Οι καθυστερήσεις στην υλοποίηση του σχεδίου αναδιάρθρωσης δανείων 170 εκ. από τις τράπεζες, οι επενδυτές που… δεν ήρθαν, το deal με τον Κίκιζα που μπήκε στον… πάγο και οι περικοπές που δεν απέδωσαν
Παρασκευή 21 Ιουνίου 2013. Το κλίμα στην συνεδρίαση του Διοικητικού Συμβουλίου της Nutriart «μυρίζει μπαρούτι». Η απόφαση είναι δύσκολη, αλλά μοιάζει μονόδρομος, σύμφωνα με τα μέλη του. Η ιστορική βιομηχανία αρτοσκευασμάτων, παρά το γεγονός ότι ανήκει σε ένα από τα μεγαλύτερα ονόματα του ελληνικού επιχειρείν, στον όμιλο Δαυίδ- Λεβέντη, έχοντας «λυγίσει» τα τελευταία χρόνια από το… βάρος της οικονομικής κρίσης και της έλλειψης ρευστότητας, «παραδίδεται». Καταθέτει αίτηση κήρυξης σε πτώχευση, η οποία θα συζητηθεί στις 18 του ερχόμενου Σεπτέμβρη, οπότε και θα κριθεί αν η εταιρία θα γράψει οριστικά τους τίτλους τέλους της.
Η απόφαση για πτώχευση δεν έπεσε σαν κεραυνός εν αιθρία στην αγορά. Οι περισσότεροι το περίμεναν, άλλοι «διάβαζαν» τα σημάδια και το προέβλεπαν. Οι συνεχείς ζημιογόνες χρήσεις της τελευταίας διετίας- οι ζημίες το 2012 άγγιξαν τα 36,8 εκατ. ευρώ- η «αιμορραγία» στις πωλήσεις και οι συνεχείς «αιμοδοτήσεις» κεφαλαίων από την πλευρά των βασικών μετόχων, του ομίλου Δαυίδ (μέχρι σήμερα έχει ενισχύσει τα ταμεία της εταιρίας με περισσότερα από 45 εκατ. ευρώ) οδηγούσαν «νομοτελειακά» σε ένα disaster story για την επιχείρηση.
Ειδικά μετά και την παραίτηση του επικεφαλής της, Χάρη Δαυίδ από την θέση του αντιπροέδρου του ΔΣ πριν από μερικές βδομάδες, οι 500 εργαζόμενοι, οι προμηθευτές και το σύνολο της αγοράς προβληματίστηκαν έντονα. Ίσως και να διαισθάνονταν πως το «άδοξο τέλος» του ομίλου ήταν κοντά. Απλώς δεν ήθελαν να το πιστέψουν.
Όχι γιατί τα προβλήματα που αντιμετώπιζε η πρώην Κατσέλης δεν ήταν γνωστά. Αλλά γιατί είχαν ξαναβρεί την χαμένη ελπίδα τους για την πολυπόθητη «κάθαρση», μετά την νέα συμφωνία που είχε πετύχει ο Χάρης Δαυίδ με τις 14 πιστώτριες τράπεζες για αναδιάρθρωση του δανεισμού της εταιρίας, ύψους 170 εκατ. ευρώ και την παροχή επιπλέον χρηματοδότησης για να μπορέσει να λειτουργήσει απρόσκοπτα και να καλύψει τις υποχρεώσεις της.
«Μοιραίες» καθυστερήσεις
Ο γιος του ισχυρού άντρα της Coca Cola 3 Ε, Γιώργου Δαυίδ, εδώ και δύο χρόνια είχε αναλάβει προσωπικά το… βαρύ φορτίο των διαπραγματεύσεων με τις τράπεζες. Βέβαια, πολλοί είναι εκείνοι που του «χρεώνουν» ότι… σύρθηκε στους ρυθμούς των τραπεζών, με αποτέλεσμα να υπάρξουν τεράστιες καθυστερήσεις στην επικύρωση της νέας συμφωνίας και αυτό κόστισε ακριβά στην Nutriart. Του καταλογίζουν ότι δεν άσκησε όσες πιέσεις έπρεπε και έτσι η «κάθαρση» δεν ήρθε ποτέ.
Ο μεγαλομέτοχος της Nutriart όμως και οι στενοί του συνεργάτες έχουν άλλη άποψη. Στην ανακοίνωση που εξέδωσε η εταιρία για την αίτηση κήρυξης σε πτώχευση, αφήνουν σαφείς αιχμές κατά των τραπεζών για την αποτυχία εξεύρεσης λύσης στο πρόβλημά της. Τονίζουν χαρακτηριστικά πως «παρά τις προσπάθειες για εξορθολογισμό, η κρίση σε συνδυασμό με τις τεράστιες καθυστερήσεις που υπήρξαν στην οριστικοποίηση, σύναψη και υλοποίηση των συμφωνιών χρηματοοικονομικής αναδιάρθρωσης, επιβάρυναν σε μεγάλο βαθμό την εταιρία».
Η αλήθεια είναι πως οι συζητήσεις για το πρώτο σχέδιο αναδιάρθρωσης που υπεγράφη τον Αύγουστο του 2011 είχαν διαρκέσει οκτώ μήνες και άλλους εννέα μήνες είχαν διαρκέσει οι διαπραγματεύσεις για το δεύτερο σχέδιο, το οποίο υπεγράφη τελικά τον Ιανουάριο του 2013. Σύμφωνα με αυτό, προβλεπόταν η παροχή επιπλέον κεφαλαίων της τάξεως των 18 εκατ. ευρώ (εκ των οποίων τα 13 εκ. αντιστοιχούσαν στον βασικό μέτοχο, την Tinola Holdings του ομίλου Δαυίδ και τα 5 εκ. στις πιστώτριες τράπεζες).
Η «ανάσα» των 18 εκατ. ευρώ όμως, δεν έφτασε στα… ταμεία ποτέ. Οι τράπεζες δεν άνοιξαν την «κάνουλα» της εκταμίευσης ρευστού, καθώς φοβήθηκαν, όπως λένε οι πληροφορίες, τις επισφάλειες που θα μπορούσε να έχει το σχέδιο αναδιάρθρωσης, αφού, μεταξύ όλων των άλλων, θα μείωνε και τα δάνεια της εταιρίας κατά 62,8 εκατ. ευρώ με το «κούρεμα» που είχε συμφωνηθεί. Έτσι, η επιχείρηση έγινε «έρμαιο» των συσσωρευμένων χρεών της, μην μπορώντας να ανταποκριθεί σε αυτά. Όπως έλεγε πριν μερικές μέρες στέλεχος της αγοράς, «οι τράπεζες κατέβασαν τον διακόπτη της Nutriart και η οικογένεια Δαυίδ τον γενικό».
Άγονες προσπάθειες
Άκαρπες απέβησαν όμως, και οι προσπάθειες του Χάρη Δαυίδ να βρει επενδυτή για να πουλήσει την άλλοτε κραταιά εταιρία αρτοσκευασμάτων. Τους τελευταίους έξι μήνες μάλιστα, οι προσπάθειες είχαν εντατικοποιηθεί, καθώς ο βασικός μέτοχος, η Tinola Holdings, ήθελε να απεγκλωβιστεί από μια επένδυση που αποτελούσε «βαρέλι χωρίς πάτο» λόγω της οικονομικής «ασφυξίας» που βίωνε.
Στόχος του βέβαια, ήταν να πουλήσει όλη την επιχείρηση και όχι «κομμάτι- κομμάτι», κάτι όμως, που αποδείχτηκε ανέφικτο. Στις αρχές του μήνα έγινε γνωστό πως ο Αλέξανδρος Κίκιζας της βιομηχανίας ζυμαρικών «Μέλισσα- Κίκιζας» είχε καταθέσει μη δεσμευτική προσφορά για την εξαγορά του κλάδου των αλεύρων και των εγκαταστάσεων της Αλλατίνη στην Θεσσαλονίκη, ύψους 5 εκατ. ευρώ. Όμως, φαίνεται πως και σε αυτή την περίπτωση, όπως αναφέρουν άνθρωποι που γνωρίζουν πρόσωπα και πράγματα της Nutriart, οι τράπεζες άργησαν να απαντήσουν. Δεν υπήρξε καμία αντίδραση από μέρους τους, θετική ή αρνητική. Από την άλλη πάλι και ο Χάρης Δαυίδ «επέμενε» σε μια εξ ολοκλήρου πώληση, κάτι που δεν ενδιέφερε τον όμιλο Κίκιζα λόγω και των τεράστιων οικονομικών ανοιγμάτων της Nutriart.
Γι’ αυτόν τον λόγο ο Δαυίδ, αξιοποιώντας και τις ισχυρές διεθνείς του γνωριμίες, ήρθε σε επαφή και με άλλους ενδιαφερόμενους, μεταξύ των οποίων 30 ξένα funds, χωρίς όμως, οι συζητήσεις αυτές να καταλήξουν κάπου συγκεκριμένα. Ονόματα ακούστηκαν πολλά και από το ελληνικό επιχειρείν που «βολιδοσκοπούσαν» συγκεκριμένους κλάδους της Nutriart, όπως εκείνο του «Mr Chipita» Σπύρου Θεοδωρόπουλου (φερόταν να ενδιαφέρεται για τον κλάδο των αρτοσκευασμάτων), αλλά αυτά παρέμειναν στην… σφαίρα του θεωρητικού ενδιαφέροντος.
«Ασπιρίνη» οι περικοπές
Καθώς ο «κλοιός» των οικονομικών πιέσεων γινόταν όλο και πιο έντονος την τελευταία τριετία, ο Χάρης Δαυίδ ακολούθησε μια πολιτική δραστικών περικοπών, προκειμένου να μειωθεί το λειτουργικό κόστος, αλλά αυτό δεν ήταν αρκετό για να λύσει τα προβλήματα. Έκλεισε το εργοστάσιο στην Θεσσαλονίκη και μετάφερε την γραμμή παραγωγής του γερμανικού ψωμιού στην Αθήνα, μείωσε τα έξοδα διοίκησης- διάθεσης κατά 12,5 εκατ. ευρώ, στα 19,9 εκατ. ευρώ το 2012, ακολούθησε ακόμη και τον δύσκολο «δρόμο» της οικειοθελούς αποχώρησης τουλάχιστον 50 εργαζομένων (ως τον περασμένο Μάρτιο) και μεταβίβασε περιουσιακά στοιχεία. Όμως όλα αυτά ήταν «ασπιρίνες» και όχι η πραγματική «θεραπεία» στην… ασθένεια της κρίσης που χτύπησε την εταιρία.
Δύσκολο «ταξίδι» από το 1987 ως σήμερα
Η «κόντρα» με τον ιδρυτή και το «μοιραίο» STOP από το ΣτΕ
«Νάρκη» στην προσπάθεια του Χάρη Δαυίδ να επιστρέψει η Nutriart στην πρότερη, καλή επιχειρηματική της κατάσταση, αποτέλεσε και ένα παλαιότερο μεν γεγονός, αλλά καθοριστικό για τη μετέπειτα πορεία της. Στις αρχές του 2010, με απόφαση του Ε’ Τμήματος του Συμβουλίου της Επικρατείας ακυρώθηκε απόφαση του υπουργείου Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής, με την οποία είχε εγκριθεί η χωροθέτηση μονάδων στον χώρο του οικοδομικού συγκροτήματος «Αλευρόμυλοι Αλλατίνη» στην Θεσσαλονίκη που ανήκει κατά 50% στην Αλλατίνη.
«Βαρύ πλήγμα» για μια εταιρία, η οποία είχε ποντάρει πολλά στην αξιοποίηση του ακινήτου της και έτσι επιβαρύνθηκαν σημαντικά τα ήδη «προβληματικά» οικονομικά της αποτελέσματα.
Πάντως, οι προληπτικοί της αγοράς επισημαίνουν πως από την αρχή η τοποθέτηση του ομίλου Δαυίδ- Λεβέντη στην Nutriart είχε δύσκολες στιγμές που ίσως και να αποτελούσαν «δυσμενή οιωνό» για το μέλλον της επιχείρησης. Ο Ελληνοκύπριος επιχειρηματίας μπήκε στην εταιρία το 1987. Η ιστορία «αγάπης» μεταξύ Δαυίδ, Αλλατίνη και του Νίκου Κατσέλη της ομώνυμης βιομηχανίας, εξελίχθηκε σε διαμάχη με νικητή τον πρώτο. Ο ιδρυτής της αρτοβιομηχανίας Νίκος Κατσέλης, έχοντας στο πλευρό του τον επιχειρηματία Κωνσταντίνο Λούλη, προσπάθησε ανεπιτυχώς να αποτρέψει την εξαγορά της «Κατσέλης» από την Αλλατίνη, συμφερόντων Δαυίδ μέσω μαζικών αγορών μετοχών, ωστόσο τα «τείχη» δεν άργησαν να πέσουν.
Αν και η οικογένεια Δαυίδ του έκανε πρόταση να παραμείνει στη θέση του προέδρου ως μη εκτελεστικό μέλος του ΔΣ, εκείνος δεν δέχτηκε και από τότε οι σχέσεις τους λέγεται πως μπήκαν στον… πάγο. Πάντως, από όταν ξεκίνησαν τα οικονομικά προβλήματα της Nutriart, πολλές φορές στελέχη της και μία ομάδα εργαζομένων που επί χρόνια δουλεύουν στην εταιρία, ακούγεται πως είχαν κάνει κρούσεις στον ιδρυτή της αλυσίδας για να δουν αν θα είχε διάθεση να επαναδραστηριοποιηθεί, όμως, εκείνος δεν φαινόταν δεκτικός μπροστά σε μια τέτοια προοπτική. Ίσως και λόγω της «επιθετικής» στρατηγικής που είχε επιλέξει ο όμιλος Δαυίδ το 1987 για να εξαγοράσει την εταιρία του και της «κόντρας» που δημιουργήθηκε από τότε. Έχασε και τη «¨μάχη» του ραφιού
Από ηγέτιδα δύναμη η Κατσέλης, σκιά του εαυτού της με μερίδιο 10%
Το brand Κατσέλης αποτελούσε για πολλά χρόνια «εγγύηση» για την Nutriart. Δεν είναι τυχαίο πως στον κλάδο των αρτοσκευασμάτων, στις «χρυσές εποχές» του, πριν από μια δεκαετία, θεωρείτο ηγέτιδα δύναμη, κατέχοντας μερίδιο αγοράς κοντά στο συντριπτικό 40%. Την τελευταία τριετία όμως, άρχισε σταδιακά να «ξεθωριάζει» η ισχύς του και η εταιρία να γίνεται… σκιά του εαυτού της χάνοντας και τη «μάχη» του ραφιού από τον ανταγωνισμό.
Από τους περίπου 20 κωδικούς προϊόντων που κάποτε διένειμε η Nutriart, πλέον μόλις που φτάνει τους 5. Οι πωλήσεις της και το 2012 συνέχισαν να «αιμορραγούν» κατά 47% συνολικά και σε κάθε κλάδο δραστηριότητάς της ξεχωριστά. Η μείωση στα άλευρα με την Αλλατίνη έφτασε το 44%, στα καταναλωτικά προϊόντα το 51% και στα κατεψυγμένα προϊόντα με το σήμα της Plaza στο 42%. Το μερίδιο αγοράς δε, που ελέγχει σήμερα έχει κατρακυλήσει κάτω από το 10%, δίνοντας χώρο στους ανταγωνιστές της.
Δεν είναι τυχαίο πως οι «αντίπαλοι» της Nutriart στα ράφια των σημείων πώλησης έχουν επωφεληθεί από τα οικονομικά προβλήματα που παρουσιάζει όλο αυτό το διάστημα η εταιρία του Δαυίδ, κερδίζοντας «πόντους». Χαρακτηριστικό είναι πως πρώτη δύναμη αυτή την στιγμή, μετά τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας που κατέχουν ποσοστό της τάξεως του 50%, αποτελεί ο Καραμολέγκος με μερίδιο αγοράς 25%, ενώ στην δεύτερη θέση βρίσκεται η Elbisco του Κυριάκου Φιλίππου με το ψωμί Κρις- Κρις (15%). Η Nutriart, σύμφωνα με τις τελευταίες μετρήσεις, κατέχει την τέταρτη θέση, αλλά ο ανταγωνισμός έγινε μεγαλύτερος μετά και την είσοδο της εταιρίας «Μπισκότα Παπαδοπούλου» στην αγορά του τυποποιημένου ψωμιού, η οποία στοχεύει σε μερίδιο αγοράς κοντά στο 15%. Η εταιρία έχασε έδαφος όμως, και το περασμένο καλοκαίρι, όταν το εργοστάσιο είχε μείνει για μερικές μέρες κλειστό λόγω απεργιακών κινητοποιήσεων και λόγω έλλειψης ρευστότητας για την αγορά πρώτων υλών, με αποτέλεσμα να σταματήσει η παραγωγή.
Η αλήθεια είναι πως μετά και τις αποφάσεις του Χ. Δαυίδ να μεταβιβάσει άλλοτε ισχυρά brand names της Nutriart, όπως τα Fytro, Organic και Άνθος στην Γιώτης πριν από μερικά χρόνια, η «απαξίωση» της εταιρίας ήταν εντονότερη. Μπορεί να έβαλε στα ταμεία του ομίλου περίπου 3,15 εκατ. τότε, όμως, όταν μια εταιρία χάνει σημαντικά στοιχεία από το χαρτοφυλάκιό της, αυτό έτσι και αλλιώς αποτελεί πλήγμα.
