποίηση – Εφοδιαστική Αλυσίδα», με βάση τις διατάξεις του νόμου 4887/2022 όπως τροποποιήθηκε πρόσφατα με τον νέο αναπτυξιακό νόμο 5203/2025.
Στόχοι της παρέμβασης είναι να στηριχθούν η ίδρυση, η επέκταση και ο εκσυγχρονισμός μεταποιητικών επιχειρηματικών μονάδων και κρίσιμων υποδομών της εφοδιαστικής αλυσίδας, ενισχύοντας παράλληλα την περιφερειακή παραγωγή και τη βιώσιμη απασχόληση. Αν και το σχετικό ΦΕΚ επικεντρώνεται στη νομική και τη θεσμική πλαισίωση του προγράμματος, όπως και στους προηγούμενους κύκλους το συνολικό ύψος των διαθέσιμων πόρων θα φτάσει τα 150 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων τα μισά προβλέπεται να δοθούν με τη μορφή επιχορηγήσεων και τα υπόλοιπα μέσω φορολογικών απαλλαγών.
Σε σύγκριση με τους προηγούμενους δύο κύκλους, ο νέος κύκλος του 2025 ενσωματώνει την εμπειρία και από πλευράς κράτους, αλλά και από πλευράς ωρίμανσης επιχειρηματικού ενδιαφέροντος, ενώ υπάρχει ευρύτερη γεωγραφική στόχευση. Ο 3ος κύκλος είναι πιο δομημένος, με έμφαση όχι μόνο στην ενίσχυση της μεταποίησης, αλλά και στη διασύνδεσή της με τη στρατηγική της παραγωγικής ανασυγκρότησης και τη δημογραφική ανάταξη της περιφέρειας.
Η υποβολή των αιτήσεων είναι «στον αέρα» μέσω της ψηφιακής πλατφόρμας του Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος Αναπτυξιακών Νόμων. Το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης ορίζει ότι η αξιολόγηση θα ολοκληρωθεί εντός 90 ημερών από τη λήξη της προθεσμίας υποβολής, ώστε οι εγκρίσεις να δοθούν έως τα τέλη του έτους. Η προκήρυξη καλύπτει επενδύσεις που αφορούν από την αγορά και την εγκατάσταση μηχανολογικού εξοπλισμού έως και την ανάπτυξη ολοκληρωμένων logistics.
ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ
Στην πράξη πρόκειται για εφαρμογή του νέου μοντέλου θεματικών καθεστώτων, με εστίαση σε κλάδους προτεραιότητας και γεωγραφικές περιοχές με αναπτυξιακά ελλείμματα. Είναι χαρακτηριστικό ότι έχουν ήδη ανακοινωθεί δύο επιπλέον θεματικές προκηρύξεις, επίσης με προϋπολογισμό 150 εκατ. ευρώ η καθεμία: η πρώτη αφορά επενδύσεις σε παραμεθόριες και νησιωτικές περιοχές με χαμηλό κατά κεφαλήν εισόδημα, ενώ η δεύτερη εστιάζει σε μεγάλες επενδύσεις άνω των 15 εκατ. ευρώ, οι οποίες θεωρούνται κρίσιμες για την παραγωγική ανασύνταξη της χώρας.
Σύμφωνα με όσα δήλωσε πρόσφατα στη Βουλή ο υπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων Τάκης Θεοδωρικάκος, οι παρεμβάσεις αυτές δεν έχουν μόνο οικονομικό αλλά και κοινωνικό χαρακτήρα, καθώς στόχος είναι να ανακοπούν η αστικοποίηση και η εγκατάλειψη της περιφέρειας. Η ενίσχυση της μεταποίησης και η ενδυνάμωση της περιφερειακής οικονομίας αποτελούν, όπως είπε, βασικά εργαλεία για την αντιμετώπιση του δημογραφικού προβλήματος και τη μετάβαση της χώρας σε ένα νέο παραγωγικό μοντέλο, αποκεντρωμένο, βιώσιμο και εξωστρεφές.
Κίνητρα-μαγνήτης και θέσεις εργασίας με στόχευση την περιφέρεια
Στην καρδιά του σχεδιασμού βρίσκεται η προσπάθεια αναβάθμισης της ελληνικής μεταποίησης, με επενδύσεις που ενισχύουν την προστιθέμενη αξία, μειώνουν το ενεργειακό και περιβαλλοντικό αποτύπωμα και ενσωματώνουν την καινοτομία στην εφοδιαστική αλυσίδα. Στο σημερινό διεθνές περιβάλλον, όπου η ανθεκτικότητα των παραγωγικών συστημάτων συνδέεται άμεσα με τη δυνατότητα των χωρών να διατηρήσουν αυτάρκεια, ρευστότητα και ανταγωνιστικότητα, η Ελλάδα φιλοδοξεί να αναδείξει τη βιομηχανία και τη μεταποίηση σε πυλώνες ανάπτυξης όχι μόνο για το ΑΕΠ, αλλά και για την κοινωνική συνοχή.
Ως προς το ποιοι μπορούν να υποβάλουν αίτηση, ο νέος κύκλος καλύπτει τόσο υφιστάμενες επιχειρήσεις όσο και νεοσύστατες ή υπό σύσταση, υπό την προϋπόθεση ότι θα έχουν νομική υπόσταση μέχρι την έκδοση της απόφασης υπαγωγής. Το ελάχιστο ύψος της επένδυσης διαφοροποιείται ανάλογα με το μέγεθος της επιχείρησης, αρχίζοντας από τα 100.000 ευρώ για πολύ μικρές επιχειρήσεις και φτάνοντας το 1 εκατ. ευρώ για τις μεγάλες, ενώ για συνεταιρισμούς, ΚοινΣΕπ και αγροτικούς συνεταιρισμούς το κατώτατο όριο είναι 50.000 ευρώ.
Οι επιλέξιμες δαπάνες περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, την κατασκευή ή ανακαίνιση εγκαταστάσεων, την προμήθεια καινούργιου εξοπλισμού, την ψηφιακή αναβάθμιση, την πιστοποίηση προϊόντων, την εφαρμογή πρακτικών κυκλικής οικονομίας, καθώς και το μισθολογικό κόστος νέου προσωπικού σε επενδύσεις που δημιουργούν νέες θέσεις εργασίας.
Οι ενισχύσεις μπορούν να δοθούν είτε ως επιχορηγήσεις είτε ως φορολογικές απαλλαγές ή ως επιδοτούμενα δάνεια, ανάλογα με το είδος του έργου και την περιοχή στην οποία υλοποιείται. Τα ποσοστά επιδότησης διαμορφώνονται με βάση τον Χάρτη Περιφερειακών Ενισχύσεων, φτάνοντας έως και το 70% σε μικρά νησιά και παραμεθόριες περιοχές. Η διαδικασία αξιολόγησης θα είναι συγκριτική, όχι κατά προτεραιότητα, και θα ολοκληρώνεται εντός 90 ημερών από τη λήξη της προθεσμίας υποβολής.
Με την εν λόγω προκήρυξη η κυβέρνηση επιχειρεί να ενεργοποιήσει έναν πιο στοχευμένο και ταχύτερο μηχανισμό ενίσχυσης της μεταποίησης, επαναφέροντας την παραγωγική βάση της χώρας στο προσκήνιο και ενισχύοντας την επενδυτική δραστηριότητα με αναπτυξιακό πρόσημο.
Και αυτό γιατί η ενίσχυση της μεταποίησης συνδέεται άμεσα με τις βασικές στρατηγικές της χώρας για την αύξηση των εξαγωγών, τη μείωση του ελλείμματος στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών και την προσέλκυση ποιοτικών επενδύσεων.
Το μεγάλο στοίχημα, ωστόσο, παραμένουν η ταχύτητα και η ποιότητα της υλοποίησης. Οπως έχει συμβεί σε προηγούμενες προκηρύξεις, η μετάβαση από την υπαγωγή στην πραγματική εκτέλεση των επενδύσεων συχνά σκοντάφτει σε καθυστερήσεις εγκρίσεων, χρηματοδοτήσεων ή και τεχνικών αδειοδοτήσεων. Η επιτυχία του 3ου κύκλου δεν θα κριθεί μόνο από το ύψος των εντάξεων, αλλά κυρίως από το αν και πόσο γρήγορα οι επενδύσεις θα αρχίσουν να παράγουν αποτελέσματα.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ (ΦΥΛΛΟ 4/7/2025)
