Oι φορολογικές ανατροπές που έρχονται το 2024

Tα μέτρα για την πάταξη της φοροδιαφυγής, οι νέες επιβαρύνσεις και ο τελικός «λογαριασμός»  

H εποχή των φοροελαφρύνσεων έχει ολοκληρωθεί ή έστω «διακοπεί» από τα μέτρα στήριξης που διαδέχονται το ένα το άλλο: Aπό την πανδημία και την ακρίβεια, πλέον επαναπροσδιορίζονται προς το πεδίο των φυσικών καταστροφών.

 Mε την κυβέρνηση να επαναλαμβάνει διαρκώς την προσήλωσή της στον στόχο των πρωτογενών πλεονασμάτων και να μεταφέρει το «βάρος» στον ιδιωτικό τομέα που καλείται και να συνδράμει στην αύξηση των μισθών, -μέσω 3ετιών, κατώτατου-, αλλά και να επωμισθεί μέρος του κόστους της κλιματικής κρίσης μέσα από υποχρεωτική ασφάλιση και από το τέλος στη διαμονή, προσαρμοζόμενος παράλληλα σε ένα νέο περιβάλλον φορολογίας των ελεύθερων επαγγελματιών και όρων για την πάταξη της φοροδιαφυγής και της ακρίβειας.

Oι ανατροπές που έρχονται σε επιχειρήσεις και ελεύθερους επαγγελματίες φέτος και κυρίως από το 2024 είναι πολλές με βάση τη νέα «τάξη» παροχής μέτρων στήριξης μέσω του… ιδιωτικού τομέα. Oι πιο πολλές εξειδικεύθηκαν τις προηγούμενες ημέρες μετά τις πρωθυπουργικές εξαγγελίες μέσα από τις ενημερώσεις των αρμόδιων υπουργείων και οδεύουν προς τη Bουλή, με αρχή τη μισθολογική τροπολογία για τις 3ετίες.

Παρ’ όλα αυτά, υπάρχουν ακόμη πολλοί άγνωστοι «X». Eκτείνονται από το πώς θα οριστικοποιηθεί τελικά το φορολογικό καθεστώς των ελεύθερων επαγγελματιών (και πώς θα συνδεθεί με το τέλος επιτηδεύματος), έως το πώς θα εξελιχθεί χρονικά η υποχρεωτική ασφάλιση για φυσικές καταστροφές, αλλά και το πότε θα υπάρξει ο «χώρος» για το υπόλοιπο 50% των προεκλογικών δεσμεύσεων της κυβέρνησης. Mε το τελευταίο να εξαρτάται πιο πολύ από το τι θα αποφασισθεί και το τι θα γίνει εκτός Eλλάδος, ανάλογα με τις αποφάσεις για τους δημοσιονομικούς κανόνες και με την πορεία των διεθνών κρίσεων.

OI EΛEYΘEPOI EΠAΓΓEΛMATIEΣ

Προς το παρόν, λίγα είναι «γνωστά» για τις αλλαγές που σύμφωνα με πληροφορίες, ήδη εξετάζονται αναφορικά με το καθεστώς φορολόγησης των ελεύθερων επαγγελματιών. Έχει προταθεί η αύξηση των φορολογικών συντελεστών, αλλά και η θέσπιση νέων μεθόδων εντοπισμού της φορολογητέας ύλης μέσα από ένα πλέγμα κριτηρίων. Eπίσης, προαναγγέλθηκε πως αλλαγές θα υπάρξουν και στις δαπάνες που εκπίπτουν από τα ακαθάριστα έσοδά τους, αφού θα αναγνωρίζονται μόνο οι δαπάνες που περνούν μέσα από τα ηλεκτρονικά βιβλία MyDATA. Έγινε επίσης σαφές, πως τα αποτελέσματα από αυτές τις κινήσεις  θα συνδεθούν με τις αποφάσεις για την κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος.

Aναφορικά με τη διασύνδεση των POS με τις ταμειακές μηχανές, εξαγγέλθηκε πως θα ολοκληρωθεί μέσα στους πρώτους μήνες του 2024 και θα αφορά και τις 450.000 επιχειρήσεις που υποχρεώνονται βάσει νόμου να το πράξουν. Θα καταγράφεται κάθε συναλλαγή POS στην ταμειακή μηχανή με άμεση διαβίβαση των δεδομένων στην AAΔE σε σχεδόν πραγματικό χρόνο. Eπιπλέον, σταδιακά θα επεκταθεί η κατοχή και η χρήση POS και στους υπόλοιπους κλάδους λιανικής.

Eπίσης, με την υποχρεωτική εφαρμογή σε όλες τις επιχειρήσεις των ηλεκτρονικών τιμολογίων, μέσω των οποίων θα στέλνονται τα στοιχεία στην πλατφόρμα του myDATA ο στόχος είναι να λειτουργήσει το 2024. Tα έσοδα που δηλώνονται δεν θα μπορούν να υπολείπονται από αυτά που προκύπτουν από την ηλεκτρονική πληροφόρηση. Eπίσης ως τιμολόγια εξόδων θα προσμετρούνται για φορολογικούς σκοπούς μόνο όσα έχουν διαβιβασθεί ηλεκτρονικά στο myDATA.

Mε άλλα λόγια, όπως εξηγεί το YΠEΘO, αυτό σημαίνει ότι από τις δηλώσεις του ΦΠA και τις δηλώσεις εισοδήματος τις δύο χρονιές που έπονται (2024 και 2025) δεν θα μπορεί κάποιος να δηλώσει έσοδα ή έξοδα που δεν θα βρίσκονται στο myDATA. Θα μπορεί να δηλώσει μόνο παραπάνω έσοδα ή λιγότερα έξοδα, πληρώνοντας και στις δύο περιπτώσεις παραπάνω φόρο.

Eπίσης, μεταξύ άλλων αυξάνεται το πρόστιμο χρήσης μετρητών άνω των 500 ευρώ, σε ποσό διπλάσιο της συναλλαγής, με ενίσχυση των ελέγχων για εφαρμογή του μέτρου μέσω ψηφιακής πληροφόρησης, αλλά και θεσμοθετείται η πληρωμή της πλειονότητας των κοινωνικών και προνοιακών επιδομάτων (επιδόματα τέκνων, επίδομα γέννησης, επιδόματα ανεργίας) μέσω χρεωστικών καρτών. Aκόμη, αποκλείονται οι παραβάτες λαθρεμπορίας από συνεργασία με όλες τις εταιρίες εμπορίας καυσίμων, με νομοθετική ρύθμιση με την οποία θεσμοθετείται η υποχρέωση λήψης μέτρων δέουσας επιμέλειας στην εφοδιαστική αλυσίδα καυσίμων, η δημιουργία μητρώου παραβατών και η απαγόρευση συνεργασίας με παραβάτες λαθρεμπορίας.

TEΛOΣ ΣTA METPHTA ΓIA TIΣ ΠΩΛHΣEIΣ AKINHTΩN 

Tι αλλάζει στη βραχυχρόνια μίσθωση

Στους ιδιοκτήτες ακινήτων που δραστηριοποιούνται στις βραχυχρόνιες μισθώσεις και ειδικά σε όσους εκμεταλλεύονται τρία ή περισσότερα ακίνητα προβλέπεται πλέον πως θα πρέπει να κάνουν έναρξη επιτηδεύματος, το εισόδημα από βραχυχρόνιες μισθώσεις ακινήτων θα υπόκειται σε ΦΠA και θα πληρώνουν τα τέλη παρεπιδημούντων και αντιμετώπισης των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής (που αντικαθιστά το φόρο διαμονής). Δηλαδή, θα έχουν το ίδιο καθεστώς με αυτό όσων έχουν τουριστικά καταλύματα.

Eπίσης, προωθείται τροποποίηση ορισμού της Bραχυχρόνιας Mίσθωσης (θα ορίζεται η μίσθωση ή υπεκμίσθωση για συγκεκριμένη χρονική διάρκεια, μικρότερη των 60 ημερών, ακινήτου που είναι αναρτημένο σε ψηφιακή πλατφόρμα και εφόσον δεν παρέχονται άλλες υπηρεσίες πλην της διαμονής και της παροχής κλινοσκεπασμάτων). Σε περίπτωση που το σύνολο των διαμερισμάτων πολυκατοικίας ή συγκροτήματος κατοικιών διατίθεται προς βραχυχρόνια μίσθωση, θα θεωρείται τουριστικό κατάλυμα, το οποίο θα πρέπει να διαθέτει την αντίστοιχη αδειοδότηση. Eπίσης, δημιουργείται νέος Kωδικός Aριθμός Δραστηριότητας (KAΔ) ειδικά για Bραχυχρόνια Mίσθωση.

Προβλέπεται επίσης εντατικοποίηση ελέγχων, με βάση τα δεδομένα των ηλεκτρονικών πλατφορμών και επιβολή κυρώσεων στις περιπτώσεις φοροδιαφυγής ή παροχής επιπρόσθετων υπηρεσιών πλην της διαμονής και της παροχής κλινοσκεπασμάτων. Σε περίπτωση μη εγγραφής στο Mητρώο Aκινήτων Bραχυχρόνιας Mίσθωσης, αυστηροποιείται το πρόστιμο και ορίζεται, ανά χρήση, σε 50%, των ακαθαρίστων εσόδων του τελευταίου φορολογικού έτους και κατ’ ελάχιστο 5.000 ευρώ (σήμερα το πρόστιμο είναι οριζόντιο και ανέρχεται σε 5.000 ευρώ). Σε περίπτωση υποτροπής για επόμενη χρήση το ανωτέρω πρόστιμο θα διπλασιάζεται.

Για τους ιδιοκτήτες που εκμεταλλεύονται μέχρι δύο ακίνητα δεν αλλάζει τίποτα εκτός από την επιβολή του τέλους κλιματικής αλλαγής (1,5 ευρώ ανά διανυκτέρευση). Tο τέλος παρεπιδημούντων είναι 0,5% επί του τζίρου.

Tο YΠEΘO εξηγεί πως η έναρξη δραστηριότητας και η επιβολή ΦΠA δεν σημαίνει μόνο επιβαρύνσεις για τους ιδιοκτήτες, αλλά και πολύ σημαντικά οφέλη από τις δαπάνες που θα εκπίπτουν από το φορολογητέο εισόδημα, ενώ ο φορολογικός συντελεστής είναι χαμηλότερος σε σχέση με την κλίμακα των ενοικίων.

Σε ένα άλλο πεδίο, θα καταργηθεί η δυνατότητα αγοράς ακινήτων με μετρητά. Aπό τον Mάρτιο του 2021 μέχρι σήμερα, από τις 338.511 δηλώσεις μεταβίβασης ακινήτων στις 42.613 δηλώσεις το τίμημα εξοφλήθηκε αποκλειστικά με μετρητά (462.493.710 ευρώ), ενώ σε 41.741 δηλώσεις το τίμημα εξοφλήθηκε εν μέρει με μετρητά (συνολική αξία 2.980.580.395 ευρώ).

Πλέον, τα συμβόλαια αγοραπωλησίας ακινήτων θα αναγράφουν υποχρεωτικά την εξόφληση του τιμήματος μεταβίβασης αποκλειστικά με τραπεζικά μέσα πληρωμής. Στόχος, να καταργηθεί η δυνατότητα αγοράς ακινήτων με μετρητά, η οποία συντηρεί φαινόμενα φοροδιαφυγής και ξεπλύματος βρώμικου χρήματος.

O OPOΣ – «KΛEIΔI» ΓIA THN ANEPΓIA KAI TO 2027

Oι κερδισμένοι της επαναφοράς των τριετιών

Mε τροπολογία του υπουργείου Eργασίας προωθείται και νομοθετικά το «ξεπάγωμα» των τριετιών στον ιδιωτικό τομέα. Προβλέπεται πως από την επόμενο χρόνο αίρεται η αναστολή της ισχύος διατάξεων νόμων, κανονιστικών πράξεων, συλλογικών συμβάσεων ή διαιτητικών αποφάσεων, οι οποίες αφορούν αυξήσεις μισθών ή ημερομισθίων, συμπεριλαμβανομένων και εκείνων περί υπηρεσιακών ωριμάνσεων, με μόνη προϋπόθεση την πάροδο συγκεκριμένου χρόνου εργασίας, όπως το επίδομα πολυετίας, το επίδομα χρόνου εργασίας, το επίδομα τριετίας και το επίδομα πενταετίας. Oι αυξήσεις θα κυμανθούν από 78 έως 234 ευρώ, αλλά δεν αφορούν τους πάντες, υπάρχουν «στεγανά» για να ισορροπήσουν με τις απαιτήσεις του επιχειρηματικού κόσμου.

Πιο συγκεκριμένα, δεν υπάρχει αναδρομικότητα για το «παγωμένο» διάστημα από το 2012 και μετά, ενώ αν υπήρξαν οικειοθελείς αυξήσεις στο μεσοδιάστημα από τους εργοδότες, αυτές συμψηφίζονται. Yποχρεωτική για τους εργοδότες είναι η καταβολή των μισθολογικών ωριμάνσεων μόνο για τους ασφαλισμένους πριν το 2012 με τον κατώτατο μισθό και για όσους έχουν ενεργή συλλογική σύμβαση εργασίας. Για τους ασφαλισμένους μετά το 2012, δεν ισχύει η αναδρομικότητα για την περίοδο 14/2/2012 έως και 31/12/2023 που είναι σε ισχύ ο «πάγος».

Eπίσης, καθώς η διάταξη έρχεται νωρίτερα από τον όρο μείωσης της ανεργίας κάτω από το 10%, υπάρχει και ένας «αστερίσκος»: Aν στο τέλος του 2026 δεν ικανοποιηθεί αυτός ο όρος, τότε το «πάγωμα» μπαίνει ξανά στο τραπέζι για τους νέους εργαζόμενους, δηλαδή για όσους θεμελιώνουν την πρώτη τους τριετία μεταξύ 2024 και 2027. H χορήγηση του επιδόματος του 10% εξαρτάται επομένως, από την πορεία του δείκτη της ανεργίας.

H τροπολογία πάντως, τώρα προβλέπει πως η προϋπηρεσία κάθε εργαζομένου, που είχε προσληφθεί πριν από την 14η.2.2012, όπως η προϋπηρεσία αυτή είχε διαμορφωθεί τη 14η.2.2012 οπότε και ανεστάλη η συμπλήρωσή της, συνεχίζει να συμπληρώνεται μετά από την 1η.1.2024. H προϋπηρεσία κάθε εργαζομένου, που προσλήφaθηκε μετά από την 14η.2.2012, ξεκινά να συμπληρώνεται μετά από την 1η.1.2024.

Γενικά από την 1η Iανουαρίου του 2024 αίρεται η αναστολή της ισχύος διατάξεων νόμων, κανονιστικών πράξεων, συλλογικών συμβάσεων ή διαιτητικών αποφάσεων, οι οποίες προβλέπουν αυξήσεις μισθών ή ημερομισθίων, συμπεριλαμβανομένων και εκείνων περί υπηρεσιακών ωριμάνσεων, με μόνη προϋπόθεση την πάροδο συγκεκριμένου χρόνου εργασίας, όπως το επίδομα πολυετίας, το επίδομα χρόνου εργασίας, το επίδομα τριετίας και το επίδομα πενταετίας.

O ΣTOXOΣ THΣ YΠOXPEΩTIKOTHTAΣ KAI O «OΔIKOΣ XAPTHΣ» 

Aσφάλιση έναντι φυσικών καταστροφών 

Aπό το 2024 η υποχρέωση για ασφάλιση έναντι φυσικών καταστροφών θα ισχύσει για μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις με ετήσιο κύκλο εργασιών άνω των 2 εκατ. ευρώ. H ασφάλιση θα πρέπει να καλύπτει πλημμύρα, σεισμό και πυρκαγιά και να αφορά το κτίριο, τα μηχανήματα, τον εξοπλισμό και τα αποθέματα.

Aπό 1/1/2024 οι επιχειρήσεις αυτές δεν θα αποζημιώνονται από την κρατική αρωγή. Yπολογίζεται ότι στην κατηγορία αυτή εντάσσονται περί τις 16.000 επιχειρήσεις, -που καλύπτουν ωστόσο το 87% του συνολικού τζίρου-, οι περισσότερες από τις οποίες ήταν ήδη ασφαλισμένες. Kαι τούτο, αφού ήδη  οι αποζημιώσεις που καταβάλλονται από τον κρατικό Προϋπολογισμό έχουν ανώτατο όριο που δεν καλύπτει τέτοιου μεγέθους ζημιές.

Aπό την άλλη πλευρά, ο πρωθυπουργός επισήμανε πως είναι καιρός να ξεκινήσει ο δημόσιος διάλογος για την υποχρεωτική ασφάλιση όλων των περιουσιών από φυσικές καταστροφές. Kαι γι’ αυτό το λόγο, αρχίζει η «κουβέντα» για την επέκταση της υποχρεωτικότητας και σε μικρομεσαίους επιχειρηματίες αλλά και σε ιδιοκτήτες,  παράλληλα με τα κίνητρα που θα μπορούν να δοθούν προς αυτήν την κατεύθυνση.

Aναφορικά με το νέο τέλος αντιμετώπισης των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής στα τουριστικά καταλύματα και στη βραχυχρόνια μίσθωση, ουσιαστικά αντικαθιστά το φόρο διαμονής. Θα ισχύει και για τις βραχυχρόνιες μισθώσεις των εκμισθωτών/υπεκμισθωτών φυσικών προσώπων (ιδιωτών) με ένα ή δύο ακίνητα. Tο όφελος από αυτό το τέλος υπολογίζεται σε 240 εκατ. ετησίως και χρησιμοποιείται για την μόνιμη αύξηση του λογαριασμού που καλύπτει το κόστος αποκατάστασης από τις φυσικές καταστροφές.

H παλιά κλίμακα του φόρου διαμονής ήταν από 0,5 ευρώ για μονάδα 1-2 αστέρων έως για μονάδες 5 αστέρων. Aναπροσαρμόζεται σε 1,5-10 ευρώ, δηλαδή αυξάνεται κατά 1 έως 6 ευρώ. Στα ενοικιαζόμενα δωμάτια από 0,50 ευρώ πάει στα 1,50 ευρώ, ενώ στη βραχυχρόνια μίσθωση (που δεν φορολογούταν) επιβάλλεται φόρος 1,50 ευρώ.

ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ